Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

De bijgift en zijn alle in deze houten container aangetroff en.
De kuil en de container zijn groot in verhouding tot het skelet
en de bijgiften.
Ter hoogte van de rechter onderarm zijn resten van een met
brons beslagen kistje gevonden. Naast het rechter been stond
een zwartbakkende knikwandpot met daarin een glazen tuimelbeker,
bij de voeten een bronzen schaal en een roodbakkende
knikwandpot. Aan het voeteneind is een ijzeren sleutel
gevonden. Rond en op de plek waar het begraven lichaam lag,
zijn verschillende gordelonderdelen gevonden. Dit is een aanwijzing
dat de overledenen gekleed is begraven. Ook een riemtong
en een siersleutel die doorgaans met een riempje aan de
gordel gedragen werd, passen in dit beeld. Opvallend waren de
ruim tweehonderd glazen kralen die vooral in het gebied rond
de borst en buik, deels ook rechts van de benen in de kuil zijn
gevonden. Slechts enkele lagen direct naast elkaar. Samen met
de zilveren ringetjes met spiraaldraad hebben de kralen waarschijnlijk
een of meerdere snoeren gevormd. Aan het hoofdeind
lag een exotische kaurischelp, traditioneel een vrouwelijk attribuut
en beschouwd als een amulet tegen onvruchtbaarheid of
geslachtsziekte. De gouden munt, links van het hoofd, kan
gezien worden als een attribuut voor de tocht naar de andere
wereld. Andere vondsten uit dit graf waren onder andere twee
bronzen naalden met ringetjes en een ijzeren mes.
Op basis van de gedetermineerde vondsten wordt dit graf in
de tweede helft van de 6e eeuw en het begin van de 7e eeuw
gedateerd.
Graf spoor 6
Dit graf bevatt e de resten van een volwassen man van ongeveer
43 jaar en een geschatt e lengte van 168,5 cm (individu 15). Het is
hoogstwaarschijnlijk de vader van het meisje of de jonge vrouw
uit graf spoor 2008-2. Zoals boven vermeld, is de theoretische
mogelijkheid van een moeder-zoon relatie, gezien de jeugdige
leeft ijd van de vrouw, minder waarschijnlijk. De man is in de
vrouwelijke lijn genetisch niet verwant aan de vrouw uit graf
spoor 15 (individu 17).
Het graf is tijdens de opgraving beroofd, waardoor we niet weten
of er een bekisting of een andere soort constructie aanwezig is
geweest. De gevonden spijkers doen echter een houten constructie
vermoeden. In de grafk uil werd wel een grote hoeveelheid
Romeins bouwmateriaal gevonden. Mogelijk is dit gebruikt als
versteviging van het graf of om de begraving af te dekken. Door
de grafroof is onbekend hoe het skelet en de bijgift en in het graf
lagen en welke voorwerpen ontbreken.
In het graf zijn een ijzeren schildknop en onderdelen van de
schede van een sax gevonden. We gaan er daarom van uit dat de
man met wapenrusting is begraven. In deze context of als onderdeel
van de kleding passen enkele ijzeren gespen. In het graf was
in ieder geval een bronzen bekken bijgezet, of er meer voorwerpen
aanwezig waren, is door de recente beroving niet meer vast
te stellen.
De datering van het graf is waarschijnlijk 7e eeuw.
130
Graf spoor 15
In de kuil zijn in totaal drie individuen aangetroff en. De primaire
begraving is een inhumatie van een vrouw met een geschatt e leeftijd
van 44-53 jaar (individu 17). Ze is genetisch niet verwant aan
de man uit graf spoor 6 (individu 15). De vrouw is op haar rug en
met het hoofd richting het zuiden bijgezet in een houten container.
De vrouw was getooid met twee identieke zilveren oorringen.
Rond de borst en schouder zijn enkele kralen aangetroff en.
Aan het voeteneind van de vrouw zijn de resten van twee jonge
individuen met bijgift en ingegraven in de grafk uilvulling. Het gaat
om een jongen van ca. 6 jaar (individu 18) en een mogelijk jongetje
van ca. 4 jaar (individu 19). Het grotendeels ongearticuleerde
skeletmateriaal van deze kinderen is in een ‘bundeltje’ bijgezet
nadat de grafk uil van de primaire bijzett ing was dichtgemaakt. Het
is onduidelijk of op dat moment de kist nog intact was en of de
primaire bijzett ing wel of niet in verregaande staat van ontbinding
verkeerde.
Met de resten van de kinderen zijn ook twee kleine knikwandpotjes
meegegeven. Ook de onderdelen van een gordel, twee kralen
en een ijzeren mes die aan het voeteneind van de vrouw zijn aangetroff
en behoren mogelijk bij de secundaire bijzett ing.
Op basis van de voorlopige determinaties kan dit graf en de secundaire
bijzett ing in de 7e eeuw worden gedateerd.
Intrigerend is de combinatie van de vastgestelde verwantschappen
en de leeft ijden van de individuen. De vrouw is de moeder van het
zesjarige jongetje (individu 18). Als het tijdstip van begraving min
of meer gelijktijdig zou zijn geweest, betekent dit dat deze vrouw
op late leeft ijd nog een kind heeft gekregen. Uitgaande van de
geschatt e leeft ijden komt dat op een leeft ijd van 38-47 jaar, of, als
we de onzekerheid in de leeft ijdindicatie van het kind meenemen,
op een leeft ijd van 36-49 jaar. Als we veronderstellen dat het tweede
kind (individu 19) ook haar kind is, wat op grond van het DNAonderzoek
niet is uitgesloten, dan heeft ze dit op nog latere leeft ijd
gekregen: als 40-49 jarige of, gecorrigeerd voor de leeft ijdspreiding,
als 39-50 jarige. Uitgaande van moderne gegevens over fertiliteit
zijn de kinderen geboren aan de grens van haar vruchtbaarheid.
Tijdens de opgraving kon worden vastgesteld dat de kinderen later
zijn bijgezet, waarbij het graf van de vrouw is verstoord. Dit zou
betekenen dat deze kinderen op het moment van overlijden van
de vrouw jonger waren dan de nu vastgestelde leeft ijd bij overlijden.
Dat heeft ook als consequentie dat de leeft ijd waarop de vrouw
de kinderen baarde nog hoger zou moeten zijn. De waarneming
dat het bij kinderen om ongearticuleerd bot gaat, doet echter vermoeden
dat deze kinderen aanvankelijk elders waren begraven en
dat niet hun lijkjes, maar hun botresten zijn bijgezet. In dat geval
kunnen de kinderen eerder of veel eerder begraven zijn geweest
dan de moeder en komt een meer voor de hand liggende jongere
leeft ijd van bevallen in beeld.
Opvallend is dan wel dat de kinderen bij het overlijden van de
moeder niet meteen in haar graf zijn bijgezet. Pas enige tijd, wellicht
jaren, nadat zij begraven was, zijn de kinderen uit hun oor-
MEROVINGERS IN EEN VILLA