plan van aanpak - Gemeente Brummen
plan van aanpak - Gemeente Brummen plan van aanpak - Gemeente Brummen
c^Tactus lf v e r s l a v i n g s z o r g Gemeente Brummen Noord- en Oost-Gelderland GEMEENTE BRUMMEN INTERN: 16 jul 2012 Documentnummer: INT12.0923 Behandelaar: SL/AR DocOnd.: preventie middelengebruik Brummen swb stichting welzijn brummen Preventie middelengebruik Brummen Opdrachtgever Regie Coördinatie Lokale werkgroep Tactus verslavingszorg Concept versie Plan van aanpak 2012 tot 2015 College van B&W van Brummen gemeente Brummen Tactus professionals Brummen Mira Hannink Juni 2012
- Page 2 and 3: Inhoudsopgave 1. Inleiding 3 2. Jon
- Page 4 and 5: netwerken van belang zijn). Om doel
- Page 6 and 7: 3 Uitgangspunten van verslavingspre
- Page 8 and 9: 4 'Er op tijd bij zijn' in Brummen
- Page 10 and 11: » Het aanbod van Tactus en wat zij
- Page 12 and 13: - Eigentijdse confrontaties organis
- Page 14 and 15: 6 Planning en tijdspad Interventie
- Page 16 and 17: Informeren en discussie. Grootschal
- Page 18 and 19: evenementenbeleid Politie Boete of
c^Tactus<br />
lf v e r s l a v i n g s z o r g<br />
<strong>Gemeente</strong> <strong>Brummen</strong><br />
Noord- en Oost-Gelderland<br />
GEMEENTE BRUMMEN<br />
INTERN: 16 jul 2012<br />
Documentnummer: INT12.0923<br />
Behandelaar: SL/AR<br />
DocOnd.: preventie middelengebruik <strong>Brummen</strong><br />
swb<br />
stichting<br />
welzijn<br />
brummen<br />
Preventie middelengebruik <strong>Brummen</strong><br />
Opdrachtgever<br />
Regie<br />
Coördinatie<br />
Lokale werkgroep<br />
Tactus verslavingszorg<br />
Concept versie<br />
Plan <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong><br />
2012 tot 2015<br />
College <strong>van</strong> B&W <strong>van</strong> <strong>Brummen</strong><br />
gemeente <strong>Brummen</strong><br />
Tactus<br />
professionals <strong>Brummen</strong><br />
Mira Hannink<br />
Juni 2012
Inhoudsopgave<br />
1. Inleiding 3<br />
2. Jongeren en middelengebruik, een toelichting 5<br />
3. Uitgangpunten <strong>van</strong> verslavingspreventie 6<br />
4. Er op tijd bij zijn in de gemeente <strong>Brummen</strong> 8<br />
5. De inzet <strong>van</strong> preventieactiviteiten in de gemeente <strong>Brummen</strong> 11<br />
6. Planning en tijdpad. Overzicht <strong>van</strong> interventies 15<br />
2
1 Inleiding<br />
Dit document bevat het <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> <strong>van</strong> de gemeente <strong>Brummen</strong> waarmee jongeren die<br />
problematisch middelen gebruiken en jongeren die dat nog niet doen, maar wel risico lopen, worden<br />
gesignaleerd en actief worden benaderd om grotere problemen te voorkomen. Het <strong>plan</strong> is tot stand<br />
gekomen in samenwerking met politie, SWB en Tactus Verslavingszorg en is mede gebaseerd op<br />
lokale ervaringen <strong>van</strong> deze netwerkpartners.<br />
Aanleiding voor dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> zijn signalen dat jongeren in de gemeente <strong>Brummen</strong> drugs<br />
gebruiken en dat mensen zich hier zorgen over maken. Netwerkpartners signaleren drugsgebruik,<br />
vaak in combinatie met alcohol, bij jongeren in de leeftijd <strong>van</strong> 12-16 jaar. Netwerkpartners denken dat<br />
ouders vaak niet op de hoogte zijn <strong>van</strong> het drugsgebruik <strong>van</strong> hun kinderen 1<br />
.<br />
Het is onder jongeren bekend dat cannabis, GHB, XTC en andere pillen vrij makkelijk te verkrijgen<br />
zijn. Cocaïne is duurder en wordt om die reden minder gebruikt, zo geven netwerkpartners aan.<br />
Middelenmisbruik is bij jongeren en jongvolwassenen in de leeftijd <strong>van</strong> 12 - 23 jaar eerder risicovol<br />
dan bij volwassenen omdat zij zich in een kwetsbareperiode in hun ontwikkeling bevinden, zowel<br />
neurologisch, psychosociaal als wat betreft opleiding . Daarnaast is er in de praktijk nog maar weinig<br />
samenhang in de <strong>aanpak</strong> <strong>van</strong> verslavingsproblemen onder jongeren. Verslavingsproblematiek wordt in<br />
de (jeugd)ketens <strong>van</strong> zorg, opvoeding en justitie vaak niet, (te) laat, onvoldoende of niet in nauwe<br />
relatie met andere problemen onderkend en adequaat aangepakt.<br />
Om deze reden kiest de gemeente <strong>Brummen</strong> voor een structurele, integrale <strong>aanpak</strong>: alcoholmatiging<br />
en drugspreventie. De gemeente kiest hiervoor omdat hier het meeste effect <strong>van</strong> mag worden<br />
verwacht. Om de <strong>aanpak</strong> tot stand te brengen zijn de signaleerders en verwijzers <strong>van</strong> jongeren met<br />
middelenproblematiek <strong>van</strong> grote waarde. Wat moeten professionals weten? Hoe gaan zij te werk? Wie<br />
informeert wie? Dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> geeft daar antwoord op.<br />
1.1 Doel en doelstelling<br />
Samenwerking ontstaat meestal niet <strong>van</strong>zelf. Om samenwerking tot stand te brengen moeten partijen<br />
het eens zijn over doel en doelstellingen. Doelstellingen zien wij als randvoorwaarden waaraan<br />
voldaan moet worden om het doel te bereiken.<br />
Wij stellen ons het volgende doel. We willen de samenwerking tussen politie, het jongerenwerk, het<br />
opbouwwerk, het CJG, de zorgnetwerken en Tactus Verslavingszorg beter afstemmen en waar nodig<br />
intensiveren, zodat problematisch middelengebruik door jongeren zo vroeg mogelijk wordt<br />
gesignaleerd, deze jongeren actief worden benaderd en een gerichte inzet <strong>van</strong> interventies<br />
plaatsvindt. Betere afstemming, preventieve acties en interventies moeten er toe leiden dat<br />
middelengebruik wordt teruggedrongen.<br />
De doelstellingen om dit mogelijk te maken:<br />
» de betekenis <strong>van</strong> preventie 3<br />
dient door betrokkenen beter begrepen te worden, om effectief te<br />
kunnen handelen;<br />
» het thema drugsgebruik dient actief in de zorgnetwerken te worden opgepakt, bij iedere<br />
deelnemer;<br />
» in elk netwerk dient een aandachtsfunctionaris te worden aangewezen;<br />
» het thema dient goed te worden opgepakt bij elke organisatie die met kinderen <strong>van</strong> doen heeft;<br />
» Het is zeer belangrijk dat elkaars expertise wordt benut, in het bijzonder die <strong>van</strong> Tactus door de<br />
anderen.<br />
» Preventieacties dienen te worden aangeboden op een manier die is toegesneden op de<br />
praktische situatie <strong>van</strong> dat specifieke kind.<br />
» Er dient heel concreet te worden samengewerkt, zowel in de vroeg preventieve fase alsook<br />
daarna. Hiervoor zijn korte praktische, directe contact- lijnen nodig;<br />
» Dit thema zal dienen als een pilot - thema voor alle andere thema's die zich in de samenwerking<br />
<strong>van</strong> het CJG en overige netwerken gaan voordoen (en die in de doorontwikkeling <strong>van</strong> de<br />
1<br />
2<br />
3<br />
Uit: verslag <strong>van</strong> verkennende bijeenkomst over drugsproblematiek in de gemeente <strong>Brummen</strong>, 19 januari 2011<br />
Rapport vroegsignalering, Resultaten Scoren<br />
Preventie is de lange fase tot aan het moment <strong>van</strong> indicatie I diagnosticering en behandeling.<br />
3
netwerken <strong>van</strong> belang zijn).<br />
Om doel en doelstelling te realiseren is sturing nodig.<br />
1.2 Regie en coördinatie<br />
Partijen zijn het er over eens dat de regie bij de gemeente dient te liggen. Wij zien regie als het geven<br />
<strong>van</strong> sturing die erop gericht is dat afstemming daadwerkelijk plaatsvindt tussen actoren, hun doelen en<br />
handelingen zodat een samenhangende <strong>aanpak</strong> ontstaat die resultaten kan boeken. Om de regie te<br />
kunnen voeren is aan Tactus gevraagd om specifiek, gericht op dit thema, te coördineren, af te<br />
stemmen, tussen instellingen en binnen de netwerken. Dit <strong>plan</strong> geeft richting aan de werkwijze. Maar<br />
het is niet af. Het is een vertrekpunt. Aan de hand <strong>van</strong> de voortgang gaan wij het komende jaar kijken<br />
wat er moet worden bijgesteld. Het eerste jaar zal ook dienen als een nulmeting <strong>van</strong> de situatie in<br />
<strong>Brummen</strong>. Door regie en coördinatie zo gecombineerd in te zetten zal het mogelijk zijn om de<br />
resultaten te monitoren. Deze resultaten zullen aan het gemeentebestuur worden voorgelegd. Waar<br />
nodig kan een bestuurlijk besluit de <strong>aanpak</strong> bijstellen. Een concretisering <strong>van</strong> de uitvoering treft u aan<br />
in het activiteitenoverzicht. Tevens zal in september 2012 een stroomdiagram aan dit document<br />
worden toegevoegd. Het zal betrokkenen als hulpmiddel dienen om snel en correct te kunnen<br />
handelen.<br />
Evaluatie <strong>van</strong> het eerste jaar geeft argumenten om de doelstellingen voor de jaren daarna in<br />
streefcijfers of percentages te gaan benoemen. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan deelname door<br />
jongeren aan preventieactiviteiten, aantal gesprekken met professionals, aantal doorverwijzingen etc..<br />
1.3 Definitie<br />
De grens tussen middelengebruik, middelenmisbruik en middelenafhankelijkheid is lastig te trekken.<br />
De verschillende fasen <strong>van</strong> gebruik (kennismaking, experimenteren, integratie, gebruik op de<br />
voorgrond, niet meer zonder kunnen) lopen meestal subtiel in elkaar over. Mede daardoor is het<br />
moeilijk om een harde maat te geven voor gebruik, misbruik of afhankelijkheid, zeker bij jongeren.<br />
De gemeente <strong>Brummen</strong> vindt het belangrijk dat alle partners het eens zijn over de betekenis <strong>van</strong><br />
bepaalde termen die wij in dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> hanteren. Wij gaan uit <strong>van</strong> de definitie <strong>van</strong> het<br />
Nederlands Jeugdinstituut, dossier middelenmisbruik en verslaving 4<br />
Middelengebruik begint meestal met experimenteel gebruik <strong>van</strong> bijvoorbeeld alcohol, tabak of<br />
cannabis. Experimenteel gebruik kan overgaan in geregeld gebruik waarbij het wordt gebruikt om<br />
bijvoorbeeld met stress om te gaan. Wanneer de gewenste effecten bereikt worden, kan dit leiden tot<br />
herhaald gebruik. In deze fase kan probleemgedrag ontstaan: zoals spijbelen, liegen of teruglopende<br />
schoolresultaten. Dit wordt ook wel 'problematisch gebruik' genoemd. Wanneer ondanks de<br />
problemen die het veroorzaakt het gebruik aanhoudt, kan er sprake zijn <strong>van</strong> misbruik. Van<br />
'middelenmisbruik' wordt gesproken wanneer een jongere veelvuldig en langdurig alcohol of drugs<br />
gebruikt, ondanks de problemen die dat veroorzaakt. Dit kunnen problemen zijn met het nakomen <strong>van</strong><br />
verplichtingen op school, op het werk of thuis of herhaaldelijk in aanraking komen met Justitie.<br />
1.4 Combinatie met andere beleidsterreinen<br />
Middelengebruik door jongeren valt onder de verantwoordelijkheid <strong>van</strong> verschillende beleidsterreinen,<br />
zoals gezondheidsbeleid, onderwijsbeleid, jeugdbeleid, beleid rond veilig uitgaan en horecabeleid.<br />
Het is belangrijk dat de gemeente deze beleidsterreinen rond het thema alcoholmatiging en<br />
drugspreventie met elkaar te verbindt.<br />
De meest effectieve <strong>aanpak</strong> <strong>van</strong> drugsgebruik en de daarmee samenhangende problemen wordt<br />
verwacht <strong>van</strong> een combinatie <strong>van</strong> maatregelen, interventies en handhaving 5<br />
.<br />
Een overzicht <strong>van</strong> wat er al gebeurt in <strong>Brummen</strong> dat bijdraagt aan de preventie<strong>aanpak</strong> die wij hier<br />
voorstaan is nodig. Vervolgens moeten wij de lacunes proberen te vullen, zodat een effectieve<br />
uitvoering<strong>aanpak</strong> ontstaat. Een eerste overzicht treft u aan in de bijlage. Belangrijk is ook dat er een<br />
aansluiting op inhoud komt op andere beleidsterreinen. Zo dient in het horecabeleid de risico's voor<br />
overmatig middelengebruik te worden begrensd. Het horecabeleid zal voor vaststelling dienen te<br />
4<br />
5<br />
www.NJI.nl<br />
http://www.veiligengezonduitgaan.nl/categories/Drugs/<br />
4
worden getoetst op deze risico's. Een ander voorbeeld is de visie en <strong>aanpak</strong> jeugdoverlast. Daarin<br />
wordt nauwelijks een relatie gelegd met (problematisch) middelengebruik.<br />
2 Jongeren en middelengebruik, een toelichting<br />
De puberteit is de periode dat kinderen meer loskomen <strong>van</strong> hun ouders en steeds meer op hun eigen<br />
benen leren staan. Bij dit proces <strong>van</strong> "op eigen benen gaan staan" hoort ook het overschrijden <strong>van</strong><br />
grenzen. Jongeren experimenteren onder andere met hun uiterlijk, seks, roken, drinken en drugs. Dit<br />
hoeft niet altijd een probleem te zijn. Over het algemeen beperkt het experimenteren zich tot een<br />
bepaalde periode in het leven <strong>van</strong> een puber, het hoeft geen blijvende consequenties te hebben. Als<br />
experimenteren gepaard gaat met risicovol gedrag, kan het wel een probleem zijn. Drank- en<br />
drugsgebruik heeft blijvende gevolgen voor de ontwikkeling.<br />
2.1 Gebruikslocaties<br />
Jongeren gebruiken drank en drugs 6<br />
op verschillende plaatsen. Thuis, in uitgaansgelegenheden, in<br />
"hokken en keten" waar ze in groepen bij elkaar komen, op de camping of in het bungalowpark en in<br />
sportverenigingen. Overmatig gebruik loopt regelmatig uit de hand. Jongeren raken betrokken bij<br />
vechtpartijtjes en <strong>van</strong>dalisme. Steeds vaker berichten de media over jongeren die in comateuze<br />
toestand in het ziekenhuis belanden. Meisjes laten zich niet zelden verleiden tot handelingen waar ze<br />
later spijt <strong>van</strong> krijgen.<br />
2.2 Gebruikseffecten<br />
In het uitgaanscircuit gebruiken jongeren meer drugs dan op andere plaatsen. De drugs worden<br />
genomen om de beleving <strong>van</strong> uitgaan intenser te maken of om het langer vol te kunnen houden. Er<br />
zijn ook aanwijzingen dat in enkele gevallen drugs bewust worden gebruikt ter voorbereiding op<br />
geweldsincidenten of om een excuus te hebben voor betrokkenheid bij dergelijke incidenten. De drugs<br />
die populair zijn bij jongeren die uitgaan zijn cannabis, XTC, speed, cocaïne, GHB. Het gebruik <strong>van</strong><br />
drugs is nooit zonder risico, vooral niet wanneer drugs gecombineerd worden. Combinaties met<br />
alcohol komen het meest voor. Er kunnen acute gezondheidproblemen optreden. Ook de veiligheid<br />
(beleving) kan in het geding zijn door bijvoorbeeld dealen, openlijk gebruik of doordat het gedrag <strong>van</strong><br />
mensen onder invloed minder voorspelbaar is. Rijden onder invloed <strong>van</strong> drugs vermindert de<br />
verkeersveiligheid door overmoedig of juist te voorzichtig rijgedrag. Uitgaansdrugs vallen onder de<br />
Opiumwet die gebruik niet strafbaar stelt, maar handel en bezit wel.<br />
De meest gebruikte drug onder jongeren en jongvolwassenen die uitgaan is cannabis, maar tijdens de<br />
uitgaansavond zelf gebruikten partygangers net iets vaker ecstasy dan cannabis; respectievelijk 18 en<br />
Iľ 0<br />
/). 7<br />
Gebruik onder de algemene ( beroeps) bevolking (15-64 jaar) ligt veel lager: 0,400) heeft in het<br />
afgelopen jaar ecstasy gebruikt en 70o cannabis 8<br />
.Stimulerende drugs, zoals ecstasy, amfetamine en<br />
cocaïne worden vaker gebruikt door bezoekers <strong>van</strong> grootschalige party's dan door bezoekers <strong>van</strong><br />
clubs en discotheken. 9<br />
2.3 Kwetsbare jongeren<br />
Er zijn (groepen) jongeren die een verhoogd risico lopen op blijvende schade door middelengebruik.<br />
Het kan dan gaan om schade <strong>van</strong>uit het moment <strong>van</strong> gebruik, dus door het onder invloed zijn,<br />
bijvoorbeeld <strong>van</strong>dalisme, vechtpartijen, met drank of drugs in het verkeer een ongeluk veroorzaken.<br />
Het kan ook gaan om ( blijvende) gezondheidsschade doordat jongeren een verslaving ontwikkelen.<br />
Alle jongeren, zowel met een lagere economische status, alsook jongeren <strong>van</strong> ouders met een hoog<br />
inkomen, lopen verhoogd risico op blijvende schade door middelengebruik. Kwetsbaarder zijn<br />
jongeren zonder vaste woon- of verblijfplaats, jongeren in contact met institutionele zorg (jeugdzorg;<br />
pleegzorg; justitie), schooldrop-outs en spijbelaars 10<br />
.<br />
Onder middelengebruik wordt drank, drugs verstaan maar ook gamen of gokken. Het betreft middelen of handelingen die een<br />
risico tot verslaving hebben<br />
7<br />
Bron: Van der Poel et al., 2010.<br />
8<br />
Bron: NDM Jaarbericht 2010.<br />
9<br />
Bron: Van der Poel e.a., 2010.<br />
10<br />
Uit: Snoek, A. et al.; Kwetsbare Groepen. Kwetsbare groepen jeugdigen en (problematisch) middelengebruik, visie en<br />
interventiematrix. Resultaten Scoren, 2010. Andere groepen die genoemd worden zijn: VMBO-leerlingen, hangjongeren,<br />
jongeren die mishandeld en verwaarloosd zijn, jongeren uit probleemgezinnen zoals jongeren <strong>van</strong> verslaafde ouders, jongeren<br />
die vaak uitgaan, jongeren die omgaan met deviante leeftijdgenoten, jongeren met persoonlijkheidskenmerken als negatief<br />
denken, angstgevoeligheid, sensatiezoekend, impulsief, hoge sensitiviteit voor genot, gevoel voor hopeloosheid, jongeren met<br />
5
3 Uitgangspunten <strong>van</strong> verslavingspreventie<br />
In Nederland zijn 12 regionale verslavingszorginstellingen die met de gemeenten verantwoordelijk zijn<br />
voor het preventiebeleid. Samen met de gemeente <strong>Brummen</strong> zet Tactus in deze regio haar expertise<br />
in om de bewoners de juiste zorg te bieden op het gebied <strong>van</strong> verslaving. Uit onderzoek weten we dat<br />
sommige groepen meer risico lopen op het ontwikkelen <strong>van</strong> verslaving dan andere. Dit biedt ons<br />
aanknopingspunten voor verslavingspreventie, specifiek gericht op risicogroepen.<br />
De visie <strong>van</strong> Tactus is dat wanneer er sprake is <strong>van</strong> risico op middelenproblematiek Tactus -als<br />
specialist- de verantwoordelijkheid neemt voor het aanbieden <strong>van</strong> de juiste ondersteuning, altijd in<br />
samenwerking met lokale partners.<br />
De opdracht <strong>van</strong> de gemeente <strong>Brummen</strong> aan Tactus reikt <strong>van</strong> trainen tot ondersteunen <strong>van</strong><br />
professionals, waarbij Tactus voortdurend praktisch in contact staat met de lokale professionals om<br />
consultatie en advies te geven. Daarnaast heeft Tactus een taak in het uitvoeren <strong>van</strong><br />
preventieactiviteiten en het op<strong>van</strong>gen <strong>van</strong> jongeren waar<strong>van</strong> blijkt dat zij op basis <strong>van</strong> een indicatie<br />
ondersteuning nodig hebben.<br />
3.1 Uitgangspunten in de <strong>aanpak</strong><br />
Het uitgangspunt <strong>van</strong> de preventie<strong>aanpak</strong> is drieledig. De preventieactiviteiten die wij voor staan lopen<br />
parallel aan de leeftijdsontwikkeling.<br />
1. We starten zo vroeg mogelijk met preventie, al op het moment dat jongeren nog op de basisschool<br />
zitten. De werkgroep heeft de overgang <strong>van</strong> groep 8 naar het voortgezet onderwijs benoemd als een<br />
extra kwetsbaar moment waar we op in willen zetten. We richten ons dan op het voorkomen <strong>van</strong><br />
gebruik en het inzetten <strong>van</strong> maatregelen die gezond gedrag bestendigen.<br />
2. Op de tweede plaats zetten we in op selectieve preventie gericht op het opsporen <strong>van</strong> kwetsbare<br />
jongerenIrisicogroepen voordat het probleem manifest is. De inzet is dan gericht op vroegsignalering,<br />
het er zo op tijd mogelijk bij zijn en motiveren tot (lichte) hulp in de vorm <strong>van</strong> preventieve interventies.<br />
3. Ook vinden passende preventieactiviteiten op maat plaats. Gericht op bewustwording <strong>van</strong> jongeren<br />
dan wel ouders met als doel het terugdringen <strong>van</strong> gebruik in de in de middelbare schoolleeftijd. Als<br />
voorbeeld <strong>van</strong> passende preventieactiviteiten gelden de in het voorjaar <strong>van</strong> 2012 uitgevoerde<br />
succesvolle ouder- en jongerenavonden in de beide kernen <strong>van</strong> de gemeente <strong>Brummen</strong> gericht op<br />
jongeren in de leeftijd <strong>van</strong> 16-23 jaar en hun ouders.<br />
De mate <strong>van</strong> gebruik en de typering <strong>van</strong> risicogroepen geven aan welke interventies nodig zijn. We<br />
werken toe naar een lokale, sluitende keten jeugdverslavingszorg in de gemeente <strong>Brummen</strong>. U treft<br />
hieronder een schema aan om dit inzichtelijk te maken.<br />
universele<br />
•lui: ii-h drAJiĮŗvluil<br />
preventie<br />
preventie/zorg hulpverlening<br />
fl^s,<br />
(1) (2) (3)<br />
nazorg<br />
licht verstandelijke beperking, jongeren met psychische, emotionele of gedragsproblemen, jongeren met ADHD vooral in<br />
combinatie met antisociale gedragsstoornis, jongeren met eetstoornis, jongeren met depressie, jongeren met autisme<br />
6
Figuur 1: visie <strong>van</strong> de sluitende zorgketen.<br />
De nummers 1, 2 en 3 geven aan waar de voorbeelden in deze keten thuis horen:<br />
1. Universele preventie = bestendigen <strong>van</strong> gezond gedrag. Bijvoorbeeld het stimuleren <strong>van</strong><br />
alcoholvrije schoolfeesten, of de inzet <strong>van</strong> een preventieprogramma op het basisonderwijs omdat<br />
voor een ouder <strong>van</strong> een basisschoolleerling het <strong>van</strong> belang is dat ze zich toegerust weten om in<br />
de opvoeding een bewuste keuze te maken over het al dan niet verbieden <strong>van</strong> alcohol en/of<br />
drugs.<br />
2. Selectieve preventie = gericht op het opsporen <strong>van</strong> kwetsbare jongeren ofwel risicogroepen<br />
(voordat het probleem manifest is) gericht op het versterken <strong>van</strong> de eigen kracht<br />
(zelfmanagement) en vroegsignalering om er op tijd bij te zijn. Een belangrijke kwetsbare groep is<br />
kinderen <strong>van</strong> verslaafde ouders. Voor een docent die weet dat een kind een verslaafde ouder<br />
heeft, is het <strong>van</strong> belang dat deze weet dat hij het kind op een speelse manier kan ondersteunen<br />
en het vertrouwen geven dat bepaalde nare gebeurtenissen niet aan het kind liggen. En dat er<br />
meer kinderen zijn in dezelfde situatie, die er goed uitkomen. Tactus heeft hiervoor een<br />
preventieaanbod ontwikkeld gericht op het versterken <strong>van</strong> de veerkracht.<br />
3. Geïndiceerde preventie = gericht op jongeren met een hoogrisico dan wel licht problematisch<br />
gebruik waardoor bijsturen met preventie mogelijk is. Voorbeeld: voor een jongerenwerker die ziet<br />
dat een jongere drinkt en blowt en overlast veroorzaakt, is het <strong>van</strong> belang dat hij een naam <strong>van</strong><br />
een specialist in de verslavingszorg kent die hij kan bellen om contact te leggen met de jongere en<br />
hem of haar te motiveren om te stoppen met gebruik.<br />
3.2 In samenwerking<br />
Preventiewerkers werken samen met lokale partners als het jongerenwerk, het Centrum voor Jeugd<br />
en Gezin, het algemeen maatschappelijk werk, de politie, de scholen, eerstelijns zorg, et cetera. Dit<br />
zijn allemaal ingangen tot het laagdrempelig toe leiden <strong>van</strong> (kwetsbare) jongeren naar een aanbod dat<br />
past bij de persoonlijke behoefte. Het in contact komen met jongeren vindt dus niet alleen <strong>van</strong>uit de<br />
verslavingszorg plaats. Waar gewenst sluiten preventiewerkers aan bij lokale partners die werken met<br />
jongeren. door middel <strong>van</strong> verwijzen of aansluiting leggen preventiewerkers contact met<br />
(risico)jongeren in de gemeente. Vanuit dat contact wordt gekeken op welk (zorg)niveau interventies<br />
plaats moeten vinden. Het kan zijn dat er op grond <strong>van</strong> een screening informatie wordt verstrekt aan<br />
een jongere en zijn omgeving. Het kan zijn dat een jongere wordt gemotiveerd voor een wat<br />
langdurigere interventie of voor een behandeling. Een behandeling is er bij jongeren altijd op gericht<br />
om te stoppen met het gebruik <strong>van</strong> middelen!<br />
7
4 'Er op tijd bij zijn' in <strong>Brummen</strong><br />
De gemeente <strong>Brummen</strong> heeft zich voorgenomen om gericht in te zetten op het voorkomen <strong>van</strong><br />
gebruik en het zo vroeg mogelijk signaleren <strong>van</strong> middelengebruik dan wel misbruik. Daarbij kiest de<br />
gemeente voor een integrale <strong>aanpak</strong>. Het voorkomen <strong>van</strong> gebruik en het signaleren en benaderen <strong>van</strong><br />
jongeren die (neigen tot) problematisch middelen gebruiken staat centraal.<br />
Het blijkt dat het moment <strong>van</strong> overgang <strong>van</strong> de basisschool naar het voortgezet onderwijs voor veel<br />
jongeren een heel kwetsbaar moment is. Dan komen zij in aanraking met alcohol en drugs en zijn<br />
bovendien sterk beïnvloedbaar en gevoelig voor groepsdruk. In de eerste twee jaar <strong>van</strong> de middelbare<br />
schoolperiode treffen de jongeren elkaar nog vaak op het schoolplein <strong>van</strong> hun oude basisschool. Dat<br />
is een mogelijke vindplaats en een startpunt voor een preventieve <strong>aanpak</strong>.<br />
Vroegsignalering is het tijdig signaleren <strong>van</strong> (het ontstaan <strong>van</strong>) middelenmisbruik. Met 'vroeg'<br />
bedoelen we, vroeg in de levensloop <strong>van</strong> een mens, maar bovenal ook vroeg in het<br />
ontwikkelingsproces <strong>van</strong> het probleem zelf (Hermanns et al., 2005). Hoe vroeger wordt opgetreden in<br />
het proces <strong>van</strong> problematisch middelengebruik, hoe groter de perspectieven op gedragsverandering<br />
en de kans op herstel (Verstuyf, 2007).<br />
Vroegsignalering vindt plaats op een moment dat er nog geen sprake is <strong>van</strong> een gediagnosticeerde<br />
stoornis (misbruik of afhankelijkheid <strong>van</strong> een middel) ondanks tekens, klachten en symptomen <strong>van</strong><br />
potentieel problematisch middelengebruik. De daaropvolgende ondersteuning is gericht op preventie<br />
middelenmisbruik en verslaving. We spreken <strong>van</strong> geïndiceerde preventie (op individueel niveau)<br />
wanneer nog geen sprake is <strong>van</strong> middelenmisbruik of verslaving. Wanneer vroegsignalering<br />
plaatsvindt, maar er bij een jongere toch al sprake blijkt te zijn <strong>van</strong> middelenmisbruik of verslaving, dan<br />
is behandeling aangewezen.<br />
Om vroegsignalering tot stand te brengen zijn de signaleerders en verwijzers <strong>van</strong> jongeren met<br />
middelenproblematiek <strong>van</strong> grote waarde. In het subhoofdstuk geven we een voorzet hoe we in<br />
<strong>Brummen</strong> preventie willen borgen en vroegsignalering onderdeel willen maken <strong>van</strong> de dagelijkse<br />
werkwijze.<br />
4.1 Interventies<br />
» Stimuleren <strong>van</strong> het signaleren <strong>van</strong> (problematisch) middelengebruik binnen en door de<br />
lokale zorgstructuur door middel <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> aandachtsfunctionarissen<br />
In <strong>Brummen</strong> zijn diverse professionals <strong>van</strong> verschillende instellingen die contact hebben met jongeren<br />
en die een rol hebben in het signaleren <strong>van</strong> middelengebruik dan wel het signaleren <strong>van</strong> kwetsbare<br />
jongeren en risicogroepen. Vaak weten professionals precies over welke jongere er zorgen zijn. In de<br />
bredere casus overleggen worden jongeren besproken waarover zorgen zijn. Heel incidenteel wordt<br />
Tactus als partner betrokken bij deze zorg, terwijl met enige zekerheid aangenomen mag worden dat<br />
middelengebruik zeker bij 12+ jongeren een rol <strong>van</strong> betekenis kan spelen.<br />
Nodig is dat er in de gemeente <strong>Brummen</strong> in de casus overleggen meer aandacht komt voor<br />
zorgsignalen in relatie tot middelengebruik en de aansluiting <strong>van</strong> Tactus lokaal waar dit nodig is. In de<br />
casuïstiek overleggen komt de focus óók op middelengebruik te liggen. Oorzaak <strong>van</strong> gebruik èn het<br />
gebruik zelf zijn belangrijke onderwerpen in de casuïstiek<strong>aanpak</strong>.<br />
Om dit te borgen stelt de gemeente <strong>Brummen</strong> voor dat we in ieder netwerk (5) een professional<br />
verantwoordelijk maken verslavingspreventie, hij/zij fungeert als aandachtsfunctionaris<br />
verslavingspreventie in het betreffende netwerk. De aandachtsfunctionaris maakt zich verantwoordelijk<br />
voor (een deel <strong>van</strong>) de uitvoering <strong>van</strong> het <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong>, heeft de taak om middelengebruik op de<br />
agenda <strong>van</strong> het netwerk te houden, geeft advies over het oppakken <strong>van</strong> een signaal etc. Zo ontstaat<br />
een sluitende <strong>aanpak</strong>. Alle aandachtsfunctionarissen worden ondersteund door een preventiewerker<br />
<strong>van</strong> Tactus. Wanneer een drugsgebruiksignaal gegeven wordt kunnen aanwijzingen gegeven worden<br />
aan de partijen in de hierboven genoemde deelnemende netwerken.<br />
Inmiddels is een overzicht <strong>van</strong> bestaande netwerken voorhanden. Dit overzicht wordt geanalyseerd op<br />
deelnemende instellingen, taken en verantwoordelijkheden. Dan ontstaat een beeld waar dit<br />
8
casuïstieknetwerk op aan dient te sluiten. De bestaande en ontbrekende schakels voor deze<br />
preventie<strong>aanpak</strong> worden zichtbaar. Zo worden ook dubbele overlegvormen voorkomen.<br />
Primair zijn de netwerken met als uitgangspunt zorg en hulpverlening <strong>van</strong> belang. Het gaat altijd om<br />
een zekere mate <strong>van</strong> kwetsbaarheid. Elk der teams hanteert casuïstiekbespreking. Deze netwerken<br />
missen op dit moment de deskundigheid en aansluiting op de drugs en alcoholpreventie. Die moet<br />
worden verbonden.<br />
Het betreft:<br />
1. Zorg adviesteams (ZAT 0-23), met toestemming <strong>van</strong> ouders.<br />
2. Zorgoverleg risicojongeren (tot 23 jaar), valt onder veiligheidshuis (zonder toestemming <strong>van</strong><br />
ouders).<br />
3. Justitieel Casus Overleg (tot 18 jaar), valt onder veiligheidshuis.<br />
4. Sociaal Overleg, zowel in kern Eerbeek als in kern <strong>Brummen</strong><br />
5. Centrum voor jeugd en gezin (CJG)<br />
6. Zorgnetwerk op de schoollocatie (nieuw)<br />
Aandacht dient er vervolgens te zijn voor aansluiting met professionals die buiten de netwerken<br />
opereren, zoals huisartsen en ziekenhuizen.<br />
» Het stimuleren <strong>van</strong> de signalering kwetsbare jongeren en risicogroepen met als doel zo<br />
vroeg mogelijk te kunnen interveniëren.<br />
Wanneer we spreken over verslavingspreventie en het opsporen <strong>van</strong> kwetsbare jongeren is de puzzel<br />
waar we voor staan dat we niet wachten totdat deze jongeren in een zorgnetwerk worden besproken<br />
maar voordat het probleem manifest is, initiatief nemen. Vroegtijdig signaleren en preventief<br />
interveniëren zou eerder moeten plaatsvinden. Het onderwijs (bv. IB-ers), het jongerenwerk,<br />
sportverenigingen, horeca, de JGZ, politie zijn voorbeelden <strong>van</strong> partners die veelal de eersten zijn die<br />
kunnen signaleren. Om preventieve <strong>aanpak</strong> vorm te geven, is het <strong>van</strong> belang om deze professionals<br />
te ondersteunen in dit proces.<br />
Naast de kwetsbare individuele jongere hebben we ook te maken met groepen kwetsbare jongeren.<br />
De uitdaging is ook om lokale partners te laten samenwerken en een betere aansluiting te verkrijgen<br />
met (groepen) kwetsbare jongeren. Vaak zijn dit jongeren die bekend zijn in netwerken, jongeren die<br />
zich ophouden in hanggroepen of overlastgevende groepen. Het gedrag <strong>van</strong> deze jongeren gaat<br />
dikwijls samen met overmatig middelengebruik, meestal alcohol en cannabis. De afgelopen jaren is<br />
door de verslavingszorg in een aantal gemeenten ervaring opgedaan in het ontwikkelen <strong>van</strong> een<br />
gestructureerde <strong>aanpak</strong> richting jongeren, waarin ook ouders actief worden benaderd.<br />
Juist lokale partners hebben contact met de jongeren. Als jongeren middelen gebruiken kan de<br />
outreachend werker <strong>van</strong> Tactus zowel de lokale professionals alsook de jongeren adviseren en<br />
ondersteunen bij het bespreekbaar maken en <strong>aanpak</strong>ken <strong>van</strong> het middelengebruik.<br />
» Deskundigheidsbevordering professionals<br />
De gemeente <strong>Brummen</strong> zet in op deskundigheidsbevordering <strong>van</strong> professionals gericht op vergroten<br />
<strong>van</strong> het signaleren als belangrijk onderdeel <strong>van</strong> dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong>. Belangrijk is om goed aan te<br />
sluiten bij de behoefte <strong>van</strong> de professionals en vooral te kijken naar wat zij nodig hebben om een<br />
goede bijdrage te kunnen leveren ten behoeve <strong>van</strong> de voorgestelde acties.<br />
Te denken valt aan het aanbieden <strong>van</strong> een training met als doel kennis te vergroten over:<br />
» Middelen en de risico's er<strong>van</strong><br />
» Risicofactoren en voorspellers <strong>van</strong> verslavingsproblemen bij kinderen/jongeren<br />
» Vroegsignalering, hoe dit te doen<br />
» Contactleggen en waarnodig motiveren<br />
» Weten wie in kennis te stellen en op welk moment hulp te betrekken<br />
» Weten waar zij naar kunnen verwijzen om zowel binnen de organisatie alsook ten behoeve <strong>van</strong> de<br />
jongeren ondersteuning te (doen) krijgen<br />
9
» Het aanbod <strong>van</strong> Tactus en wat zij kunnen betekenen, ook juist aan de 'voorkant'; in het kader <strong>van</strong><br />
preventie<br />
4.2 Randvoorwaarden<br />
» Commitment in samenwerking<br />
De werkgroep geeft aan dat een <strong>aanpak</strong> enkel kan slagen als deelnemers zich houden aan de<br />
volgende afspraken. Het betreft hier afspraken tussen de professionals onderling:<br />
1. Afspraak = afspraak<br />
2. Controle door regievoerder<br />
3. Niet alleen in beeld brengen maar ook wat doen<br />
4. Elkaar aanspreken op niet-nakomen <strong>van</strong> de afspraak<br />
» Structurele borging en aandacht en een lange adem<br />
Na ommekomst <strong>van</strong> een jaar zal aan alle betrokken instellingen en netwerken worden gevraagd of zij<br />
en zo ja op welke wijze ze de <strong>aanpak</strong> preventie drugs in hun organisatie hebben kunnen borgen.<br />
Daaruit kan lering worden getrokken voor een mogelijke bijstelling <strong>van</strong> de randvoorwaarden<br />
10
5 De inzet <strong>van</strong> preventieactiviteiten in de gemeente <strong>Brummen</strong><br />
Beleidsontwikkeling en -advisering<br />
De werkgroep preventieve <strong>aanpak</strong> Drugs waar Tactus onderdeel <strong>van</strong> uitmaakt, ondersteunt en<br />
adviseert de gemeente <strong>Brummen</strong> bij de totstandkoming <strong>van</strong> lokaal verslavingspreventiebeleid. De<br />
gemeente <strong>Brummen</strong> voert de regie op het beleid en zorgt voor de verbinding met de verschillende<br />
beleidsterreinen.<br />
Ouders<br />
Ouders zijn eerstverantwoordelijk als het gaat om het informeren en begeleiden <strong>van</strong> hun kinderen tot<br />
gezond opgroeien. De gemeente <strong>Brummen</strong> maakt zich verantwoordelijk voor het informeren en<br />
bewustmaken <strong>van</strong> ouders over de risico's <strong>van</strong> middelengebruik en het bieden <strong>van</strong><br />
opvoedingsondersteuning waar nodig.<br />
Interventies:<br />
- Vervolg geven aan de inzet op het informeren <strong>van</strong> ouders met kinderen in de leeftijd <strong>van</strong> 16-23<br />
jaar<br />
- Het organiseren <strong>van</strong> een grootschalige ouderavond zoals de kroegentocht ten behoeve <strong>van</strong><br />
ouders met kinderen in de leeftijd <strong>van</strong> 10-16 jaar (afstemming met het onderwijs is hierin <strong>van</strong><br />
belang)<br />
- Het CJG informeert ouders over de risico's <strong>van</strong> alcohol, drugs of gamen. In aansluiting op al<br />
bestaande activiteiten, vullen we dit aan met themabijeenkomsten; informatie verspreiden etc.<br />
- Bezoekers <strong>van</strong> het CJG actief informeren over anonieme en niet anonieme ondersteunings¬<br />
mogelijkheden in <strong>Brummen</strong> en buiten <strong>Brummen</strong>.<br />
Basisonderwijs<br />
Het voorkomen <strong>van</strong> middelengebruik door de kinderen en hun ouders voor te bereiden en te<br />
begeleiden op de kwetsbare overgang naar het voortgezet onderwijs.<br />
Voor de basisscholen is het <strong>van</strong> belang om te signaleren <strong>van</strong>uit kindgedrag in relatie tot de<br />
thuissituatie. Zo kan het zijn dat ouders gebruiken, waardoor hun kinderen een ander beeld hebben<br />
over de risico's <strong>van</strong> gebruik. Informatie bieden aan ouders en jeugd en zo nodig coaching <strong>van</strong> jeugd<br />
op dit thema of lesprogramma's kan wellicht veel problemen voorkomen. De werkgroep gaat er<strong>van</strong> uit<br />
dat er situaties zijn waarin gebruik niet te voorkomen is, wel te beheersen, dankzij een goed begrip<br />
<strong>van</strong> de risico's.<br />
Interventies:<br />
- Jaarlijks aanbieden <strong>van</strong> het preventieprogramma Op tijd voorbereid in groep 7/8 gericht op<br />
kinderen, leerkrachten en ouders<br />
- Vroegsignalering vergroten door IB-ers te betrekken bij dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong><br />
- Bijeenkomst organiseren met het op Overeenstemming Gebaseerd Overleg schoolbesturen en<br />
locatiemanagers (OGO);<br />
- Eigentijdse confrontaties organiseren met behulp <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> ervaringsdeskundigen<br />
(praktische insteek).<br />
Voortgezet Onderwijs (VO)<br />
Het verminderen of voorkomen <strong>van</strong> (problematisch) middelengebruik bij leerlingen. De school<br />
ontwikkelt met ondersteuning <strong>van</strong> Tactus een samenhangend beleid met aandacht voor lessen over<br />
alcohol, tabak en drugs; ouderparticipatie; een genotmiddelenreglement; en zorg voor leerlingen met<br />
problemen.<br />
Interventies:<br />
- Het voortgezet onderwijs Apeldoorn, Zutphen en Dieren betrekken bij de interventies uit het <strong>plan</strong><br />
<strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> middelenpreventie in de gemeente <strong>Brummen</strong>.<br />
- Het programma 'De gezonde school en genotmiddelen' dat op alle scholen door Tactus wordt<br />
uitgevoerd koppelen aan de <strong>Brummen</strong>se prioriteiten en speerpunten.<br />
- Leerplichtambtenaar meer betrekken<br />
11
- Eigentijdse confrontaties organiseren met behulp <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> ervaringsdeskundigen<br />
(praktische insteek).<br />
Sportverenigingen<br />
Een sportklimaat tot stand brengen waar een gezonde leefstijl de boventoon voert.<br />
Interventies:<br />
- Aandacht voor het alcoholbeleid bij sportverenigingen.<br />
- Het aanbieden <strong>van</strong> de IVA (instructie verantwoord alcoholgebruik).<br />
- Wanneer jeugdleiders gebruik dan wel problemen met gebruik signaleren dan nemen zij contact<br />
op met een preventiewerker <strong>van</strong> Tactus om gezamenlijk te komen tot een passende <strong>aanpak</strong>.<br />
- Eigentijdse confrontaties organiseren met behulp <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> ervaringsdeskundigen<br />
(praktische insteek).<br />
Horeca<br />
Een uitgaansklimaat tot stand brengen waar alcohol- en drugsgebruik bespreekbaar is, zowel met de<br />
horeca ondernemer alsook met de jeugd. Handhaving waar nodig gericht op het doen naleven <strong>van</strong><br />
wettelijke regels en of gemaakte afspraken.<br />
Interventies:<br />
- Peers 11<br />
die een aantal keren per jaar jongeren benaderen met een kennistestje; in gesprek gaan<br />
en die je na afloop een leuke attentie geeft.<br />
- Inzetten op deskundigheidsbevordering <strong>van</strong> de horeca middels de Barcode cursus<br />
- Wanneer politie en horeca problemen signaleren dan wel overlast, nemen zij contact op met een<br />
preventiewerker <strong>van</strong> Tactus om gezamenlijk te komen tot een passende <strong>aanpak</strong><br />
Boete of kanskaart (BOK)<br />
<strong>Brummen</strong> participeert in de Halt afdoening: boete of kanskaart. Dit geldt nu voor alcohol. We kijken<br />
naar de huidige instroom bij BOK en de politie onderzoekt of deze instroom nog vergroot kan worden.<br />
Daarnaast willen we in <strong>Brummen</strong> deze <strong>aanpak</strong> verbreden naar drugs. Deze variant is op dit moment in<br />
ontwikkeling. Tactus neemt contact opnemen met politie en bureau Halt om te kijken of het mogelijk is<br />
de Boete of Kanskaart regionaal te verbreden naar drugs (is complex omdat het om regionaal project<br />
gaat).<br />
Welzijnswerk<br />
Opbouwwerk is sociaal cultureel werk. Het is er voor om methodieken in te zetten die de participatie<br />
<strong>van</strong> groepen helpt verbeteren. Het opbouwwerk kan zowel voor ouders en de jeugd ( in de wijk en op<br />
school) ondersteunend zijn, zeker in de juiste afstemming met jongerenwerk en alle overige partners<br />
in de <strong>aanpak</strong>. Signalen <strong>van</strong>uit het opbouwwerk dienen door de gehele casuïstiekgroep besproken te<br />
worden om een <strong>aanpak</strong> te effectueren.<br />
Jongerenwerk is sociaal-cultureel werk voor jongeren <strong>van</strong> 12 - 23 jaar om persoonlijke ontwikkeling,<br />
emancipatie en maatschappelijke participatie te bevorderen door activiteiten als educatieve<br />
cursussen, sociale vaardigheidstraining. Het jongerenwerk is bij uitstek geschikt om de elementen die<br />
nodig zijn voor preventie drugsgebruik in te bedden in de leefstijl <strong>van</strong> de jongeren. Signalen <strong>van</strong>uit het<br />
jongerenwerk dienen door de gehele casuïstiekgroep besproken te worden om de <strong>aanpak</strong> te<br />
effectueren.<br />
Interventies:<br />
- Vervolg geven aan de inzet op het informeren <strong>van</strong> jongeren in de leeftijd <strong>van</strong> 16-23 jaar<br />
- Afspraken met horeca en politie t.b.v. horeca en evenementenbeleid<br />
- Voorlichting aan ouders over alcohol en drugsgebruik via CJG en wegwijs<br />
- Voorlichting aan jongeren via JOC's en jongeren informatiepunt<br />
- Aanbieden <strong>van</strong> activiteiten aan jongeren: vinden en binden, waarbij eigentijdse confrontaties<br />
worden georganiseerd met behulp <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> ervaringsdeskundigen (praktische insteek).<br />
- Voorlichting aan jongerenwerkers en beheerders over middelengebruik<br />
- Schoolplein basisonderwijs als vindplaats; extra inzet hierop<br />
1 1<br />
Peergroup: De groep mensen waar je mee optrekt en die vaak net zoveel invloed op je gedrag hebben als je ouders.<br />
12
Outreachende <strong>aanpak</strong> door Tactus lokaal versterken<br />
Op 18 juli is overleg geweest tussen Tactus en de gemeente met betrekking tot groepen jongeren die<br />
risicovol middelen gebruiken. Toen is naar voren gekomen dat een samenwerking in de uitvoering<br />
tussen instellingen, waaronder politie, jongerenwerk en Tactus wenselijk is. De signalen <strong>van</strong>uit<br />
overlast worden vertaald naar een <strong>aanpak</strong> door de gemeente, politie, jongerenwerk en het<br />
outreachende preventiewerker <strong>van</strong> Tactus verslavingszorg. Tactus geeft aan dat het <strong>van</strong> belang is dat<br />
de groepen jongeren waar zorgen om zijn door de samenwerkende partijen, op individueel niveau, in<br />
kaart gebracht dienen te worden. Op deze manier delen we rele<strong>van</strong>te informatie en kan Tactus het<br />
<strong>plan</strong> specificeren op de situatie in <strong>Brummen</strong>. Tactus levert hiertoe als hulpmiddel een format aan (zie<br />
bijlage) die door het jongerenwerk en politie (en andere eventuele partijen in de samenwerking) kan<br />
worden in- en aangevuld. Het doel <strong>van</strong> het <strong>plan</strong> is dat de jongere gemotiveerd wordt om<br />
middelengebruik te stoppen. Daartoe moet de outreachend werker <strong>van</strong> Tactus contact opnemen met<br />
de jongere, soms is daar enige drang voor nodig. Het doel is om de betrokken instellingen op de juiste<br />
wijze te laten samenwerken bezien <strong>van</strong>uit het drugsgebruik en niet zozeer om iets nieuws tot stand te<br />
brengen. Elke instelling kan zijn eigen expertise beter uitvoeren als ook bekend is hoe om te gaan met<br />
deze drugsproblematiek. Het in kaart brengen <strong>van</strong> jongeren moet dus een helder doel hebben. De<br />
<strong>Brummen</strong>se situatie is zo klein, dat iedere jongere bij de professionals al bekend is.<br />
Interventies:<br />
- De outreachend werker <strong>van</strong> Tactus sluit aan bij jongerenwerk en politie om <strong>van</strong>uit lokale signalen<br />
jongeren te benaderen die middelen gebruiken.<br />
- Tactus reageert op alle signalen <strong>van</strong> lokale professionals over jongeren, gaat een gesprek aan,<br />
screent de jongere en leidt ze toe tot het juiste niveau <strong>van</strong> zorg.<br />
- Tactus koppelt terug met betrokken partijen (jongerenwerk en politie en onderwijs)<br />
- Groepen waar drugs worden gebruikt worden in kaart gebracht. Er wordt een gezamenlijke (<br />
Tactus en betrokken instellingen <strong>van</strong> het netwerk) <strong>aanpak</strong> geformuleerd per groep of per individu.<br />
De ernst <strong>van</strong> gebruik en de soort groep bepaalt de soort <strong>aanpak</strong>.<br />
Eerste lijn<br />
Vroegsignalering door de eerste lijn en heldere afspraken over verwijzing naar Tactus voor screening,<br />
zowel bij ernstige problematiek, alsook bij vroege signalen.<br />
Interventies:<br />
- In samenwerking met de gemeente worden huisartsen benaderd om te kijken wat zij nodig<br />
hebben om bij te dragen aan een effectieve <strong>aanpak</strong> volgend op vroegsignalering. Dit gebeurt al in<br />
"de alcoholpoli" in omliggende gemeenten. Huisartsen worden betrokken en verzocht om de<br />
hulpverlenende initiatieven kenbaar te maken. Aansluiten bij dit initiatief.<br />
- Ook zal worden nagegaan of huisartsen worden gehinderd om bij te dragen aan een preventieve<br />
<strong>aanpak</strong>. Huisartsen dienen zich immers te houden aan de privacywetgeving. Zo nodig een<br />
bijeenkomst hiervoor organiseren.<br />
13
6 Planning en tijdspad<br />
Interventie op doelgroep Acties 1 stappen Betrokkenen Termijn<br />
Beleidsontwikkeling en<br />
advisering<br />
Plan <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> Regie <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> +<br />
communicatie<br />
Opdrachtverlening aan<br />
instellingen waar nodig<br />
Er op tijd bij zijn ten<br />
behoeve <strong>van</strong> allen<br />
Ondersteunen beleid<br />
Coördinatie <strong>van</strong><br />
samenwerking in de<br />
uitvoering PvA<br />
Informeren en voorlichten Artikelen op<br />
gemeentepagina/website<br />
Informeren en voorlichten Radiospots ( alcohol en<br />
drugs) verspreiden onder<br />
lokale radio<br />
Informeren en voorlichten Posters en folders<br />
verspreiden<br />
( = aangeleverde info)<br />
Informeren en voorlichten Frisflits verspreiden<br />
( = nieuwsbrief)<br />
Informeren en voorlichten Fact sheets verspreiden<br />
( = aangeleverde info)<br />
Informeren en voorlichten Go Fresh campagne<br />
Inzetten watergirls en -boys<br />
Alle betrokkenen.<br />
Signaleren, adviseren en<br />
doorverwijzen bij<br />
middelengebruik<br />
Instellingen in netwerken.<br />
Verbinden en informeren<br />
over en betrekken bij de<br />
koppeling met deze<br />
drugspreventie <strong>aanpak</strong>.<br />
Het betreft het<br />
Sociaal Overleg;<br />
De zorgteams op scholen;<br />
CJG en ZAT;<br />
ZOR.<br />
<strong>Gemeente</strong><br />
<strong>Gemeente</strong><br />
Tactus<br />
Jan. - juli 2012<br />
College<br />
vaststellen incl.<br />
financiën<br />
Subsidieverlening Tactus <strong>Gemeente</strong> Augustus 2012<br />
Stroomschema ontwikkelen:<br />
(<strong>van</strong> signaal naar instelling)<br />
ten behoeve <strong>van</strong> alle<br />
betrokkenen.<br />
Organiseren bijeenkomst<br />
voor lokale netwerken en<br />
professionals rond <strong>aanpak</strong>,<br />
thema en inzet <strong>van</strong> de<br />
netwerken.<br />
Melden in VIR (verwijsindex)<br />
onder de aandacht.<br />
Informeren <strong>van</strong> de<br />
<strong>Gemeente</strong> Jaarlijks rond<br />
carnaval,<br />
overgang naar<br />
voortgezet<br />
onderwijs,<br />
zomervakantie,<br />
kermis,<br />
feestdagen<br />
december enz.<br />
<strong>Gemeente</strong> Sept/okt/nov.<br />
2012 en/of<br />
wanneer dit<br />
regionaal/landelijk<br />
wordt<br />
aangeleverd.<br />
<strong>Gemeente</strong> Z Tactus Z<br />
GGD<br />
Wanneer dit<br />
regionaal/landelijk<br />
wordt<br />
aangeleverd<br />
<strong>Gemeente</strong> Z GGD 2 x per jaar<br />
Eind <strong>van</strong> het jaar<br />
GGD Z gemeente Tijdens<br />
evenementen,<br />
zoals zomerpop,<br />
zeskamp<br />
Politie, SWB, Tactus,<br />
gemeente<br />
<strong>Gemeente</strong> en Tactus<br />
<strong>Gemeente</strong><br />
September 2012<br />
Sept./ Okt./ Nov.<br />
Juni 2012<br />
14
Lokale zorgstructuur.<br />
Het stimuleren <strong>van</strong><br />
signalering (problematisch)<br />
middelengebruik binnen de<br />
lokale zorgstructuur middels<br />
het aanwijzen en vervolgens<br />
de inzet <strong>van</strong><br />
aandachtsfunctionarissen in<br />
de netwerken zelf.<br />
Buiten de lokale<br />
zorgstructuur<br />
Het stimuleren <strong>van</strong> de<br />
signalering kwetsbare<br />
jongeren en risicogroepen<br />
met als doel zo vroeg<br />
mogelijk te kunnen<br />
interveniëren.<br />
Verslaafde ouders<br />
Vergroten <strong>van</strong> de aandacht<br />
voor kinderen <strong>van</strong> verslaafde<br />
ouders (KVO).<br />
Intern begeleiders onderwijs<br />
Vroegsignaleren vergroten<br />
door IB-ers te betrekken bij<br />
dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong><br />
Jeugdleiders in sport en<br />
hobby<br />
Wanneer jeugdleiders<br />
gebruik dan wel problemen<br />
met gebruik signaleren dan<br />
nemen zij contact op met<br />
een preventiewerker <strong>van</strong><br />
Tactus om gezamenlijk te<br />
komen tot een passende<br />
<strong>aanpak</strong>.<br />
Horeca<br />
Wanneer de lokale horeca<br />
problemen signaleert, dan<br />
wel overlast, nemen zij<br />
contact op met een<br />
preventiewerker <strong>van</strong> Tactus<br />
om gezamenlijk te komen tot<br />
een passende <strong>aanpak</strong><br />
Ouders<br />
Informeren over<br />
middelengebruik<br />
netwerkcoördinatoren.<br />
Aanbieden<br />
signaleringstraining op maat<br />
voor professionals die <strong>aanpak</strong><br />
ondersteunen.<br />
Belnetwerk opzetten (korte<br />
lijnen).<br />
Aanbieden <strong>van</strong> een<br />
signaleringstraining<br />
KVO op agenda lokale<br />
partners <strong>Brummen</strong>;<br />
onderzoeken mogelijkheden<br />
inzet laagdrempelig<br />
preventieaanbod.<br />
Opzetten <strong>van</strong> zorgnetwerk<br />
per basisschool in aansluiting<br />
op doorontwikkeling CJG<br />
Inventarisatiebrief aan sport<br />
en hobby verenigingen is<br />
verstuurd. N.a.v. hier<strong>van</strong><br />
acties uitzetten.<br />
Contactpersoon n.a.v.<br />
ouderavond 16+ betrekken<br />
Horeca betrekken via<br />
inventarisatiebrief en<br />
voorlichting. Betrekken bij<br />
trainingen.<br />
Kroegentocht Ouders bezoeken<br />
uitgaansgelegenheid met<br />
informatie over jeugd en<br />
alcohol<br />
Informeren en discussie.<br />
over de risico's <strong>van</strong> alcohol,<br />
drugs of gamen.<br />
<strong>Gemeente</strong> en<br />
Tactus, SWB, politie,<br />
eerste lijn,<br />
zorgnetwerken.<br />
<strong>Gemeente</strong>/Tactus<br />
woningcorporaties<br />
September<br />
training opzetten.<br />
1x per jaar<br />
aanbieden en<br />
jaarlijks herhalen.<br />
In overleg 2012 -<br />
2013<br />
November 2012<br />
<strong>Gemeente</strong> Januari 2013<br />
Jeugdleiders, SWB<br />
en Tactus<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Tactus,<br />
Horeca.<br />
September 2012<br />
Continu<br />
Brief ouders 12-jarigen <strong>Gemeente</strong> Jaarlijks (<br />
augustus)<br />
Themabijeenkomsten<br />
organiseren. Informatie<br />
verspreiden etc.<br />
GGD jaarlijks<br />
CJG In overleg na<br />
bijeenkomst sept.<br />
15
Informeren en discussie. Grootschalige ouderavond<br />
t.b.v. ouders met kinderen in<br />
de leeftijd <strong>van</strong> 10-16 jaar<br />
Anonieme en niet anonieme<br />
ondersteuning in <strong>Brummen</strong><br />
en buiten <strong>Brummen</strong>.<br />
Ouders met kinderen <strong>van</strong> 16<br />
- 23 jaar<br />
Vervolginzet op het<br />
informeren <strong>van</strong> ouders met<br />
kinderen in de leeftijd <strong>van</strong><br />
16-23 jaar<br />
Extra<br />
opvoedingsondersteuning<br />
Basisonderwijs<br />
CJG professionals informeren<br />
en zetten de<br />
ondersteuningsmogelijkheden<br />
Voor ouders op een rij.<br />
Inzet afspreken.<br />
Vaststellen op welke wijze<br />
vervolginzet richting ouders<br />
plaatsvindt.<br />
Aanbieden <strong>van</strong> Triple P<br />
(methode aan huis) aan<br />
ouders<br />
Groep 7 Periodiek Geneeskundig<br />
Onderzoek<br />
Preventie Aanbieden en uitvoeren <strong>van</strong><br />
het preventieprogramma "Op<br />
tijd voorbereid in groep 7I8".<br />
N.A.V. evaluatie keuze<br />
maken voor vervolg, in<br />
samenspraak met scholen<br />
(school<strong>plan</strong>)<br />
Subsidiemogelijkheden<br />
vaststellen.<br />
Preventie Eigentijdse confrontatie:<br />
Uitwerken extra<br />
preventieactiviteit met inzet<br />
<strong>van</strong> ervaringsdeskundige<br />
Iaccent gericht op de<br />
kwetsbare overgang <strong>van</strong><br />
groep 8 naar het VO.<br />
Op overeenstemming<br />
gebaseerd overleg<br />
basisonderwijsbesturen<br />
Voortgezet onderwijs<br />
Besturen en locatiemanagers<br />
bijeenbrengen. Voorlichten.<br />
Ervaringsdeskundige<br />
inzetten.<br />
Medewerking vragen.<br />
Evalueren.<br />
Klas 2 en 4 VO Vierjaarlijks onderzoek<br />
middelbare scholen (e-movo)<br />
Het VO<br />
Apeldoorn, Zutphen en<br />
Dieren<br />
Inventarisatiebrief aan en<br />
betrekken bij de interventies<br />
uit het <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong><br />
middelenpreventie in de<br />
gemeente <strong>Brummen</strong>;<br />
nabellen.<br />
Leerplicht Leerplicht actief koppelen aan<br />
<strong>aanpak</strong><br />
Het programma 'De gezonde<br />
school en genotmiddelen' dat<br />
op alle scholen door Tactus<br />
wordt uitgevoerd koppelen<br />
Samen met betrokken<br />
preventiewerkers <strong>van</strong> de<br />
scholen een <strong>plan</strong> opzetten<br />
om dit vorm te geven, daarna<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Onderwijs,<br />
Tactus<br />
CJG,<br />
Tactus<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
SWB,<br />
VO,<br />
Tactus.<br />
Continu<br />
April en juni 2013<br />
Tactus Op afroep I<br />
indicatie I verzoek<br />
GGD Gedurende het<br />
jaar<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Basisonderwijs en<br />
Tactus<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Basisonderwijs,<br />
Tactus,<br />
Ervaringsdeskundige.<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Tactus,<br />
Ervaringsdeskundige,<br />
OGO<br />
Okt. 2012 I<br />
juni 2013<br />
Maart I april 2013<br />
In overleg<br />
bepalen.<br />
Eind 2011<br />
onderzoek,<br />
voorjaar 2012<br />
resultaten<br />
<strong>Gemeente</strong> Juni 2012<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Tactus<br />
Najaar 2012<br />
Tactus Voorjaar 2013<br />
16
aan de <strong>Brummen</strong>se<br />
prioriteiten en speerpunten.<br />
acties volgen.<br />
Preventie Opnemen:<br />
Eigentijdse confrontatie:<br />
Uitwerken extra<br />
preventieactiviteit met inzet<br />
<strong>van</strong> ervaringsdeskundige<br />
Sportverenigingen<br />
Sportcafé<br />
Informeren en voorlichten<br />
Aandacht voor alcohol en<br />
drugs gebruik bij<br />
sportverenigingen.<br />
Informatie aan<br />
sportverenigingen op hun<br />
driemaandelijkse<br />
netwerkbijeenkomst<br />
Actie gericht op het onder de<br />
aandacht brengen <strong>van</strong><br />
alcohol en druggebruik<br />
Preventie Eigentijdse confrontatie:<br />
Uitwerken extra<br />
preventieactiviteit met inzet<br />
<strong>van</strong> ervaringsdeskundige<br />
Het aanbieden / uitvoeren<br />
<strong>van</strong> de IVA (instructie<br />
verantwoord alcoholgebruik).<br />
Horeca en winkeliers<br />
Subsidiemogelijkheden<br />
vaststellen rond uitvoering<br />
IVA en checken<br />
belangstelling<br />
Horecabeleid Ontwikkelen <strong>van</strong><br />
horecabeleid; voorwaarden<br />
opnemen maatschappelijk<br />
ondernemen?<br />
Horeca en winkeliers<br />
betrekken via<br />
inventarisatiebrief<br />
"Peers" in de horeca Organiseren en uitvoeren:<br />
Peers die een aantal keren<br />
per jaar jongeren benaderen<br />
met een kennistestje; in<br />
gesprek gaan en die je na<br />
afloop een leuke attentie<br />
geeft.<br />
Deskundigheidsbevordering Inzetten op<br />
deskundigheidsbevordering<br />
<strong>van</strong> de horeca middels de<br />
"Barcode cursus"<br />
Subsidiemogelijkheden<br />
vaststellen rond uitvoering<br />
Barcode en checken<br />
belangstelling;<br />
Relateren aan horecabeleid<br />
Preventie Horeca stimuleren tot<br />
maatschappelijk verantwoord<br />
ondernemen<br />
Welzijnswerk en politie<br />
Outreachende preventieve<br />
<strong>aanpak</strong><br />
Welzijnswerk, politie en<br />
horeca<br />
Afspraken met horeca en<br />
politie t.b.v. horeca en<br />
Uitwerken <strong>van</strong> een<br />
gezamenlijke outreachende<br />
<strong>aanpak</strong> gericht op het<br />
vergroten <strong>van</strong> signaleren en<br />
interveniëren (vervolg)<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
VO,<br />
Tactus,<br />
Ervaringsdeskundige<br />
Tactus Oktober 2012<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Sportverenigingen,<br />
Tactus<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Sportverenigingen,<br />
Tactus,<br />
Ervaringsdeskundige<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Tactus<br />
Eind 2012<br />
Mei 2012<br />
PM<br />
<strong>Gemeente</strong> 2012 en 2013<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Tactus,<br />
Horeca,<br />
Jongerenwerk<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Horeca,<br />
Tactus<br />
<strong>Gemeente</strong><br />
Brancheverenigingen<br />
Tactus<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Politie,<br />
SWB,<br />
Tactus<br />
2012 - 2013<br />
Voorjaar - zomer<br />
2012 - 2013<br />
Voorjaar<br />
Gedurende het<br />
jaar 2013<br />
Continu<br />
PM<br />
17
evenementenbeleid<br />
Politie<br />
Boete of kanskaart (BOK); Vergroten instroom <strong>van</strong> deze<br />
interventie door dit op de<br />
kaart te zetten bij lokale<br />
politie<br />
Contact onderhouden/<br />
maken met jongeren in de<br />
leeftijd <strong>van</strong> 10-18 jaar<br />
(hanggroepen en<br />
horecabezoekende jeugd)<br />
Opmaken zorgmeldingen;<br />
Ouders in kennis stellen<br />
Huisbezoek door wijkagent /<br />
jeugdagent<br />
Welzijnswerk en jongeren<br />
Informatie en Voorlichting Aan jongerenwerkers en<br />
beheerders over<br />
middelengebruik.<br />
Plan uitwerken hoe de inzet<br />
plaatsvindt.<br />
Voorlichting op<br />
jongerenlocatie<br />
Voorlichting aan jongeren via<br />
JOC's en op het jongeren<br />
informatiepunt. Afstemmen<br />
met JOC's en JIP;<br />
Plan uitwerken hoe de<br />
voorlichting plaatsvindt.<br />
Preventie Eigentijdse confrontatie:<br />
Uitwerken extra<br />
preventieactiviteit met inzet<br />
<strong>van</strong> ervaringsdeskundige.<br />
"Vinden en binden." Aanbieden <strong>van</strong> activiteiten<br />
aan jongeren: Plan uitwerken<br />
hoe de inzet plaatsvindt<br />
waarbinnen drugspreventie<br />
een plaats inneemt.<br />
Schoolplein basisonderwijs<br />
als vindplaats<br />
Vervolg geven aan de inzet<br />
op het informeren <strong>van</strong><br />
jongeren in de leeftijd <strong>van</strong><br />
16-23 jaar<br />
Eerste lijn<br />
Extra inzet hierop<br />
onderzoeken:<br />
Vervolgacties vaststellen, in<br />
<strong>plan</strong>ning zetten en uitvoeren.<br />
Infoavond over gamen.<br />
Betrekken huisartsen e.a. Presentatie op eerste lijn<br />
bijeenkomst in <strong>Brummen</strong> en<br />
Eerbeek.<br />
Verhelderen PvA en<br />
afspraken maken met eerste<br />
lijn en zorgstructuren t.b.v.<br />
verwijzen naar preventieve<br />
<strong>aanpak</strong> en behandeling <strong>van</strong><br />
Tactus<br />
Huisartsenbijeenkomst » Privacyaspecten en<br />
beroepsgeheim<br />
Politie,<br />
Tactus<br />
Tactus,<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
SWB<br />
SWB,<br />
Tactus<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Jongerenwerk,<br />
Tactus<br />
SWB,<br />
Tactus<br />
Werkgroep (<br />
<strong>Gemeente</strong>, SWB,<br />
politie),<br />
VO, BO<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
SWB,<br />
Tactus<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Eerste lijn,<br />
CJG/ZAT,<br />
BO,<br />
VO,<br />
Tactus<br />
Mogelijk door: mr .<br />
J.A. <strong>van</strong> Boven,<br />
PM<br />
April 2012;<br />
Sept. 2012<br />
Jaarlijks 2 x<br />
Start sept. 2013<br />
In overleg met<br />
huisartsen en<br />
18
Individuele benadering door<br />
huisarts<br />
» Meldcriteria en<br />
verantwoordelijkheid <strong>van</strong><br />
de arts in een<br />
(multidisciplinaire)<br />
<strong>aanpak</strong>.<br />
Huisartsen benaderen om te<br />
kijken wat zij nodig hebben<br />
om bij te dragen aan een<br />
effectieve <strong>aanpak</strong> volgend op<br />
hun (vroeg) signalering.<br />
(eerstelijns<br />
netwerkbijeenkomst)<br />
directeur <strong>van</strong> VAN<br />
BOVEN Juridisch<br />
Adviesbureau voor<br />
de Gezondheidszorg<br />
en voorzitter <strong>van</strong><br />
diverse<br />
klachtencommissies<br />
en <strong>van</strong> een medischethische<br />
toetsingscommissie.<br />
<strong>Gemeente</strong>,<br />
Tactus,<br />
huisarts ( zie<br />
inventarisatie)<br />
check met CJG<br />
voorzitter.<br />
In overleg<br />
19