Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

later, bij het dichtgooien van de grafk uilen, in de vulling terecht
gekomen. Ook de enkele bott en van paarden, een stuk melkkies
in spoor 6 en een losse koot (p2) in spoor 46 passen in dit beeld
van nederzett ingruis. Hoe de paardenresten uit de slechts aangesneden
kuil 16 geïnterpreteerd moeten worden is nog onduidelijk.
Deze kuil is, gezien de vorm, waarschijnlijk geen menselijke begraving.
Hij is voorlopig getypeerd als afvalkuil, maar verdere opgraving
zal hier uitsluitsel over moeten geven. Er zijn in deze kuil naast
een viswervel en een bot van een varken twee bott en van paarden
gevonden: een distale femur en een complete metatarsus. Uit de
lengtemaat van het middenvoetsbeen is een schoft hoogte van
149 cm te berekenen. 95 Voor de Romeinse periode zou dit een fors
paard zijn. Paarden van een dergelijke groott e worden vooral in
militaire context aangetroff en en in inheemse nederzett ingen
waarvan vermoed wordt dat zij voor het leger produceren zoals
villa’s. 96 De vondst zou dus goed in de Romeinse context van Borgharen
passen. De schoft hoogte van paarden uit vroegmiddeleeuwse
context is meestal geringer, tussen de 125 en 147 cm. 97
De zeer verspreid voorkomende resten van vogels en vissen zijn
ook het beste als nederzett ingsruis te beschouwen. Als vis of vogel,
of eventuele onderdelen daarvan zoals een vleugel, intentioneel
waren meegegeven in de graven hadden we daar waarschijnlijk
meer elementen van teruggevonden. De resten van kip en gans
zijn waarschijnlijk Romeinse voedselresten. Ook de overige resten
van (zang)vogels en de vissen kunnen als zodanig worden
beschouwd (afb . 100). Het kunnen ook restanten zijn van het maal
van andere wilde soorten die op het terrein geleefd hebben, zoals
de vos, en die we hierna zullen bespreken.
Intrusieve dieren 98
De vondst van stukjes van een schedeltje in graf 2 leek aanvankelijk
te wijzen op een klein hondje: een mooie bijzett ing in een meisjesgraf.
Na schoonmaken en bij nadere determinatie met behulp
van de vergelijkingscollectie bleek het om de schedel van een volwassen
vos (Vulpes vulpes) te gaan. Behalve stukjes schedel werden
er vooral onderdelen van de voor- en achterklauwen aangetroff en,
alle waarschijnlijk van één volwassen individu. De mogelijkheid
werd geopperd dat het hier om een ‘vosje’ ging, een ‘sjaal’ van
Afb . 100 Wervels van paling uit spoor 46 ( vnr. 733) en 51 (vnr. 813).
vossenbont met kop en klauwtjes, zoals die ook in Nederland tot
in de jaren zeventig van de vorige eeuw nog regelmatig door vrouwen
gedragen werd. Bij nader onderzoek van de overige graven
blijken resten van vossen ook in drie andere graven voor te komen
(spoor 6, 15 en 47). Dit blijken niet alleen resten van kop en klauwen
te zijn, maar van allerlei onderdelen van het skelet. In spoor
6 zaten naast resten van minimaal één volwassen vos ook elementen
van ten minste twee jonge dieren van een maand of drie (Pd3
en Pd4 aanwezig; M1 nog niet doorgebroken) (afb . 101). Al met al
lijkt het er meer op dat we met resten van dieren te maken hebben
die op natuurlijke wijze, via eigen graafactiviteiten in de grafcontext
terecht zijn gekomen. De vos graaft immers ondergrondse
holen die soms jarenlang in gebruik blijven. De gangen zijn iets
hoger dan ze breed zijn, en meten ongeveer 20-24 cm hoog en
15-18 cm breed. 99 De kamers zijn rond of ovaal, altijd aan het eind
van een tunnel en grofweg 40 cm of iets meer in diameter. De kamer
wordt niet bekleed met bijvoorbeeld plantaardig materiaal. Vossen
graven zelf meestal niet dieper dan een meter en de gangen
zijn doorgaans niet langer dan 5 m. Vaak echter maken ze gebruik
van het graafwerk van anderen. Ze vergroten een konijnenhol of
Afb . 101 Onderkaken van vossen. Boven van een volwassen exemplaar (vnr. 468),
onder van een jong dier (vnr. 522).
7 RESULTATEN ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK 115