Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Bij 80% van de verbrande brokken en potlids is de kleur veranderd
en varieert van rood tot wit (tabel 14). Vooral wit verbrande fragmenten
komen veel voor. Deze vertonen zonder uitzondering veel
scheuren en negatieven van potlids.
De potlids zijn over het algemeen gering van formaat (afb . 56), maar
ook de brokken zijn over het algemeen klein. Grotere stukken
vuursteen lijken door de intense verhitt ing in kleinere stukken
uiteen gevallen. Samen met de witt e verbranding wijst dit op temperaturen
van boven de 573 0 C.
Onbepaalde fragmenten vuursteen
Driekwart van de onbepaalde stukken vuursteen is kleiner dan 11 mm
(afb . 54). Wanneer dergelijke fragmenten in eolische afzett ingen
zoals löss of dekzand zouden zijn aangetroff en, zou er geen twijfel
zijn over de antropogene oorsprong, maar omdat ze gevonden zijn
in een grindrijke ondergrond is een antropogene oorsprong niet
evident. Het kan zijn dat ze gevormd zijn bij het riviertransport van
het grind, waarvan ook het vuursteen onderdeel is, door bijvoorbeeld
het tegen elkaar botsen en stoten van de stenen. Ook door de
bevriezing van water in scheurtjes in vuursteen kunnen grote en
kleine fragmenten ontstaan. Bij het vuursteen waren brokken aanwezig
die sporen van vorstinwerking vertoonden, deze zijn niet in
de analyse betrokken omdat de natuurlijke oorsprong evident was.
aantal %
geen verkleuring 16 20,8
oranje 1 1,3
rood 9 11,7
grijsrood 1 1,3
grijs 15 19,5
wit 35 45,5
totaal 77 100
Tabel 14 Kleurschakeringen bij verbrande vuurstenen.
%
72
90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
1-10 11-20 21-30 31-40 41-50 51-60 61-70
lengte mm
brok potlid
Afb . 56 Lengte van verbrande brokken vuursteen en potlids.
Behalve door natuurlijke oorzaak kunnen deze stukjes ook tot
stand gekomen zijn door de mens; de mogelijke processen zijn
talrijk. Uiteraard kan niet worden uitgesloten dat ze het resultaat
zijn van prehistorische vuursteenbewerking maar als zodanig niet
te herkennen zijn, bijvoorbeeld omdat ze ontstaan zijn bij het
foutief toepassen van bewerkingtechnieken of bij ongelukken.
Ook komt het vaak voor dat er onvolkomenheden in de structuur
van de vuursteen zitt en, bijvoorbeeld door scheuren als gevolg van
riviertransport of inwerking van vorst, waardoor bij een slag door
de mens de steen in vele stukken uiteen kan vallen. Ook is mogelijk
dat de onbepaalde stukken ontstaan zijn door de bouw, het
gebruik en de afb raak van de villa en het graven en dichtgooien
van de Merovingische graven. Vuursteen wordt veelvuldig gebruikt
als bouwmateriaal in Romeinse villa’s. Ook kunnen ze het gevolg
zijn van betreding (trampling) van de ondergrond door hoefdieren
en de mens. Dit is vooral het geval bij een steen- of artefactrijke
ondergrond waarbij door betreding stenen tegen elkaar stoten en
breken.
7.3.3 Discussie
Op grond van typologische kenmerken en het gebruikte vuursteen
kunnen de vondsten toegewezen worden aan het Midden- of
Laat-Neolithicum. De spits met schachtdoorn en weerhaken
(driedoorn) kan gedateerd worden in het Laat-Neolithicum (Klokbekercultuur:
2500-2000 v.Chr.). 6 Het gebruik van Haspengouwse
en Rijckholt vuursteen, waaronder mogelijk gemijnde vuursteen
lijkt eerder met een midden-neolithische datering in
verband te brengen. Door de beperkte kennis over het vuursteengebruik
in het Laat-Neolithicum in het onderzoeksgebied is
onduidelijk in hoeverre beide vuursteensoorten in deze periode
nog gangbaar waren. In dat geval zou het gehele complex aan
het Laat-Neolithicum kunnen worden toegewezen. Dit is interessant
omdat er tot op heden nauwelijks aanwijzingen zijn dat de
mijn in Rijckholt-Sint Geertruid in het Laat-Neolithicum nog in
gebruik was.
De neolithische artefacten komen uitsluitend voor in de noordwestelijke
cluster van graven (spoor 2008-2, 6 en 15), de vijft ien
ongemodifi ceerde artefacten uit de zuidoostelijke cluster kunnen
niet nader gedateerd worden. Waarschijnlijk zijn de artefacten
laag spoor totaal
2008-2 6 15
1 8 5 - 0
2 5 1 - 0
3 - - 4 4
4 1 - - 0
5 - 7 3 3
6 - 1 - 0
7 - 4 - 0
Tabel 15 Voorkomen van vuurstenen artefacten in de graven naar de onderscheiden
laag in de graven.
MEROVINGERS IN EEN VILLA