Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Pollenmonsters
De zeven pollenpreparaten van de campagne van 2008 leverden
alle uitsluitend sporen van de toegevoegde wolfsklauw op. Er zijn
in de bodem dus geen pollenkorrels bewaard gebleven. In 2009
zijn ook diverse monsters genomen ten behoeve van pollenonderzoek,
maar deze zijn op basis van deze resultaten niet bereid maar
gezeefd om mee te spelen in het algehele zeefprogramma.
De samenstelling van deze zeefresiduen is vrijwel steeds zeer droge
löss met hoogstens enige houtskool of steenkool. Pollenonderzoek
zou hier ongetwijfeld wederom niets opgeleverd hebben.
7.10.3 Conclusies en aanbevelingen
Bij toekomstige opgravingscampagnes moet terdege rekening gehouden
worden met een zeer lage dichtheid van verkoolde plantenresten.
Waar echter duidelijk zwarte, houtskoolrijke sporen aangetroff en worden,
verdienen deze dan ook extra aandacht en zorgvuldige bemonstering,
omdat hiermee wellicht meer informatie te vergaren is.
Door het feit dat subrecente zaden en kafresten van gerst in enkele
monsters zijn aangetroff en, moet rekening gehouden worden met
bioturbatie, waarbij door wormen en andere bodemorganismen
zaden en andere plantenresten van het recente oppervlak de bodem
in zijn getransporteerd. Gezien de diepteligging van de vlakken
waarop de subrecente resten zijn aangetroff en, zal de geconstateerde
bioturbatie diep in de graven met spoornummers 2008-2 en 51
zijn doorgedrongen. Pollenonderzoek, dat eveneens in het PvE was
voorzien, is daarmee uitermate problematisch. Bovendien hebben
de zeven op pollen onderzochte monsters van de campagne van 2008
zelfs helemaal geen pollen opgeleverd. Aan het stuifmeel is namelijk
niet of nauwelijks te zien of het authentiek of subrecent is, en doordat
het zo klein is, wordt het nog veel makkelijker de bodem in
getransporteerd dan zaden. Alleen in sporen die tot in het huidige
grondwater reiken, kunnen zowel authentieke onverkoolde zaden
als stuifmeelkorrels verwacht worden. Indien dergelijke sporen, zoals
waterputt en, bij toekomstige opgravingscampagnes worden aangetroff
en, kunnen die dus belangrijke aanvullende informatie opleveren.
Bij het pollenonderzoek kan het dan echter niet gaan om als
grafb ijgift meegegeven bloemen of honing (zoals een van de PvEvragen
luidde), maar wel om de reconstructie van de begroeiing van
het landschap in een wat wijdere straal van enkele kilometers rond
het grafveld, vooral wat betreft de bomen.
7.11 Dierlijk materiaal
R.C.G.M Lauwerier en F.J. Laarman
7.11.1 Inleiding
Omdat tijdens de campagnes 2008 en 2009 alle grond uit de sporen
van graven over 2 mm is gezeefd, zijn grote hoeveelheden, vooral
klein botmateriaal verzameld. Hoewel deze vondstcategorie vaak
bijzondere informatie oplevert, 86 is fi jnmazig zeven een in Nederland
ongebruikelijke manier van verzamelen. In Borgharen
beschikken we hierdoor echter over een uitzonderlijke dataset.
Het dierlijk materiaal kan direct met het grafveld te maken hebben,
maar zal deels ook afk omstig zijn van het villaterrein. Verder
bevat het materiaal resten van intrusieve soorten die op natuurlijke
wijze in de graven terecht zijn gekomen. Het bot kan daardoor
informatie leveren over zowel de Romeinse bewoning en het
gebruik van het Merovingische grafveld als over de taphonomische
processen zoals bioturbatie die zich in latere perioden hebben
afgespeeld.
7.11.2 Resultaten
In totaal konden 3707 zoölogische resten gedetermineerd worden.
Tabel 29 geeft hiervan een overzicht. Er zijn veel meer fragmenten
geborgen, maar zoals is beschreven in de paragraaf over de metho-
aantal gewicht (g)
rund (Bos taurus) 43 436,4
schaap/geit (Ovis/Capra) 22 44,4
varken (Sus domesticus) 103 368,1
paard (Equus caballus) 6 348,9
hertachtigen (Cervidae) 2 1,0
vos (Vulpes vulpes) 150 78,9
wezel (Mustela nivalis) 4 0,3
konijn (Oryctolagus cuniculus) 1 0,1
haasachtigen (Lagomorpha) 2 1,8
mol (Talpa europaea) 112 4,5
zwarte rat (Ratt us ratt us) 1 0,0
kleine knagers etc. 470 -
groot zoogdier 41 135,7
middelgroot zoogdier 38 41,3
klein zoogdier 2 0,6
zoogdier indet. 142 94,4
kikkers/padden (Anura) 2462 -
ringslang (Natrix natrix) 11 -
kip (Gallus gallus dom.) 2 -
gans (Anser sp.) 1 -
zangvogel (Passeriformes) 1 -
vogel indet. 25 -
paling (Anguilla anguilla) 6 -
baars (Perca fl uviatilis) 5 -
cypriniden 6 -
vis indet. 44 -
landslakken 3 -
kokkel (Cerastoderma edule) 1 -
kauri (Cypraea sp.) 1 -
totaal 3707 1556,4
Tabel 29 Overzicht van de gevonden dierlijke resten uitgedrukt in aantallen en gewicht.
7 RESULTATEN ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK 111