Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

9 Conclusies en aanbevelingen
9.1 Conclusies
9.1.1 Inleiding
De eerste doelstelling van het onderzoek was het in verschillende
campagnes veiligstellen van het Merovingisch grafveld. In de twee
campagnes waarvan dit rapport verslag doet, zijn zestien graven
aangetoond waarvan er zeven volledig of deels onderzocht zijn.
De zeer intensieve manier waarop dit is gebeurd in combinatie
met de inzet van verschillende specialisten heeft een schat aan
informatie opgeleverd, niet alleen over het grafveld zelf, maar ook
over de formatieprocessen die hier hebben plaatsgevonden.
Het zelfde geldt voor het tweede doel van het onderzoek, de documentatie
en registratie van gegevens over het villaterrein. Hoewel
de resten van de villa zo veel mogelijk in situ zijn gelaten, hebben
zowel de ontdekte sporen als het Romeinse materiaal dat bij het
opgraven van de graven is ontdekt, nadere inzichten verschaft over
de villa en het villaterrein.
De derde doelstelling was om de opgraving te gebruiken als ‘proeftuin’
voor het ontwikkelen en toetsten van methoden en technieken
voor onder andere degradatieonderzoek. In het veld heeft dit
onder andere geresulteerd in een zeer gedetailleerde manier van
opgraven en documenteren, het toepassen van röntgenfl uorescentiespectrometrie,
maar ook het experimenteren met fotogrammetrie
en 3D-scanning. Bij de uitwerking zijn naast de ‘reguliere’
methoden onder andere ook histologische en DNA-analyses uitgevoerd
en is onderzoek gedaan naar de chemische samenstelling
van voorwerpen en pigmenten. Die laboratoriumfunctie betekende
onder andere ook dat kleine stukjes stuc zijn onderzocht en
duizenden botfragmenten die normaal als ‘achtergrondfauna’
buiten het onderzoek zouden zijn gehouden.
De keuze om het grafveld niet in een keer op te onderzoeken, maar
in een reeks jaarlijkse campagnes, zodat op grond van de resultaten
en ervaringen van het ene jaar de strategie en werkwijze in het
volgende jaar kon worden bijgesteld, heeft goed gewerkt. Zo zijn
bij de tweede campagne grotere vlakken aangelegd om meer overzicht
te krijgen en meer ruimte voor het daadwerkelijk opgraven
van het graf. Het apart inmeten van kleine stukjes puin en het volledig
zeven van de vondstlaag bleek weinig informatief en eff ectief
9 CONCLUSIES EN AANBEVELINGEN
en is verder achterwege gelaten. Het met de machine verwijderen
van de vondstlaag tot het eerste sporenvlak bleek ook voor dit type
opgraving doelmatig. Toepassing van fotogrammetrie en 3D-scanning
leverden gezien de kleine schaal van de opgraving weinig
meerwaarde. Het grootste eff ect van de gefaseerde aanpak leverde
het degradatieonderzoek. Uit de resultaten bleek dat het idee dat
het grafveld acuut door degradatie bedreigd wordt, kon worden
bijgesteld zodat behoud in situ ook voor een groot deel van het
grafveld gerealiseerd kan worden.
De resultaten van de verschillende vormen van specialistisch en
algemeen onderzoek en de conclusies die daaruit getrokken konden
worden, hebben hun weerslag gevonden in zowel de specialistische
als meer algemene hoofdstukken hiervoor. Dit heeft een
rijk scala aan informatie en conclusies opgeleverd; in de volgende
paragrafen worden ‘slechts’ de vragen uit het programma van eisen
beantwoord. Bij de bespreking wordt eerst de vraag herhaald,
gevolgd door de gegenereerde antwoorden.
9.1.2 De site en de stratigrafi e in het algemeen
Op welke wijze is de ‘vuile’ laag met vondstmateriaal uit de 5e eeuw ontstaan?
Bij aanvang van het onderzoek werden twee opties gegeven. Het
zou bij de vuile laag die bij het waarderend onderzoek was aangetroff
en theoretisch kunnen gaan om gesedimenteerd materiaal
met een vrij grote component van antropogene resten, maar het
werd waarschijnlijk geacht dat de vorming van deze laag het gevolg
is van uitgebreide activiteiten in de laat-Romeinse en/of vroegmiddeleeuwse
periode.
Tijdens de opgravingscampagnes van 2008 en 2009 is een put
aangelegd op het hoogste deel van de grindrug waar (ook volgens
de resultaten van het waarderend onderzoek in 1999) de ‘vuile
laag’ zeer dun is of is opgenomen in de vondstlaag en de bouwvoor.
Wel is onder de bouwvoor een relatief dunne vondstlaag
aangetroff en. Op basis van het materiaal dat in de laag is gevonden,
dateert deze laag uit de Romeinse tijd. De laag is ontstaan
door het gebruik van het gebied als villaterrein, maar ook door de
afb raak van deze villa. Omdat de afb raak waarschijnlijk het meeste
materiaal heeft aangeleverd wordt de laag dan ook geïnterpreteerd
als afb raaklaag.
133