Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Legenda
te mengen met loodhoudend brons (koper-tin-lood; Cu-Sn-
Pb legering). Het loodisotopenonderzoek van Fernandes geeft
in ieder geval drie groepen aan in de vijft ien objecten. Opvallend
is dat de handvatt en die vastzaten aan de grote schaal uit
spoor 2008-2 (vnr. 183) tot een andere groep behoren dan de
schaal. Dit betekent dat de herkomst van de grondstoff en een
andere is. Recycling van metalen is gezien de combinatie van
de verschillende chemische elementen waarschijnlijk. De grote
variëteit aan gevonden legeringen duidt er echter op dat de
herkomst (productieplaats) van de vondsten waarschijnlijk
niet dezelfde is. Het loodisotopenonderzoek laat zien dat de
herkomst van het lood van enkele voorwerpen vermoedelijk
Spanje is geweest (Riotinto). Andere voorwerpen hebben een
meer noordelijk Europese signatuur (Britse eilanden, Duitsland,
Frankrijk)
7.10 Plantaardig materiaal
O. Brinkkemper
lood en tin houdend messing
tin houdend messing
lood houdend messing
'gunmetal'
messing
Afb . 94 Classifi catie van de geanalyseerde metalen van koperhoudende
voorwerpen aangetroff en tijdens de campagne van 2008 volgens Riederer
en Rathgen-Forschungslabor SMPK. 83
7.10.1 Inleiding
In totaal zijn drie materiaalclusters onderzocht: monsters ter waardering
van de inhoud van het graf met spoornummer 2008-2,
botanische resten uit algemene zeefmonsters en monsters voor
pollenanalyse (zie paragraaf 4.10). De resultaten komen hieronder
achtereenvolgend aan bod.
7.10.2 Resultaten
Waardering monsters spoor 2008-2
In bijlage 7, deel 1 zijn de resultaten opgenomen van de elf gewaardeerde
monsters uit graf 2 van de opgravingscampagne van 2008.
Per vondstnummer en per zeeff ractie is aangegeven welke resten
zijn waargenomen.
Uitsluitend vnr. 438 heeft een relevante botanische macrorest
opgeleverd, een verkoolde korrel van bedekte gerst (Hordeum vulgare
var. vulgare). Ook in vnr. 327 bevond zich gerst, maar dat was
overduidelijk recent. Vlak voor de opgraving was ook graan geoogst
van de akker (waarneming Axel Müller). Ongetwijfeld was het aangetroff
en gerstkaf in vnr. 327 hiervan afk omstig, want zelfs zeer
kwetsbare onderdelen (lodiculae) waren nog aanwezig. Dit monster
is afk omstig van vlak 4, het één na diepste aangelegde vlak.
In enkele monsters was enig houtskool aanwezig, maar over het
algemeen was dit te klein om te kunnen determineren. Wel waren
in diverse monsters nog gekleurde, glazen kralen of fragmenten
daarvan aanwezig. In vnr. 438 en 534 was verder nog een onverkoold
zaad van melganzenvoet (Chenopodium album) aanwezig.
Doordat het grondwater diep onder de opgravingsputt en staat,
kunnen onverkoolde resten niet zo lang de tand des tijds doorstaan,
en moet het om subrecent materiaal gaan.
Algemene monsters
De uit de zeefresiduen van de campagne van 2008 verzamelde
botanische resten zijn weergegeven in bijlage 7, deel 2. In deze
monsters zijn wat meer botanische macroresten aanwezig, wat
verklaard kan worden uit het grotere volume dat is onderzocht
De zeefresiduen uit bijlage 7, deel 2 bevatt en grofweg monstervolumes
van 1 x 1 x 0,1 m. De gewaardeerde monsters zijn genomen
rond het skelet in de grafk uil en hadden wisselende volumes.
De groott e van het monster is sterk afh ankelijk van het te bemonsteren
segment rond de inhumatie (zie ook bijlage 1).
In totaal zijn vijf verkoolde korrels van bedekte gerst aanwezig,
één zekere en drie mogelijke verkoolde korrels van emmertarwe
(Triticum dicoccon) en drie van emmertarwe of spelt (Triticum dicoccon/
spelta, zie afb . 95, 1). Tenslott e zijn twee verkoolde graankorrels van
de dwergvorm van broodtarwe (Triticum aestivum ssp. compactum),
aanwezig (afb . 95, 2). Naast deze granen is één verkoold zaad van
het akkeronkruid zwaluwtong (Fallopia convolvulus) aangetroff en
(afb . 95, 3). Verkoold materiaal kan niet meer door schimmels en
bacteriën in de bodem afgebroken worden, en kan daardoor ook
boven het grondwater geconserveerd blijven.
Niet verkoold maar waarschijnlijk wel authentiek is het zaad van
haagbeuk (Carpinus betulus) dat in vnr. 254 is aangetroff en (afb . 95, 4.
Dit zaad is door mineralisatie (vervanging van de zaadwand door
calciumfosfaat of -carbonaat) niet meer gevoelig voor biologische
afb raak, en kon daardoor ook boven het grondwater bewaard blijven.
Naast deze macroresten zijn in de gesorteerde zeefresiduen van de
campagne van 2008 in de meeste monsters naast het frequent
voorkomen van brokjes steenkool ook stukjes houtskool aange-
7 RESULTATEN ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK 109