Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Is de origine van deze laag vergelijkbaar met de vrij enigmatische ‘dark earth’
horizonten die in Groot Britt anië in verscheidene grote steden worden aangetroff
en, met eveneens een laat-Romeinse of vroegmiddeleeuwse datering?
De vuile laag die tijdens het waarderend onderzoek van 1999 is
waargenomen, valt feitelijk buiten het opgegraven areaal. In de
put is deze laag niet aangetroff en. Vragen ten aanzien van de aard
omvang en genese van deze laag kunnen nu dan ook niet beantwoord
worden.
9.1.3 Het Merovingisch grafveld
Zijn er graven in de resten van het Romeinse gebouw aangelegd? Zo ja, in welk
deel zijn de graven geplaatst (chronologisch diff erentiëren)?
Het onderzoek heeft slechts beperkte informatie opgeleverd over
de inrichting van het villaterrein. In 1999 is vast gesteld dat het
voormalige hypocaustum is gebruikt als grafk amer. Ten zuiden
van het hypocaustum lijken graven in een antropogene laag te zijn
ingegraven. Deze laag bestaat uit relatief goed gesorteerd grind en
heeft een zeer scherpe grens met de omliggende sedimenten.
De interpretatie van deze laag is echter nog niet duidelijk; mogelijk
betreft het de onderkant van een vloer. Als dat zo is, dan zijn de
graven inderdaad in de resten van een Romeins gebouw aangelegd.
Zijn er graven buiten de resten van het Romeinse gebouw aangelegd? Zo ja,
hoe zijn zij ten opzichte van het gebouw geplaatst (chronologisch diff erentiëren)?
Het veldonderzoek heeft nog te weinig informatie opgeleverd om
met enige zekerheid individuele gebouwen te onderscheiden. Het
is daardoor slecht mogelijk om onderscheid te maken tussen wat
binnen en wat buiten gebouwen valt. Wel lijken in het noordelijk
deel van het opgegraven terrein de graven buiten Romeinse
bouwsporen te vallen.
In welke mate is bij de aanleg van graven in het gebouw rekening gehouden
met de ruimte-indeling van het gebouw of nog aanwezige structurele resten,
of zijn de graven bijvoorbeeld over muren en fundamenten heen geplaatst?
In welke mate zijn bij de aanleg van de graven muur-, fundament- en vloerresten
van het Romeinse gebouw doorgraven?
De graven in het zuidelijk deel van de opgraving lijken een Romeinse
vloer te doorgraven, waarbij een graf de begrenzing van de vermeende
vloer doorsnijdt. Zie verder de antwoorden op de voorgaande
vragen.
In hoeverre is de oriëntatie van de graven gelijk aan of verschillend aan die van
de muren en fundamenten van het gebouw?
De graven zijn allemaal noordoost- zuidwest gericht. Deze oriëntatie
komt overeen met die van de veronderstelde Romeinse vloer
in het zuidelijk deel van de opgraving. Het in 1999 aangetroff en
graf in het hypocaustum ligt, de oriëntatie van het hypocaustum
volgend, ten opzichte van de overige graven iets meer naar het
zuiden gedraaid. Bij de graven in het noordelijk deel van de opgraving
lijkt er geen directe relatie tussen de oriëntatie van de graven
134
en de Romeinse sporen. Ze hebben wel dezelfde oriëntatie als de
andere graven die waarschijnlijk wel rechtstreeks met gebouwen
samenhangen. Maar zoals eerder vermeld, er is nog te weinig zekerheid
over de betekenis van de Romeinse sporen om goede uitspraken
te doen over de relatie tussen de graven en Romeinse gebouwen.
In hoeverre zijn bouwelementen uit de Romeinse tijd gebruikt bij de aanleg van
de graven? (bijvoorbeeld om steenkisten, hoofdnissen, markeerders, etc. te
maken).
In graf 6 is een grote hoeveelheid Romeinse bouwmateriaal geborgen
uit de vulling van de kuil. Omdat dit graf is beroofd, is informatie
over de interne structuur van het graf verloren gegaan. Desondanks
lijkt het er op dat in dit graf bewust Romeins bouwmateriaal
is gebruikt om het graf te dichten.
In hoeverre is aardewerk of ander materiaal uit de Romeinse tijd als bijgave in
het graf geplaatst?
Er zijn onder andere fl inke hoeveelheden Romeinse aardewerkscherven,
botmateriaal en een stuk van een Romeinse fi bula in de
vulling van de graven aangetroff en. Er zijn geen aanwijzingen dat
Romeinse voorwerpen bewust als bijgave in een graf zijn geplaatst.
In hoeverre is op enigerlei andere wijze waarneembaar bewust met de Romeinse
resten omgegaan, bijvoorbeeld door het juist te gebruiken als vulling van
het graf of juist het zorgvuldig vermijden daarvan?
Zoals bij de voor-voorgaande vraag is gesteld, is bij graf 6 mogelijk
bewust Romeins bouwmateriaal gebruikt om het graf af te dekken
(zie daar).
In hoeverre is sprake van grafroof of ander bewust gebruik van het Merovingisch
grafveld?
Er zijn geen duidelijke sporen aangetroff en van oudtijds ingrijpen
in het grafveld, waaronder het heropenen van graven om bijgift en
weg te halen. Wel is sprake van een bewuste nabijzett ing van twee
kinderen in graf 15.
Afgezien van graf 6 dat tijdens de veldwerk campagne van 2009 is
beroofd, lijkt het er op dat graf 46 ook recentelijk verstoord is.
Fragmenten plastic op dezelfde diepte als skelet materiaal doen
vermoeden dat dit graf beroofd is. Ook graf 47 bevat onderin de
grafk uil modern aardewerk en een in 1999 gedateerde verpakking.
De studie van het dierlijk botmateriaal heeft echter laten zien dat
de grafcontexten mogelijk zijn ‘hergebruikt’ als dierenholen, door
onder andere mollen, konijnen en vossen. Aanwijzingen dat grafcontexten
zijn geroofd, bijvoorbeeld door recent vondstmateriaal
op diepere niveaus kunnen ook uitgelegd worden als het resultaat
van dieractiviteiten.
In hoeverre zijn er naast de graven andere sporen en of structuren uit de Vroege
Middeleeuwen aanwezig?
Een van de voorwaarden bij het onderzoek was om, met uitzondering
van de grafcontexten, sporen zo min mogelijk te verstoren
en deze in situ te behouden. Het is daarom moeilijk om andere
MEROVINGERS IN EEN VILLA