Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

gebruikelijke categorieën uit deze periode aanwezig zijn (zie
ook tabel 25). 52
De terra sigillata is mondjesmaat vertegenwoordigd en lijkt merendeels
uit Oost-Gallië afk omstig te zijn, zoals de twee randfragmenten
van een kom Dragendorff 37 (afb . 75, 1-2), vermoedelijk
uit de Argonnen. 53 Terra nigra is maar weinig aangetroff en en valt
vooral op door de kurkurnachtige vorm in een strak, zwart gepolijst
baksel (afb . 74, 2). Een bijzondere vorm waar geen overeenkomstige
type van voorhanden is, betreft een kom van geverfd
aardewerk in techniek b (afb . 74, 3; 76, 1). Het baksel is lichtgeel
met een roze kern en fi jne rode inclusies (potgruis?), dat afwijkt
van de gebruikelijke Rijnlandse producten.
Naast het fi jne aardewerk moeten ook nog enkele typen en baksels
van (ruwwandig) gebruiksaardewerk genoemd worden. Een
van de grootste aangetroff en fragmenten betreft dat van een
wrijfschaal Stuart 149 (afb . 74, 4). De talrijkste component onder
het Romeinse aardewerk vormen de ruwwandige producten, die
een aardige variatie aan bakselgroepen laten zien. Enkele fragmenten
– zoals een kom Stuart 210 (afb . 74, 5) – behoren tot het
Maaslands gsmookte baksel met een lichtgeel baksel en zeer fi jn
goed gesorteerd zand, bijgemengd met subafgerond witt e en
roze kwarts (afb . 76, 2). 54 De herkomst hiervan kan ten (zuid)
westen van Maastricht gezocht worden. Interessant is daarnaast
de aanwezigheid van enkele scherven gesmookt Tongers aardewerk,
met de typerende oranje kern en een bruin oppervlak
(afb . 76, 3). 55 Van de verspreiding van het Tongers aardewerk ten
oosten van het Albertkanaal is immers nog weinig bekend. 56 Een
ander stuk dat mogelijk uit de (grotere) regio van Maastricht
afk omstig is, betreft het randfragment van een pot met dekselgeul
Oelmann 89 (afb . 74, 6; 76, 4). Voor de herkomst van het
oranje baksel met slecht gesorteerd fi jn tot zeer fi jn zand en witt e
inclusies wordt aan de omgeving van (Zuid-)Limburg gedacht. 57
Een van de bekende ruwwandige typen afwijkende vorm betreft
een kom of pot met een omgeslagen horizontale rand in een
reducerend baksel (afb . 74, 7). Mogelijk gaat het hier om een
laat-Romeins product. Dat vermoeden bestaat in ieder geval ook
voor de bak met een licht verdikte, naar binnen gebogen rand
en een groef op de buitenzijde (afb . 74, 8).
Laat-Romeins
De eerdere onderzoeken hebben reeds doen vermoeden dat het
villaterrein in de gevorderde 3e eeuw buiten gebruik is geraakt.
Een 4e-eeuwse component is in het aardewerkspectrum in ieder
geval niet overduidelijk aanwezig, al leveren enkele fragmenten
van versierde terra sigillata-kommen met radstempelversiering uit
de Argonnen hier toch enige aanwijzingen voor (afb . 74,1; 75, 3-4).
Eventueel laat-Romeins handgevormd aardewerk met de kenmerkende
kalkverschraling is in ieder geval niet aangetroff en. Het
meeste materiaal uit deze periode dateert vermoedelijk uit de 5e
eeuw, zoals met de vondsten uit de nazakking van een waterput
noordwestelijker op het terrein al is aangetoond. 58
Tussen het laat-Romeinse aardewerk zijn de sikkelranden van pott en
Unverzagt 27 goed vertegenwoordigd (afb . 74, 9-10). Enkele exemplaren
zijn uitgevoerd in harde, witgrijze baksels, die niet direct aan
een bekende bakselgroep zijn toe te wijzen. Voor deze stukken ligt
een datering in de late 3e of 4e eeuw evenwel meer voor de hand dan
in de 5e eeuw. 59 Een ruwwandig oxiderend baksel dat vermoedelijk
uit de regio tussen de Maas en Rijn afk omstig is, heeft een roodoranje
baksel met een redelijk goed gesorteerde matrix met subafgeronde
kwarts (ca. 0,5 mm) en ijzerconcreties (afb . 76, 5). Beter thuis
te brengen zijn de fragmenten van ruwwandig aardewerk met vulkanische
magering die aan de Eifel (vermoedelijk Mayen) toegeschreven
kunnen worden (afb . 76, 6). 60 Enkele vormen – zoals een pot
Unverzagt 27 (afb . 74, 11) en een kom Alzey 28 (afb . 74,12) – zijn mogelijk
in een regionaal vervaardigd baksel uitgevoerd. Het gaat om een
hard en glad afgewerkt, bruinoranjegrijs baksel, redelijk tot slecht
gesorteerd met subafgeronde, fi jne kwartsgruis als magering (afb . 76,
7). Bijzonder is dat bij onderzoek naar laat-Romeinse nederzett ingssporen
in Holtum-Noord recentelijk eveneens een fragment van een
kom Unverzagt 28 is aangetroff en in een identiek baksel. 61 Waarschijnlijk
betreft het een product uit de eerste helft van de 5e eeuw.
Merovingisch
Aardewerk uit de Vroege Middeleeuwen betreft vrijwel uitsluitend
gladwandig, reducerend gebakken knikwandpotaardewerk uit de
Merovingische tijd, afk omstig uit de graven (afb . 74,13; 78). Het
fragment 311 (afb . 77,1) is bijvoorbeeld afk omstig uit het graf spoor
1 2 3 4
Afb . 75 Selectie van de versierde terra sigillata. 1-2: midden-Romeins; 3-4: laat-Romeins. Schaal 1:1. Foto’s Ton Penders (RCE).
Herkomst: 1: vnr. 190, spoor 6; 2: vnr. 52, spoor -; 3: vnr. 5, spoor -; 4: vnr. 164, spoor 2008-7.
7 RESULTATEN ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK 89