Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Bijlage 1 Plan van aanpak
Uitvoeringsplan veldwerkzaamheden
De wijze van opgraven van vroegmiddeleeuwse graven
R. Panhuysen, D.E. Smal en F. Theuws
Bij het opgraven van Merovingische graven staan een reeks elementen
centraal:
1 Nauwkeurig uitprepareren van alle verschijnselen (vondsten,
skeletresten en structuurelementen).
2 Nauwkeurig natuurgetrouw tekenen van alle verschijnselen op
een geëigende schaal.
3 Nauwkeurig driedimensionaal inmeten van alle verschijnselen
met een robotic total station.
4 Veelvuldig fotograferen van alle verschijnselen (vondsten en
sporen vanuit meerdere hoeken).
5 Het voorzichtig bergen en primair conserveren van (kwetsbaar)
materiaal.
6 Verzamelen van gegevens over de samenstelling van de vullingen
van het graf met behulp van een hand-held XRF.
Op verschillende momenten tijdens 1 t/m 5:
7 Het volgen van een bemonsteringsstrategie die op diverse analyses
anticipeert (zie monsterplan).
8 Het zeven van de vullingen van grafk uil, verschillende containers
en rondom skelet, per segment (zie segmentplan) per vlak.
9 Een doorzichtige en eensluidende administratie van vondsten
en waarnemingen
10 Dossiervorming in het veld per graf (beschrijvingen).
11 Het vroegtijdig maken van röntgenfoto’s van vondsten, contact
voor op te nemen met het AZM.
Allereerst: aangeven van grafsegmenten
Tijdens het opgraven wordt het graf, zodra het herkend wordt, in
segmenten verdeeld en van administratieve eenheden voorzien
bestaande uit één of meerdere lett ers. Tijdens het verdere opgraaf-
en administratieproces worden deze grafsegmenten steeds
gebruikt en vermeld. Het verdiepen gebeurt per segment; zeefmonsters
worden per segment per vlak verzameld. Daarbij is het
belangrijk een administratiesysteem aan te houden waarbij aangegeven
wordt dat het te zeven materiaal niet van een vlak is maar
van een niveau tussen twee vlakken, dus van vlak 1 naar vlak 2,
tegenwoordig dikwijls aangegeven als N2 (naar vlak 2). De grenzen
van de segmenten worden aangegeven op de tekeningen, segmenten
worden in de vondstadministratie opgenomen (en dus op de
vondstkaartjes vermeld en digitaal ingevoerd).
De segmenten worden benoemd volgens de bijgevoegde segmentschema’s,
en verder uitgebreid al naargelang het zichtbaar worden
van onderdelen van het graf (zoals nieuwe containers of het skelet).
Men begint met segment A in de veronderstelde linkerbovenhoek
van de grafk uil en deelt kloksgewijs de volgende vijf lett ers
van het alfabet uit (schema 1). Als een container zichtbaar wordt,
en dus een nieuwe vlak wordt aangelegd, wordt ook de vulling van
de container in zessen verdeeld. Deze segmenten krijgen voor de
duidelijkheid de dubbele lett er van het nabijgelegen segment van
de grafk uilvulling, bijvoorbeeld AA (schema 2). Als het skelet wordt
vrijgelegd, gaat men direct rond dat skelet over op een naamgeving
volgens schema 3, relatief ten opzichte van het skelet. In de rest
F A
BIJLAGE 1 PLAN VAN AANPAK 153
grofweg drie gelijke delen
E
vanuit vermoed skelet
rechts links
B
D C
Schema 1 Indeling van de grafk uil in segmenten voordat de container of het skelet
zichtbaar wordt.