Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Meer dan 25% van de vuurst<strong>een</strong> is niet meer determ<strong>in</strong>eerbaar<br />
omdat de kleur en structuur door blootstell<strong>in</strong>g aan vuur niet meer<br />
herkenbaar was.<br />
Bij de benoembare vuurst<strong>een</strong> zit afslag van lichtbru<strong>in</strong>e, doorzichtige<br />
chalcedoon vuurst<strong>een</strong>. Veertien artefacten zijn van zwarte<br />
Rijckholt vuurst<strong>een</strong>, waarbij drie relatief grote afslagen met lengtes<br />
tussen de 40 en 53 mm waarvan er twee gebroken zijn. Drie<br />
artefacten zijn op de dorsale zijde bedekt met <strong>een</strong> ruwe cortex.<br />
De relatieve groott e van <strong>een</strong> aantal artefacten van Rijckholt vuurst<strong>een</strong><br />
en de aanwezigheid van ruwe, we<strong>in</strong>ig verweerde cortex doet<br />
vermoeden dat deze afk omstig zijn uit <strong>het</strong> mijngebied van Rijckholt-S<strong>in</strong>t<br />
Geertruid en niet van <strong>het</strong> Maasterras.<br />
Bij de andere artefacten met cortex en <strong>het</strong> verbrande vuurst<strong>een</strong><br />
(tabel 12) komt verder all<strong>een</strong> verweerde cortex en rolst<strong>een</strong>pat<strong>in</strong>a<br />
<strong>voor</strong>. De sterke verwer<strong>in</strong>g is vaak <strong>het</strong> gevolge van transport door<br />
water.<br />
Een kl<strong>in</strong>g is van bru<strong>in</strong>gele Belgische Rullen vuurst<strong>een</strong> en vijf artefacten<br />
zijn van de zogenoemde fi jnkorrelige lichtgrijs Belgische<br />
vuurst<strong>een</strong> uit de Haspengouw. 4 Uit deze Haspengouwse vuurst<strong>een</strong><br />
is <strong>een</strong> gepolijste bijlafslag met afmet<strong>in</strong>gen van 43 x 32 x 6 mm.<br />
De afslag is uit <strong>het</strong> middengedeelte van de bijl afk omstig; de overgang<br />
naar de zijkant van de bijl is nog zichtbaar. Ook de pijlpunt<br />
of driedoorn is uit deze vuurst<strong>een</strong> gemaakt, evenals <strong>een</strong> afslag en<br />
twee kl<strong>in</strong>gen (tabel 11). Het is waarschijnlijk dat de bijl, vanwege<br />
zijn afmet<strong>in</strong>g is vervaardigd van vuurst<strong>een</strong> die <strong>in</strong> de Haspengouw<br />
is gewonnen. Van de ander artefacten van lichtgrijs Belgische en<br />
Rullen vuurst<strong>een</strong> is dat niet zeker omdat deze vuurst<strong>een</strong> ook <strong>in</strong><br />
afzett <strong>in</strong>gen van de Maas <strong>voor</strong>komt.<br />
cortex artefacten verbrande vuurst<strong>een</strong><br />
g<strong>een</strong> 51 65<br />
ruw 3 -<br />
verweerd 5 3<br />
rolst<strong>een</strong> 4 9<br />
totaal 63 77<br />
Tabel 12 Het <strong>voor</strong>komen van cortex op artefacten en verbrande vuurst<strong>een</strong>.<br />
Een derde deel van de vuurstenen artefacten is verbrand. Behalve<br />
de genoemde gemodifi ceerde artefacten zijn er nog zeventien<br />
afslagen en twee kl<strong>in</strong>gen verbrand.<br />
Ruim 71% van de artefacten is gevonden <strong>in</strong> de graven van spoor<br />
2008-2, 6 en 15 (noordwestelijke cluster); <strong>in</strong> deze cluster zijn alle<br />
gemodifi ceerde artefacten aangetroff en. In de graven van spoor<br />
46, 47 en 48 (zuidoostelijke cluster) zijn all<strong>een</strong> afslagen en <strong>een</strong><br />
brok gevonden (tabel 13).<br />
Verbrande vuurst<strong>een</strong><br />
De 77 stuks verbrande vuurst<strong>een</strong> bestaan uit 31 brokken en 47 potlids.<br />
Potlids zijn veelal schelpvormige stukjes vuurst<strong>een</strong> die door verhitt<strong>in</strong>g<br />
uit <strong>het</strong> oppervlak van <strong>een</strong> stuk vuurst<strong>een</strong> breken. Door verhitt <strong>in</strong>g<br />
calc<strong>in</strong>eert de vuurst<strong>een</strong>. Bij oplopende temperatuur treden er allerlei<br />
verander<strong>in</strong>gen op <strong>in</strong> <strong>het</strong> vuurst<strong>een</strong> waarbij <strong>het</strong> verlies aan water<br />
de belangrijkste is. 5 Bij temperaturen hoger dan 350 0 C wordt <strong>het</strong><br />
water dat chemisch gebonden is <strong>in</strong> <strong>het</strong> vuurst<strong>een</strong> mobiel en ontstaan<br />
er scheuren en breuken <strong>in</strong> de st<strong>een</strong>. Ook sulfaten en ijzer oxideren.<br />
Boven de 500 0 C oxideren koolstof en andere non-silica materialen,<br />
dehydrateert de vuurst<strong>een</strong> en valt uit<strong>een</strong>. Bij temperaturen hoger<br />
dan 573 0 C verliest de st<strong>een</strong> zijn structuur en verkruimelt.<br />
noordwestelijke<br />
cluster<br />
zuidoostelijke<br />
cluster<br />
type<br />
driedoorn 1 -<br />
bijlafslag 1 -<br />
geretoucheerde afslag 2 -<br />
geretoucheerde kl<strong>in</strong>g 1 -<br />
brok vuurst<strong>een</strong> - 1<br />
kernvernieuw<strong>in</strong>gsstuk 2 -<br />
afslag 29 14<br />
kl<strong>in</strong>g 7 -<br />
totaal 43 15<br />
Tabel 13 Voorkomen van artefacten <strong>in</strong> de noordwestelijk cluster graven (spoor<br />
2008-2, 6 en 15) en de zuidoostelijk cluster (spoor 46, 47 en 48).<br />
Afb . 55 Borgharen-Pasestraat: 476 (1) middenstuk van <strong>een</strong> verbrande driedoorn-spits uit graf 6; 476 (2) geretoucheerde afslag van Rijckholt vuurst<strong>een</strong> uit spoor 6; 433<br />
bijlafslag van lichtgrijs Belgische vuurst<strong>een</strong> uit spoor 2008-2. (Pijl-met kruis: slagbult afwezig; pijl-met-bol: slagbult aanwezig). Schaal 1:1.<br />
7 RESULTATEN ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK 71
Change language