Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

het apart gehouden van het andere bouwpuin om beschadiging
te voorkomen. Alleen op het vlak dat op de bodem van de grafk uil
wordt aangelegd, wordt in principe alles volledig gedocumenteerd.
Concentraties van bepaalde materiaalcategorieën dienen ook
gedocumenteerd te worden, bijvoorbeeld in relatie tot het in de
grafk uil kapotwerpen van bekers, grafroof of de omgang met
Romeins materiaal. Bouwpuin dat gestructureerd in het graf voorkomt,
bijvoorbeeld dakpannen langs de grafk uilwand, wordt wel
volwaardig gedocumenteerd.
Uitprepareren is noodzakelijk om exact de ligging van objecten te
kunnen bepalen. Dit wordt vooral gedaan om de ligging ten
opzichte van (eventuele) skeletresten goed te kunnen bepalen.
Van ieder object, ook van kralen, wordt op tekening en met foto’s
vastgelegd hoe het ligt. Bij kralen bijvoorbeeld het gaatje en de
richting daarvan aangeven. Voorbeeld: Van een mes moet (als dat
zichtbaar is) vastgelegd worden waar de punt ligt, waar het heft en
aan welke zijde het snijvlak zit. Van gordelonderdelen moet bijvoorbeeld
worden vastgelegd (voor zover zichtbaar) of ze met de
bovenzijde naar boven of naar onder liggen. Dit in verband met
wijze van meegeven van gordels. Bij het uitprepareren van vondsten
niet verder gaan dan nodig is om vast te stellen wat de omvang
en ligging is. Te veel uitprepareren beschadigt bijvoorbeeld textiel-,
leer- en andere organische resten die als gevolg van oxidatie aan
de metalen objecten kunnen kleven. Aardewerk ook niet te enthousiast
schoonborstelen in het veld in verband met aankoeksels die
informatie kunnen geven over de inhoud. Er worden in het veld
geen vondsten gewassen!
Voor menselijk gebitselementen wordt de wortelrichting aangegeven
(met een streepje) en de linguale (tongkant, binnenkant,
met een vierkantje) en buccale (mondkant, buitenkant, met een
cirkeltje) vlakken van de tanden (indien zichtbaar of determineerbaar).
De inhoud van pott en, schalen, glazen of wat dan ook er in laten
zitt en. Het er uithalen en bemonsteren is laboratoriumwerk. Denk
aan het verstevigen van de wanden van aardewerk etc., die kunnen
door de ontbrekende druk aan de buitenkant uiteenvallen als ze
gevuld blijven. Een verband eromheen kan wonderen verrichten.
Tijdens het uitprepareren moet ook veel aandacht geschonken
worden aan de grafconstructie en de verschillende vullingen van
de grafk uil. In de grafk uil kunnen brokken van verschillende onderdelen
van oude bodems of loopniveaus aanwezig zijn. Deze moeten
worden bemonsterd (zie onder). Iedere verandering van spoor
(bijvoorbeeld van de container) moet worden getekend en gefotografeerd
(dan wordt dus een nieuwe vlak aangelegd). Op deze
wijze kan bijvoorbeeld het vergaan van een kist worden gereconstrueerd
en daarmee de ligging van sommige objecten beter worden
begrepen.
Vondsten worden gemarkeerd met hun vondstnummers met prikkers
of punaises, zodat het documentatieproces in de verschillende
stappen helder blijft .
pollenmonster, klein volume, schoon
macromonster, twee liter
Schema 4 Positie van te nemen monsters.
monster onder schedel
monster hoofd
monster rond schedel
monster borstkas
monster maagstreek/
buikholte
fragmenten bovengrond
en bodemhorizonten in
kuil en containers
monster onder lang
pijpbeen (1 of meer)
monster voeten
Van iedere vondst wordt de hoogteligging en x- en y- coördinaten
van de bovenkant vastgelegd (hoogtemaat) middels de Robotic Total
Station, en indien informatief ook van de onderkant; als objecten
schuin liggen van ieder uiteinde apart. Van alle bodemsporen
worden per vlak hoogtematen genomen; indien een graf in segmenten
is verdeeld zijn dat de hoekpunten van de segmenten.
Vergeet de bodem van de grafk uil niet te waterpassen (komt nogal
eens voor omdat men denkt klaar te zijn). Ook het vlak buiten de
graven uiteraard waterpassen.
Pas wanneer de opgravingssituatie zodanig is dat een object niet
meer in situ gehandhaafd kan blijven (bijvoorbeeld omdat het hoog
in de grafk uil ligt) wordt het geborgen, na volledige documentatie.
Bij het verdiepen en uitprepareren dient het vlak in en rondom de
grafk uil zo min mogelijk betreden te worden. Daarom dient zoveel
mogelijk gebruik gemaakt te worden van grafoverspannende plankieren
van waaruit gewerkt moet worden. De grond dient zomin
mogelijk over het vlak verplaatst te worden; maak daarom gebruik
van een blik (van een stoff er en blik) om grond meteen af te voeren.
Formulieren
Tijdens de opgraving zullen de administratieve gegevens-, vondst-
en monsteradministratie en (voortschrijdende) inzichten vastgelegd
worden op een daarvoor ontworpen ‘graff ormulier’; skeletgegevens
op het daarvoor optworpen ‘skeletformulier’. Deze
BIJLAGE 1 PLAN VAN AANPAK 155