Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

dienst voor het Cultureel Erfgoed (in 2008). De gehanteerde
methoden in het veld en in het laboratorium zijn weergegeven
in paragraaf 4.4.
In deze publicatie worden de eerste resultaten van het fysisch
antropologisch onderzoek beschreven. Het standaard onderzoek
naar geslacht, leeft ijd, lengte en pathologie is afgerond.
In dit stadium is uitgegaan van de analyse van alle losse vondstnummers.
Deze vondstnummers zijn geordend en bestudeerd
per individu. Een aantal van deze vondstnummers kan fysiek
worden samengevoegd per skeletdeel. Dit proces was op
het moment van publicatie nog niet afgerond. Naar verwachting
levert dit wel aanvullende informatie op zoals een mogelijke
verfi jning van de geschatt e leeft ijd bij overlijden. Ook
is in dit stadium het onderzoek naar de ruimtelijke spreiding
van de menselijke resten binnen de grafcontext nog niet
voltooid.
7.6.2 Resultaten
Een samenvatt ing van de fysisch antropologische resultaten
betreff ende geslacht, leeft ijd en lichaamslengte van alle individuen
wordt gepresenteerd in tabel 19. Het individunummer
in de tabel is toegevoegd om verschillende individuen uit één
grafcontext (spoor 15) te kunnen onderscheiden. De telling sluit
aan op de nummering van eerder onderzoek (de nummers
1-13). 45
7.6.3 Menselijke resten spoor 2008-2
Van het skelet uit grafcontext 2008-2 worden de gegevens over
gezondheid en die over compleetheid, conservering en tafonomie
hieronder uitvoeriger besproken.
Compleetheid, conservering en tafonomie
Van alle delen van het skelet zijn fragmenten gevonden. De conservering
van het skeletmateriaal rond thorax en abdomen is
echter zo slecht dat daar enkele bott en volledig ontbreken. Van
spoor individu geslacht leeft ijd lengte (cm)
2008-2 14 kind 11 j. ± 30 m. -
6 15 man 43 j. ± 3 j. 168,5
2008-7 16 kind - -
15 17 vrouw 44-53 j. 156,8
15 18 kind 6 j. ± 2 j. -
15 19 kind 4 j. ± 1 j. -
46 20 vrouw? 20-40 j. -
47 21 ? 20+ -
51 22 kind 6j. ± 2 j. -
Tabel 19. Samenvatt ing van de fysisch antropologische gegevens per individu en
grafcontext.
84
de wervelkolom en de ribben kon nagenoeg niets worden geborgen.
Ook de onderarmen zijn slechts gefragmenteerd bewaard.
Veel skeletmateriaal vertoont sporen van erosie van het botoppervlak.
Bij de pijpbeenderen van de onderste extremiteiten is
de achterzijde meer aangetast door erosieve processen. Alles
bij elkaar past dit decompositiepatroon bij een bijzett ing in een
kist. De aanwezigheid van een luchtkamer en de mogelijke aanwezigheid
van (decompositie) vloeistoff en op de bodem van de
kist hebben vermoedelijk bijgedragen aan een eerste fase van
botafb raak (zie paragraaf 6.2.1). Anders dan bij andere kistgraven
in Maastricht ontbreekt in Borgharen een deel van tandwortels
en is meer bot verdwenen. Het botverlies is ook groter
dan in andere graft ypen, die in de Maastrichtse context doorgaans
geassocieerd worden met slechte botconservering (gemetselde
grafk elders en sarcofagen). De ligging van de bott en suggereert
dat het individu in rugligging en met gestrekte benen
in dit graf is bijgezet. De schedel is na depositie ineengestort
en de bott en van de schedel en de gebitselementen zijn verspreid
aangetroff en in de regio van het hoofdeinde van de kist. Mogelijke
oorzaken voor deze verspreiding van schedel en gebit zijn
bioturbatie, wisselende vloeistofspiegels in de kist, het ineenstorten
van de kist en intensieve bewerking van de grond in
latere tijd.
Fysische antropologie
Voor de schatt ing van de leeft ijd is gekeken naar de lengtegroei
van de pijpbeenderen en de ontwikkeling van het gebit. De lengtegroei
van de linker en rechter tibia (x=27,3 cm) komt overeen
met een leeft ijd van 9 jaar plus of min 6 maanden. De ontwikkeling
van het gebit wijst op een leeft ijd van 11 jaar plus of min
30 maanden. Aangezien de ontwikkeling van het gebit minder
gevoelig is voor verstorende omstandigheden als ziekten en
voedingstekorten gaan we vooralsnog uit van een leeft ijd tussen
de 8,5 en 13,5 jaar. Geslachtsbepaling is in het geval van
jonge individuen weinig betrouwbaar en slechts mogelijk aan
de hand van het bekken. Van het bekken resteren enkele slecht
bewaarde fragmenten, onvoldoende voor een bepaling van het
geslacht.
Gezondheid
Op basis van de onderzochte resten valt weinig te zeggen over
de gezondheidstoestand van het individu. Enkele gebitselementen
vertonen minimale verstoringen van het tandglazuur
(lineaire tandglazuur hypoplasieën). Deze tandglazuur hypoplasieën
zijn ontstaan tussen de anderhalf en drie jaar en zijn
vermoedelijk gerelateerd aan het spenen (de overgang van
moedermelk naar vast voedsel). De röntgenopnamen van de
tibiae laten sporen van groeistoornissen (Harris lijnen) zien.
Beide verschijnselen zijn aspecifi eke indicatoren van stress tijdens
de groei. De aanwezigheid van deze verschijnselen zijn
niet onverwacht bij een individu dat op jonge leeft ijd is overleden.
Ze leveren echter geen aanwijzingen voor een mogelijke
doodsoorzaak.
MEROVINGERS IN EEN VILLA