Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

More documents

Recommendations

Info

Afb . 89 Röntgenopnamen van twee pijlpunten uit spoor 51 (vnrs. 920 en 991). Foto’s Restaura. 100 Afb . 90 Röntgenopnamen van een mes uit spoor 51. Ook zijn resten van het beslag van de schedemond en de gordel te zien (vnrs. 1007). Foto Restaura. MEROVINGERS IN EEN VILLA
8e eeuw gedateerd kan worden. 79 Op de röntgenfoto zijn restanten van een beslag van de schedemond en een beslag van de gordel waar te nemen. Het gordelbeslag is een rechthoekig bronzen plaatje met in het midden een rechthoekige uitsparing en heeft twee bronzen nietjes. Onder vondstnummer 940 en 1040 zijn gelijkende beslagplaatjes geborgen. Deze beslagplaatjes kunnen gediend hebben voor de bevestiging van additionele leren riempjes, misschien het riempje waarmee het mes met schede aan de gordel was bevestig. Overige elementen van een gordel zijn een gesp met beslagplaat van brons waarvan op de beslagplaat twee bronzen nieten zijn waar te nemen (vnr. 1045). Op basis van de beschikbare documentatie is het niet mogelijk om de vorm van de gespbeugel en beslagplaat vast te stellen. Verder kan een rechthoekig beslagplaatje, vermoedelijk het rugbeslag, aan deze gordel worden toegevoegd (vnr. 1042). Naast een gecorrodeerde Romeinse munt (vnr. 900, niet determineerbaar) en een fragment van een tweede munt, een fragment van een zilveren fi bula (Romeins), een vuursteen, een bronzen beslagplaatje en een ijzeren haakje, zijn een serie ijzeren spijkers en een aantal bronzen nietjes in dit graf aangetroffen (vnrs. 1045, 1063, 1073). Het graf kan op dit moment globaal in de 7e eeuw worden gedateerd. 7.9.3 Archeometrisch onderzoek van de anorganische grafvondsten Glas (kralen) Zoals eerder vermeld was de conservering van de kralen niet op tijd voltooid waardoor een nadere omschrijving van de vorm, kleur en versiering, evenals een classifi catie en datering nog niet mogelijk was. Pas sinds kort hebben we de beschikking over de gereinigde kralen (afb . 91). Desondanks is onderzocht of de elementsamenstelling van de kralen samenhangt met de kleur zoals deze is vastgesteld tijdens de XRF analyse van de kralen. Uit de metingen bleek dat vooral de metalen koper, lood en tin de kleurbepalende elementen zijn. Deze elementen zijn waarschijnlijk in hun metallische vorm of als oxide aangebracht op de al gemaakte kraal die voor de kleuring voor de tweede keer verhit werd om het glazuur te laten harden. In afb eelding 92 is in een ternair diagram de samenstelling van de kralen per kleur weergegeven. In de drie rechthoekige elementen van het diagram wordt het gehalte van steeds twee elementen gepresenteerd. In de driehoekige diagram in het midden is het gehalte lood (Pb), tin (Sn) en koper (Cu) gecombineerd gepresenteerd. Uit de diagram valt op te maken dat de specifi eke kleuren elk hun eigen samenstelling hebben. Er is bewust gekozen voor bepaalde emaille/glazuur samenstellingen. Lood komt het meest voor, zowel in rode, witt e als gele kralen. De kleur van loodglazuur hangt zowel af van de eventuele toevoegingen van andere elementen als van de oxidatiegraad van het lood. Om een constante kleur en kwaliteit te bereiken is een hoog niveau van vakmanschap nodig. Verder onderzoek zal moeten uitwijzen wat de relatie is tussen vorm, kleur, motieven en samenstelling van de kralen. Dit helpt onderzoeksvragen te beantwoorden zoals over productiecentra (welke kralen worden waar geproduceerd, en van welke kwaliteit), handelsroutes of andere manieren van uitwisseling, het belang van kralensnoeren (hiërarchie, waarde), hergebruik van materiaal, en betekenis voor het begrafenisritueel. Glas (overig) Tijdens het veldwerk in 2009 zijn enkele tientallen glasscherven gevonden. Een gedeelte daarvan is geanalyseerd met de hand held XRF. De resultaten van deze analyses staan samengevat in scatt erplots (afb . 93). Glas wordt gemaakt uit de drie grondstoff en zand, een smeltpuntverlagende fl ux (10-20% soda=natron of potash=kalium) en een netwerkvormer, meestal kalk (7-15%). Toevoegingen van lood (Pb), antimoon (Sb), kobalt (Co), ijzer (Fe) en mangaan (Mn) kleuren of ontkleuren het glas. Uit de scatt erplots valt te herleiden dat het op twee analyses na gaat om natron glas (maximaal maar 3% K 2O. Natron glas werd geproduceerd vanaf de Late IJzertijd tot het einde van het Romeinse rijk. De enige toenmalige bron van natron was Wadi Natrun in Egypte. Het bulk glas werd daarom ook alleen rond de Middellandse Zee gemaakt. Daarna is het procedé pas in de Nieuwe tijd herontdekt. Het is bekend dat in de Vroege Middeleeuwen Romeins glas werd gerecycled. Ook kunnen de handelsroutes met de Middellandse Zee nog intact zijn gebleven en werd glas geïmporteerd. Het strontium (Sr) gehalte kan iets zeggen over de kalk bron die is gebruikt voor het glas. Modern glas wordt meestal geproduceerd met een zuivere kalkbron, voornamelijk kalksteen. Dit bevat over het algemeen minder strontium dan schelpengruis dat in de oudheid werd gebruikt. Romeins glas, afk omstig uit het Midden- Oosten bevat over het algemeen meer dan 250 ppm Sr en minder dan 10% CaO. 80 Het glas met hoge strontium gehaltes dat vooral gevonden is in spoor 6 en spoor 47 kan wellicht een Romeinse of Merovingische oorsprong hebben gehad. Het glas met de lage strontium gehaltes is waarschijnlijk modern. De grote variatie en spreiding in de analyse resultaten geeft aan dat het glas van meerdere voorwerpen afk omstig is. Metaal, ijzer Er is een beperkt aantal analyses van ijzeren voorwerpen uitgevoerd voor degradatieonderzoek. Al het ijzer uit de Merovingische tijd maar ook uit de Romeinse tijd is smeedijzer. Dit houdt in dat erts verhit werd zodat de niet metallische delen zoals zand smolten en gingen drijven boven de niet gesmolten gereduceerde ijzer massa (wolf ). Deze wolf werd daarna verder ontdaan van onzuiverheden door het te verhitt en en te bewerken (smeden). Omdat ijzererts ruim voorhanden was (ijzeroer, klapperstenen, bepaalde ijzerhoudende gesteentelagen) en het dus overal geproduceerd kon worden, en de productiewijze bijna 7 RESULTATEN ARCHEOLOGISCH ONDERZOEK 101
Page 1:
Merovingers in een villa R.C.G.M. L
Page 4 and 5:
Colofon Rapportage Archeologische M
Page 6 and 7:
Literatuur 147 Bijlage 1 Plan van a
Page 8 and 9:
tin de kleurbepalende elementen zij
Page 10 and 11:
323 322 321 320 8 1:25.000 175 Afb
Page 12 and 13:
Bovenstaande heeft er toe geleid da
Page 14 and 15:
323 322 321 320 12 1:25.000 175 176
Page 16 and 17:
estond doorgaans uit het aanleggen
Page 18 and 19:
opgenomen, is de omgeving van Maast
Page 20 and 21:
en uit die tijd zouden in de bouwvo
Page 22 and 23:
te gebruiken als vulling van het gr
Page 24 and 25:
22 MEROVINGERS IN EEN VILLA
Page 26 and 27:
van de beschikbare tijd waren er sl
Page 28 and 29:
outine. Hierbij wordt via de theore
Page 30 and 31:
genomen volgens de defi nities van
Page 32 and 33:
Naast dit macroscopisch onderzoek i
Page 34 and 35:
voor de aanwezigheid van collageen.
Page 36 and 37:
34 08-2 08-11 08-7 Afb . 8 Locaties
Page 38 and 39:
Fe 2 O 3 (%) As (ppm) 36 7 6 5 4 3
Page 40 and 41:
de inhumaties geleid tot hogere fos
Page 42 and 43:
40 44600 44400 44200 44000 44600 44
Page 44 and 45:
monster diersoort element OHI Wedl
Page 46 and 47:
de corrosielaag. De metingen zijn g
Page 48 and 49:
321640 321620 321600 46 Legenda S1
Page 50 and 51:
321640 321620 321600 48 Legenda Typ
Page 52 and 53: natuurlijke afzett ingen aan zuidka
Page 54 and 55: Legenda Vondsten Baksteen Keramiek
Page 56 and 57: 54 Legenda Vondsten Glas Monster: h
Page 58 and 59: Legenda Vondsten 56 Aardewerk Dakpa
Page 60 and 61: 58 Legenda Vondsten Aardewerk Bakst
Page 62 and 63: Legenda Vondsten Aardewerk Dakpan G
Page 64 and 65: Het graf is verstoord door een secu
Page 66 and 67: 64 Legenda Vondsten Aardewerk Metaa
Page 68 and 69: 66 Legenda Vondsten Aardewerk Bot:
Page 70 and 71: Monsters Monster: algemeen 145 Vond
Page 72 and 73: 7.3 Vuursteen J. Deeben 7.3.1 Inlei
Page 74 and 75: Bij 80% van de verbrande brokken en
Page 76 and 77: 7.3.4 Conclusie De grindige verhogi
Page 78 and 79: de eerste of het begin van de tweed
Page 80 and 81: meer versleten fragmenten zijn in v
Page 82 and 83: De beschildering van het tweede typ
Page 84 and 85: Een andere mogelijkheid die onderzo
Page 86 and 87: dienst voor het Cultureel Erfgoed (
Page 88 and 89: gemeten kon worden met de kwantifi
Page 90 and 91: ook in de graven vormt het de perio
Page 92 and 93: Afb . 76 Selectie van Romeinse en M
Page 94 and 95: lijkt ook uit het feit dat zes frag
Page 96 and 97: vorm, kleur en versiering, evenals
Page 98 and 99: Spoor 6 Naast een aanzienlijk aanta
Page 100 and 101: Afb . 86 Röntgenopname van een mes
Page 104 and 105: 102 000 255 256 257 258 259 260 261
Page 106 and 107: 104 309 310 311 312 313 315 316 317
Page 108 and 109: 106 369 370 371 372 373 374 375 376
Page 110 and 111: 108 Zn Sb K 2 O 10 8 6 4 2 0 10000
Page 112 and 113: Afb . 95 Botanische macroresten. 1a
Page 114 and 115: diek (paragraaf 4.11), is een deel
Page 116 and 117: hierdoor eerder het product van hui
Page 118 and 119: trekken in een dassenburcht waaraan
Page 120 and 121: Afb . 104 14 C-dateringen en gekali
Page 122 and 123: 23 De mortelopbouw van type A6 (vnr
Page 124 and 125: 122 MEROVINGERS IN EEN VILLA
Page 126 and 127: getroff en. Hierbij moeten we er ui
Page 128 and 129: schijnlijk binnen de eerste honderd
Page 130 and 131: De oriëntatie wijkt echter af van
Page 132 and 133: De bijgift en zijn alle in deze hou
Page 134 and 135: oostelijke rand van de vloer en lij
Page 136 and 137: Is de origine van deze laag vergeli
Page 138 and 139: Welke post-depositionele processen
Page 140 and 141: Wat is de samenstelling van de bode
Page 144 and 145: Afb . 108 De scholen van Itt eren e
Page 146 and 147: natuurlijk de wetenschappelijke dui
Page 150 and 151: Deeben, J., 1995: De laatpaleolithi
Page 152 and 153:
Laken, L., 2010a: Romeins pleisterw
Page 154 and 155:
Schmitt , G., 2005: Die Alamannen i
Page 156 and 157:
van het graf blijven de segmenten m
Page 158 and 159:
formulieren zullen in voldoende mat
Page 160 and 161:
Sample code Location Description Co
Page 162 and 163:
Page 164 and 165:
Page 166 and 167:
Page 168 and 169:
Page 170 and 171:
Page 172 and 173:
Page 174 and 175:
Page 176 and 177:
spoor 13 vlak Hutt enleem 1 Bouwmat
Page 178 and 179:
vondst put vlak vak spoor verzamelw
Page 180 and 181:
vondst 233 - Kraal: glas put vlak v
Page 182 and 183:
Page 184 and 185:
vondst Kraal: glaspasta put vlak va
Page 186 and 187:
Page 188 and 189:
Page 190 and 191:
Spoor 15 (graf) vondst put vlak vak
Page 192 and 193:
Page 194 and 195:
Page 196 and 197:
Page 198 and 199:
Geen spoornummer 2008 Vondst put vl
Page 200 and 201:
Bijlage 5 XRF-metingen kralen objec
Page 202 and 203:
object soort jaar vondst - nr. 200
Page 204 and 205:
Bijlage 6 Pleisterwerk onderzoeksge
Page 206 and 207:
XRF nr vondst vlak spoor kleur besc
Page 208 and 209:
Page 210 and 211:
Page 212 and 213:
Page 214 and 215:
Page 216 and 217:
1-2-157 (S2): 5x verspreidporig hou
show all

Merovingers in een villa - Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?