plan van aanpak - Gemeente Brummen

plan van aanpak - Gemeente Brummen plan van aanpak - Gemeente Brummen

22.08.2013 Views

c^Tactus lf v e r s l a v i n g s z o r g Gemeente Brummen Noord- en Oost-Gelderland GEMEENTE BRUMMEN INTERN: 16 jul 2012 Documentnummer: INT12.0923 Behandelaar: SL/AR DocOnd.: preventie middelengebruik Brummen swb stichting welzijn brummen Preventie middelengebruik Brummen Opdrachtgever Regie Coördinatie Lokale werkgroep Tactus verslavingszorg Concept versie Plan van aanpak 2012 tot 2015 College van B&W van Brummen gemeente Brummen Tactus professionals Brummen Mira Hannink Juni 2012

c^Tactus<br />

lf v e r s l a v i n g s z o r g<br />

<strong>Gemeente</strong> <strong>Brummen</strong><br />

Noord- en Oost-Gelderland<br />

GEMEENTE BRUMMEN<br />

INTERN: 16 jul 2012<br />

Documentnummer: INT12.0923<br />

Behandelaar: SL/AR<br />

DocOnd.: preventie middelengebruik <strong>Brummen</strong><br />

swb<br />

stichting<br />

welzijn<br />

brummen<br />

Preventie middelengebruik <strong>Brummen</strong><br />

Opdrachtgever<br />

Regie<br />

Coördinatie<br />

Lokale werkgroep<br />

Tactus verslavingszorg<br />

Concept versie<br />

Plan <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong><br />

2012 tot 2015<br />

College <strong>van</strong> B&W <strong>van</strong> <strong>Brummen</strong><br />

gemeente <strong>Brummen</strong><br />

Tactus<br />

professionals <strong>Brummen</strong><br />

Mira Hannink<br />

Juni 2012


Inhoudsopgave<br />

1. Inleiding 3<br />

2. Jongeren en middelengebruik, een toelichting 5<br />

3. Uitgangpunten <strong>van</strong> verslavingspreventie 6<br />

4. Er op tijd bij zijn in de gemeente <strong>Brummen</strong> 8<br />

5. De inzet <strong>van</strong> preventieactiviteiten in de gemeente <strong>Brummen</strong> 11<br />

6. Planning en tijdpad. Overzicht <strong>van</strong> interventies 15<br />

2


1 Inleiding<br />

Dit document bevat het <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> <strong>van</strong> de gemeente <strong>Brummen</strong> waarmee jongeren die<br />

problematisch middelen gebruiken en jongeren die dat nog niet doen, maar wel risico lopen, worden<br />

gesignaleerd en actief worden benaderd om grotere problemen te voorkomen. Het <strong>plan</strong> is tot stand<br />

gekomen in samenwerking met politie, SWB en Tactus Verslavingszorg en is mede gebaseerd op<br />

lokale ervaringen <strong>van</strong> deze netwerkpartners.<br />

Aanleiding voor dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> zijn signalen dat jongeren in de gemeente <strong>Brummen</strong> drugs<br />

gebruiken en dat mensen zich hier zorgen over maken. Netwerkpartners signaleren drugsgebruik,<br />

vaak in combinatie met alcohol, bij jongeren in de leeftijd <strong>van</strong> 12-16 jaar. Netwerkpartners denken dat<br />

ouders vaak niet op de hoogte zijn <strong>van</strong> het drugsgebruik <strong>van</strong> hun kinderen 1<br />

.<br />

Het is onder jongeren bekend dat cannabis, GHB, XTC en andere pillen vrij makkelijk te verkrijgen<br />

zijn. Cocaïne is duurder en wordt om die reden minder gebruikt, zo geven netwerkpartners aan.<br />

Middelenmisbruik is bij jongeren en jongvolwassenen in de leeftijd <strong>van</strong> 12 - 23 jaar eerder risicovol<br />

dan bij volwassenen omdat zij zich in een kwetsbareperiode in hun ontwikkeling bevinden, zowel<br />

neurologisch, psychosociaal als wat betreft opleiding . Daarnaast is er in de praktijk nog maar weinig<br />

samenhang in de <strong>aanpak</strong> <strong>van</strong> verslavingsproblemen onder jongeren. Verslavingsproblematiek wordt in<br />

de (jeugd)ketens <strong>van</strong> zorg, opvoeding en justitie vaak niet, (te) laat, onvoldoende of niet in nauwe<br />

relatie met andere problemen onderkend en adequaat aangepakt.<br />

Om deze reden kiest de gemeente <strong>Brummen</strong> voor een structurele, integrale <strong>aanpak</strong>: alcoholmatiging<br />

en drugspreventie. De gemeente kiest hiervoor omdat hier het meeste effect <strong>van</strong> mag worden<br />

verwacht. Om de <strong>aanpak</strong> tot stand te brengen zijn de signaleerders en verwijzers <strong>van</strong> jongeren met<br />

middelenproblematiek <strong>van</strong> grote waarde. Wat moeten professionals weten? Hoe gaan zij te werk? Wie<br />

informeert wie? Dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> geeft daar antwoord op.<br />

1.1 Doel en doelstelling<br />

Samenwerking ontstaat meestal niet <strong>van</strong>zelf. Om samenwerking tot stand te brengen moeten partijen<br />

het eens zijn over doel en doelstellingen. Doelstellingen zien wij als randvoorwaarden waaraan<br />

voldaan moet worden om het doel te bereiken.<br />

Wij stellen ons het volgende doel. We willen de samenwerking tussen politie, het jongerenwerk, het<br />

opbouwwerk, het CJG, de zorgnetwerken en Tactus Verslavingszorg beter afstemmen en waar nodig<br />

intensiveren, zodat problematisch middelengebruik door jongeren zo vroeg mogelijk wordt<br />

gesignaleerd, deze jongeren actief worden benaderd en een gerichte inzet <strong>van</strong> interventies<br />

plaatsvindt. Betere afstemming, preventieve acties en interventies moeten er toe leiden dat<br />

middelengebruik wordt teruggedrongen.<br />

De doelstellingen om dit mogelijk te maken:<br />

» de betekenis <strong>van</strong> preventie 3<br />

dient door betrokkenen beter begrepen te worden, om effectief te<br />

kunnen handelen;<br />

» het thema drugsgebruik dient actief in de zorgnetwerken te worden opgepakt, bij iedere<br />

deelnemer;<br />

» in elk netwerk dient een aandachtsfunctionaris te worden aangewezen;<br />

» het thema dient goed te worden opgepakt bij elke organisatie die met kinderen <strong>van</strong> doen heeft;<br />

» Het is zeer belangrijk dat elkaars expertise wordt benut, in het bijzonder die <strong>van</strong> Tactus door de<br />

anderen.<br />

» Preventieacties dienen te worden aangeboden op een manier die is toegesneden op de<br />

praktische situatie <strong>van</strong> dat specifieke kind.<br />

» Er dient heel concreet te worden samengewerkt, zowel in de vroeg preventieve fase alsook<br />

daarna. Hiervoor zijn korte praktische, directe contact- lijnen nodig;<br />

» Dit thema zal dienen als een pilot - thema voor alle andere thema's die zich in de samenwerking<br />

<strong>van</strong> het CJG en overige netwerken gaan voordoen (en die in de doorontwikkeling <strong>van</strong> de<br />

1<br />

2<br />

3<br />

Uit: verslag <strong>van</strong> verkennende bijeenkomst over drugsproblematiek in de gemeente <strong>Brummen</strong>, 19 januari 2011<br />

Rapport vroegsignalering, Resultaten Scoren<br />

Preventie is de lange fase tot aan het moment <strong>van</strong> indicatie I diagnosticering en behandeling.<br />

3


netwerken <strong>van</strong> belang zijn).<br />

Om doel en doelstelling te realiseren is sturing nodig.<br />

1.2 Regie en coördinatie<br />

Partijen zijn het er over eens dat de regie bij de gemeente dient te liggen. Wij zien regie als het geven<br />

<strong>van</strong> sturing die erop gericht is dat afstemming daadwerkelijk plaatsvindt tussen actoren, hun doelen en<br />

handelingen zodat een samenhangende <strong>aanpak</strong> ontstaat die resultaten kan boeken. Om de regie te<br />

kunnen voeren is aan Tactus gevraagd om specifiek, gericht op dit thema, te coördineren, af te<br />

stemmen, tussen instellingen en binnen de netwerken. Dit <strong>plan</strong> geeft richting aan de werkwijze. Maar<br />

het is niet af. Het is een vertrekpunt. Aan de hand <strong>van</strong> de voortgang gaan wij het komende jaar kijken<br />

wat er moet worden bijgesteld. Het eerste jaar zal ook dienen als een nulmeting <strong>van</strong> de situatie in<br />

<strong>Brummen</strong>. Door regie en coördinatie zo gecombineerd in te zetten zal het mogelijk zijn om de<br />

resultaten te monitoren. Deze resultaten zullen aan het gemeentebestuur worden voorgelegd. Waar<br />

nodig kan een bestuurlijk besluit de <strong>aanpak</strong> bijstellen. Een concretisering <strong>van</strong> de uitvoering treft u aan<br />

in het activiteitenoverzicht. Tevens zal in september 2012 een stroomdiagram aan dit document<br />

worden toegevoegd. Het zal betrokkenen als hulpmiddel dienen om snel en correct te kunnen<br />

handelen.<br />

Evaluatie <strong>van</strong> het eerste jaar geeft argumenten om de doelstellingen voor de jaren daarna in<br />

streefcijfers of percentages te gaan benoemen. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan deelname door<br />

jongeren aan preventieactiviteiten, aantal gesprekken met professionals, aantal doorverwijzingen etc..<br />

1.3 Definitie<br />

De grens tussen middelengebruik, middelenmisbruik en middelenafhankelijkheid is lastig te trekken.<br />

De verschillende fasen <strong>van</strong> gebruik (kennismaking, experimenteren, integratie, gebruik op de<br />

voorgrond, niet meer zonder kunnen) lopen meestal subtiel in elkaar over. Mede daardoor is het<br />

moeilijk om een harde maat te geven voor gebruik, misbruik of afhankelijkheid, zeker bij jongeren.<br />

De gemeente <strong>Brummen</strong> vindt het belangrijk dat alle partners het eens zijn over de betekenis <strong>van</strong><br />

bepaalde termen die wij in dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> hanteren. Wij gaan uit <strong>van</strong> de definitie <strong>van</strong> het<br />

Nederlands Jeugdinstituut, dossier middelenmisbruik en verslaving 4<br />

Middelengebruik begint meestal met experimenteel gebruik <strong>van</strong> bijvoorbeeld alcohol, tabak of<br />

cannabis. Experimenteel gebruik kan overgaan in geregeld gebruik waarbij het wordt gebruikt om<br />

bijvoorbeeld met stress om te gaan. Wanneer de gewenste effecten bereikt worden, kan dit leiden tot<br />

herhaald gebruik. In deze fase kan probleemgedrag ontstaan: zoals spijbelen, liegen of teruglopende<br />

schoolresultaten. Dit wordt ook wel 'problematisch gebruik' genoemd. Wanneer ondanks de<br />

problemen die het veroorzaakt het gebruik aanhoudt, kan er sprake zijn <strong>van</strong> misbruik. Van<br />

'middelenmisbruik' wordt gesproken wanneer een jongere veelvuldig en langdurig alcohol of drugs<br />

gebruikt, ondanks de problemen die dat veroorzaakt. Dit kunnen problemen zijn met het nakomen <strong>van</strong><br />

verplichtingen op school, op het werk of thuis of herhaaldelijk in aanraking komen met Justitie.<br />

1.4 Combinatie met andere beleidsterreinen<br />

Middelengebruik door jongeren valt onder de verantwoordelijkheid <strong>van</strong> verschillende beleidsterreinen,<br />

zoals gezondheidsbeleid, onderwijsbeleid, jeugdbeleid, beleid rond veilig uitgaan en horecabeleid.<br />

Het is belangrijk dat de gemeente deze beleidsterreinen rond het thema alcoholmatiging en<br />

drugspreventie met elkaar te verbindt.<br />

De meest effectieve <strong>aanpak</strong> <strong>van</strong> drugsgebruik en de daarmee samenhangende problemen wordt<br />

verwacht <strong>van</strong> een combinatie <strong>van</strong> maatregelen, interventies en handhaving 5<br />

.<br />

Een overzicht <strong>van</strong> wat er al gebeurt in <strong>Brummen</strong> dat bijdraagt aan de preventie<strong>aanpak</strong> die wij hier<br />

voorstaan is nodig. Vervolgens moeten wij de lacunes proberen te vullen, zodat een effectieve<br />

uitvoering<strong>aanpak</strong> ontstaat. Een eerste overzicht treft u aan in de bijlage. Belangrijk is ook dat er een<br />

aansluiting op inhoud komt op andere beleidsterreinen. Zo dient in het horecabeleid de risico's voor<br />

overmatig middelengebruik te worden begrensd. Het horecabeleid zal voor vaststelling dienen te<br />

4<br />

5<br />

www.NJI.nl<br />

http://www.veiligengezonduitgaan.nl/categories/Drugs/<br />

4


worden getoetst op deze risico's. Een ander voorbeeld is de visie en <strong>aanpak</strong> jeugdoverlast. Daarin<br />

wordt nauwelijks een relatie gelegd met (problematisch) middelengebruik.<br />

2 Jongeren en middelengebruik, een toelichting<br />

De puberteit is de periode dat kinderen meer loskomen <strong>van</strong> hun ouders en steeds meer op hun eigen<br />

benen leren staan. Bij dit proces <strong>van</strong> "op eigen benen gaan staan" hoort ook het overschrijden <strong>van</strong><br />

grenzen. Jongeren experimenteren onder andere met hun uiterlijk, seks, roken, drinken en drugs. Dit<br />

hoeft niet altijd een probleem te zijn. Over het algemeen beperkt het experimenteren zich tot een<br />

bepaalde periode in het leven <strong>van</strong> een puber, het hoeft geen blijvende consequenties te hebben. Als<br />

experimenteren gepaard gaat met risicovol gedrag, kan het wel een probleem zijn. Drank- en<br />

drugsgebruik heeft blijvende gevolgen voor de ontwikkeling.<br />

2.1 Gebruikslocaties<br />

Jongeren gebruiken drank en drugs 6<br />

op verschillende plaatsen. Thuis, in uitgaansgelegenheden, in<br />

"hokken en keten" waar ze in groepen bij elkaar komen, op de camping of in het bungalowpark en in<br />

sportverenigingen. Overmatig gebruik loopt regelmatig uit de hand. Jongeren raken betrokken bij<br />

vechtpartijtjes en <strong>van</strong>dalisme. Steeds vaker berichten de media over jongeren die in comateuze<br />

toestand in het ziekenhuis belanden. Meisjes laten zich niet zelden verleiden tot handelingen waar ze<br />

later spijt <strong>van</strong> krijgen.<br />

2.2 Gebruikseffecten<br />

In het uitgaanscircuit gebruiken jongeren meer drugs dan op andere plaatsen. De drugs worden<br />

genomen om de beleving <strong>van</strong> uitgaan intenser te maken of om het langer vol te kunnen houden. Er<br />

zijn ook aanwijzingen dat in enkele gevallen drugs bewust worden gebruikt ter voorbereiding op<br />

geweldsincidenten of om een excuus te hebben voor betrokkenheid bij dergelijke incidenten. De drugs<br />

die populair zijn bij jongeren die uitgaan zijn cannabis, XTC, speed, cocaïne, GHB. Het gebruik <strong>van</strong><br />

drugs is nooit zonder risico, vooral niet wanneer drugs gecombineerd worden. Combinaties met<br />

alcohol komen het meest voor. Er kunnen acute gezondheidproblemen optreden. Ook de veiligheid<br />

(beleving) kan in het geding zijn door bijvoorbeeld dealen, openlijk gebruik of doordat het gedrag <strong>van</strong><br />

mensen onder invloed minder voorspelbaar is. Rijden onder invloed <strong>van</strong> drugs vermindert de<br />

verkeersveiligheid door overmoedig of juist te voorzichtig rijgedrag. Uitgaansdrugs vallen onder de<br />

Opiumwet die gebruik niet strafbaar stelt, maar handel en bezit wel.<br />

De meest gebruikte drug onder jongeren en jongvolwassenen die uitgaan is cannabis, maar tijdens de<br />

uitgaansavond zelf gebruikten partygangers net iets vaker ecstasy dan cannabis; respectievelijk 18 en<br />

Iľ 0<br />

/). 7<br />

Gebruik onder de algemene ( beroeps) bevolking (15-64 jaar) ligt veel lager: 0,400) heeft in het<br />

afgelopen jaar ecstasy gebruikt en 70o cannabis 8<br />

.Stimulerende drugs, zoals ecstasy, amfetamine en<br />

cocaïne worden vaker gebruikt door bezoekers <strong>van</strong> grootschalige party's dan door bezoekers <strong>van</strong><br />

clubs en discotheken. 9<br />

2.3 Kwetsbare jongeren<br />

Er zijn (groepen) jongeren die een verhoogd risico lopen op blijvende schade door middelengebruik.<br />

Het kan dan gaan om schade <strong>van</strong>uit het moment <strong>van</strong> gebruik, dus door het onder invloed zijn,<br />

bijvoorbeeld <strong>van</strong>dalisme, vechtpartijen, met drank of drugs in het verkeer een ongeluk veroorzaken.<br />

Het kan ook gaan om ( blijvende) gezondheidsschade doordat jongeren een verslaving ontwikkelen.<br />

Alle jongeren, zowel met een lagere economische status, alsook jongeren <strong>van</strong> ouders met een hoog<br />

inkomen, lopen verhoogd risico op blijvende schade door middelengebruik. Kwetsbaarder zijn<br />

jongeren zonder vaste woon- of verblijfplaats, jongeren in contact met institutionele zorg (jeugdzorg;<br />

pleegzorg; justitie), schooldrop-outs en spijbelaars 10<br />

.<br />

Onder middelengebruik wordt drank, drugs verstaan maar ook gamen of gokken. Het betreft middelen of handelingen die een<br />

risico tot verslaving hebben<br />

7<br />

Bron: Van der Poel et al., 2010.<br />

8<br />

Bron: NDM Jaarbericht 2010.<br />

9<br />

Bron: Van der Poel e.a., 2010.<br />

10<br />

Uit: Snoek, A. et al.; Kwetsbare Groepen. Kwetsbare groepen jeugdigen en (problematisch) middelengebruik, visie en<br />

interventiematrix. Resultaten Scoren, 2010. Andere groepen die genoemd worden zijn: VMBO-leerlingen, hangjongeren,<br />

jongeren die mishandeld en verwaarloosd zijn, jongeren uit probleemgezinnen zoals jongeren <strong>van</strong> verslaafde ouders, jongeren<br />

die vaak uitgaan, jongeren die omgaan met deviante leeftijdgenoten, jongeren met persoonlijkheidskenmerken als negatief<br />

denken, angstgevoeligheid, sensatiezoekend, impulsief, hoge sensitiviteit voor genot, gevoel voor hopeloosheid, jongeren met<br />

5


3 Uitgangspunten <strong>van</strong> verslavingspreventie<br />

In Nederland zijn 12 regionale verslavingszorginstellingen die met de gemeenten verantwoordelijk zijn<br />

voor het preventiebeleid. Samen met de gemeente <strong>Brummen</strong> zet Tactus in deze regio haar expertise<br />

in om de bewoners de juiste zorg te bieden op het gebied <strong>van</strong> verslaving. Uit onderzoek weten we dat<br />

sommige groepen meer risico lopen op het ontwikkelen <strong>van</strong> verslaving dan andere. Dit biedt ons<br />

aanknopingspunten voor verslavingspreventie, specifiek gericht op risicogroepen.<br />

De visie <strong>van</strong> Tactus is dat wanneer er sprake is <strong>van</strong> risico op middelenproblematiek Tactus -als<br />

specialist- de verantwoordelijkheid neemt voor het aanbieden <strong>van</strong> de juiste ondersteuning, altijd in<br />

samenwerking met lokale partners.<br />

De opdracht <strong>van</strong> de gemeente <strong>Brummen</strong> aan Tactus reikt <strong>van</strong> trainen tot ondersteunen <strong>van</strong><br />

professionals, waarbij Tactus voortdurend praktisch in contact staat met de lokale professionals om<br />

consultatie en advies te geven. Daarnaast heeft Tactus een taak in het uitvoeren <strong>van</strong><br />

preventieactiviteiten en het op<strong>van</strong>gen <strong>van</strong> jongeren waar<strong>van</strong> blijkt dat zij op basis <strong>van</strong> een indicatie<br />

ondersteuning nodig hebben.<br />

3.1 Uitgangspunten in de <strong>aanpak</strong><br />

Het uitgangspunt <strong>van</strong> de preventie<strong>aanpak</strong> is drieledig. De preventieactiviteiten die wij voor staan lopen<br />

parallel aan de leeftijdsontwikkeling.<br />

1. We starten zo vroeg mogelijk met preventie, al op het moment dat jongeren nog op de basisschool<br />

zitten. De werkgroep heeft de overgang <strong>van</strong> groep 8 naar het voortgezet onderwijs benoemd als een<br />

extra kwetsbaar moment waar we op in willen zetten. We richten ons dan op het voorkomen <strong>van</strong><br />

gebruik en het inzetten <strong>van</strong> maatregelen die gezond gedrag bestendigen.<br />

2. Op de tweede plaats zetten we in op selectieve preventie gericht op het opsporen <strong>van</strong> kwetsbare<br />

jongerenIrisicogroepen voordat het probleem manifest is. De inzet is dan gericht op vroegsignalering,<br />

het er zo op tijd mogelijk bij zijn en motiveren tot (lichte) hulp in de vorm <strong>van</strong> preventieve interventies.<br />

3. Ook vinden passende preventieactiviteiten op maat plaats. Gericht op bewustwording <strong>van</strong> jongeren<br />

dan wel ouders met als doel het terugdringen <strong>van</strong> gebruik in de in de middelbare schoolleeftijd. Als<br />

voorbeeld <strong>van</strong> passende preventieactiviteiten gelden de in het voorjaar <strong>van</strong> 2012 uitgevoerde<br />

succesvolle ouder- en jongerenavonden in de beide kernen <strong>van</strong> de gemeente <strong>Brummen</strong> gericht op<br />

jongeren in de leeftijd <strong>van</strong> 16-23 jaar en hun ouders.<br />

De mate <strong>van</strong> gebruik en de typering <strong>van</strong> risicogroepen geven aan welke interventies nodig zijn. We<br />

werken toe naar een lokale, sluitende keten jeugdverslavingszorg in de gemeente <strong>Brummen</strong>. U treft<br />

hieronder een schema aan om dit inzichtelijk te maken.<br />

universele<br />

•lui: ii-h drAJiĮŗvluil<br />

preventie<br />

preventie/zorg hulpverlening<br />

fl^s,<br />

(1) (2) (3)<br />

nazorg<br />

licht verstandelijke beperking, jongeren met psychische, emotionele of gedragsproblemen, jongeren met ADHD vooral in<br />

combinatie met antisociale gedragsstoornis, jongeren met eetstoornis, jongeren met depressie, jongeren met autisme<br />

6


Figuur 1: visie <strong>van</strong> de sluitende zorgketen.<br />

De nummers 1, 2 en 3 geven aan waar de voorbeelden in deze keten thuis horen:<br />

1. Universele preventie = bestendigen <strong>van</strong> gezond gedrag. Bijvoorbeeld het stimuleren <strong>van</strong><br />

alcoholvrije schoolfeesten, of de inzet <strong>van</strong> een preventieprogramma op het basisonderwijs omdat<br />

voor een ouder <strong>van</strong> een basisschoolleerling het <strong>van</strong> belang is dat ze zich toegerust weten om in<br />

de opvoeding een bewuste keuze te maken over het al dan niet verbieden <strong>van</strong> alcohol en/of<br />

drugs.<br />

2. Selectieve preventie = gericht op het opsporen <strong>van</strong> kwetsbare jongeren ofwel risicogroepen<br />

(voordat het probleem manifest is) gericht op het versterken <strong>van</strong> de eigen kracht<br />

(zelfmanagement) en vroegsignalering om er op tijd bij te zijn. Een belangrijke kwetsbare groep is<br />

kinderen <strong>van</strong> verslaafde ouders. Voor een docent die weet dat een kind een verslaafde ouder<br />

heeft, is het <strong>van</strong> belang dat deze weet dat hij het kind op een speelse manier kan ondersteunen<br />

en het vertrouwen geven dat bepaalde nare gebeurtenissen niet aan het kind liggen. En dat er<br />

meer kinderen zijn in dezelfde situatie, die er goed uitkomen. Tactus heeft hiervoor een<br />

preventieaanbod ontwikkeld gericht op het versterken <strong>van</strong> de veerkracht.<br />

3. Geïndiceerde preventie = gericht op jongeren met een hoogrisico dan wel licht problematisch<br />

gebruik waardoor bijsturen met preventie mogelijk is. Voorbeeld: voor een jongerenwerker die ziet<br />

dat een jongere drinkt en blowt en overlast veroorzaakt, is het <strong>van</strong> belang dat hij een naam <strong>van</strong><br />

een specialist in de verslavingszorg kent die hij kan bellen om contact te leggen met de jongere en<br />

hem of haar te motiveren om te stoppen met gebruik.<br />

3.2 In samenwerking<br />

Preventiewerkers werken samen met lokale partners als het jongerenwerk, het Centrum voor Jeugd<br />

en Gezin, het algemeen maatschappelijk werk, de politie, de scholen, eerstelijns zorg, et cetera. Dit<br />

zijn allemaal ingangen tot het laagdrempelig toe leiden <strong>van</strong> (kwetsbare) jongeren naar een aanbod dat<br />

past bij de persoonlijke behoefte. Het in contact komen met jongeren vindt dus niet alleen <strong>van</strong>uit de<br />

verslavingszorg plaats. Waar gewenst sluiten preventiewerkers aan bij lokale partners die werken met<br />

jongeren. door middel <strong>van</strong> verwijzen of aansluiting leggen preventiewerkers contact met<br />

(risico)jongeren in de gemeente. Vanuit dat contact wordt gekeken op welk (zorg)niveau interventies<br />

plaats moeten vinden. Het kan zijn dat er op grond <strong>van</strong> een screening informatie wordt verstrekt aan<br />

een jongere en zijn omgeving. Het kan zijn dat een jongere wordt gemotiveerd voor een wat<br />

langdurigere interventie of voor een behandeling. Een behandeling is er bij jongeren altijd op gericht<br />

om te stoppen met het gebruik <strong>van</strong> middelen!<br />

7


4 'Er op tijd bij zijn' in <strong>Brummen</strong><br />

De gemeente <strong>Brummen</strong> heeft zich voorgenomen om gericht in te zetten op het voorkomen <strong>van</strong><br />

gebruik en het zo vroeg mogelijk signaleren <strong>van</strong> middelengebruik dan wel misbruik. Daarbij kiest de<br />

gemeente voor een integrale <strong>aanpak</strong>. Het voorkomen <strong>van</strong> gebruik en het signaleren en benaderen <strong>van</strong><br />

jongeren die (neigen tot) problematisch middelen gebruiken staat centraal.<br />

Het blijkt dat het moment <strong>van</strong> overgang <strong>van</strong> de basisschool naar het voortgezet onderwijs voor veel<br />

jongeren een heel kwetsbaar moment is. Dan komen zij in aanraking met alcohol en drugs en zijn<br />

bovendien sterk beïnvloedbaar en gevoelig voor groepsdruk. In de eerste twee jaar <strong>van</strong> de middelbare<br />

schoolperiode treffen de jongeren elkaar nog vaak op het schoolplein <strong>van</strong> hun oude basisschool. Dat<br />

is een mogelijke vindplaats en een startpunt voor een preventieve <strong>aanpak</strong>.<br />

Vroegsignalering is het tijdig signaleren <strong>van</strong> (het ontstaan <strong>van</strong>) middelenmisbruik. Met 'vroeg'<br />

bedoelen we, vroeg in de levensloop <strong>van</strong> een mens, maar bovenal ook vroeg in het<br />

ontwikkelingsproces <strong>van</strong> het probleem zelf (Hermanns et al., 2005). Hoe vroeger wordt opgetreden in<br />

het proces <strong>van</strong> problematisch middelengebruik, hoe groter de perspectieven op gedragsverandering<br />

en de kans op herstel (Verstuyf, 2007).<br />

Vroegsignalering vindt plaats op een moment dat er nog geen sprake is <strong>van</strong> een gediagnosticeerde<br />

stoornis (misbruik of afhankelijkheid <strong>van</strong> een middel) ondanks tekens, klachten en symptomen <strong>van</strong><br />

potentieel problematisch middelengebruik. De daaropvolgende ondersteuning is gericht op preventie<br />

middelenmisbruik en verslaving. We spreken <strong>van</strong> geïndiceerde preventie (op individueel niveau)<br />

wanneer nog geen sprake is <strong>van</strong> middelenmisbruik of verslaving. Wanneer vroegsignalering<br />

plaatsvindt, maar er bij een jongere toch al sprake blijkt te zijn <strong>van</strong> middelenmisbruik of verslaving, dan<br />

is behandeling aangewezen.<br />

Om vroegsignalering tot stand te brengen zijn de signaleerders en verwijzers <strong>van</strong> jongeren met<br />

middelenproblematiek <strong>van</strong> grote waarde. In het subhoofdstuk geven we een voorzet hoe we in<br />

<strong>Brummen</strong> preventie willen borgen en vroegsignalering onderdeel willen maken <strong>van</strong> de dagelijkse<br />

werkwijze.<br />

4.1 Interventies<br />

» Stimuleren <strong>van</strong> het signaleren <strong>van</strong> (problematisch) middelengebruik binnen en door de<br />

lokale zorgstructuur door middel <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> aandachtsfunctionarissen<br />

In <strong>Brummen</strong> zijn diverse professionals <strong>van</strong> verschillende instellingen die contact hebben met jongeren<br />

en die een rol hebben in het signaleren <strong>van</strong> middelengebruik dan wel het signaleren <strong>van</strong> kwetsbare<br />

jongeren en risicogroepen. Vaak weten professionals precies over welke jongere er zorgen zijn. In de<br />

bredere casus overleggen worden jongeren besproken waarover zorgen zijn. Heel incidenteel wordt<br />

Tactus als partner betrokken bij deze zorg, terwijl met enige zekerheid aangenomen mag worden dat<br />

middelengebruik zeker bij 12+ jongeren een rol <strong>van</strong> betekenis kan spelen.<br />

Nodig is dat er in de gemeente <strong>Brummen</strong> in de casus overleggen meer aandacht komt voor<br />

zorgsignalen in relatie tot middelengebruik en de aansluiting <strong>van</strong> Tactus lokaal waar dit nodig is. In de<br />

casuïstiek overleggen komt de focus óók op middelengebruik te liggen. Oorzaak <strong>van</strong> gebruik èn het<br />

gebruik zelf zijn belangrijke onderwerpen in de casuïstiek<strong>aanpak</strong>.<br />

Om dit te borgen stelt de gemeente <strong>Brummen</strong> voor dat we in ieder netwerk (5) een professional<br />

verantwoordelijk maken verslavingspreventie, hij/zij fungeert als aandachtsfunctionaris<br />

verslavingspreventie in het betreffende netwerk. De aandachtsfunctionaris maakt zich verantwoordelijk<br />

voor (een deel <strong>van</strong>) de uitvoering <strong>van</strong> het <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong>, heeft de taak om middelengebruik op de<br />

agenda <strong>van</strong> het netwerk te houden, geeft advies over het oppakken <strong>van</strong> een signaal etc. Zo ontstaat<br />

een sluitende <strong>aanpak</strong>. Alle aandachtsfunctionarissen worden ondersteund door een preventiewerker<br />

<strong>van</strong> Tactus. Wanneer een drugsgebruiksignaal gegeven wordt kunnen aanwijzingen gegeven worden<br />

aan de partijen in de hierboven genoemde deelnemende netwerken.<br />

Inmiddels is een overzicht <strong>van</strong> bestaande netwerken voorhanden. Dit overzicht wordt geanalyseerd op<br />

deelnemende instellingen, taken en verantwoordelijkheden. Dan ontstaat een beeld waar dit<br />

8


casuïstieknetwerk op aan dient te sluiten. De bestaande en ontbrekende schakels voor deze<br />

preventie<strong>aanpak</strong> worden zichtbaar. Zo worden ook dubbele overlegvormen voorkomen.<br />

Primair zijn de netwerken met als uitgangspunt zorg en hulpverlening <strong>van</strong> belang. Het gaat altijd om<br />

een zekere mate <strong>van</strong> kwetsbaarheid. Elk der teams hanteert casuïstiekbespreking. Deze netwerken<br />

missen op dit moment de deskundigheid en aansluiting op de drugs en alcoholpreventie. Die moet<br />

worden verbonden.<br />

Het betreft:<br />

1. Zorg adviesteams (ZAT 0-23), met toestemming <strong>van</strong> ouders.<br />

2. Zorgoverleg risicojongeren (tot 23 jaar), valt onder veiligheidshuis (zonder toestemming <strong>van</strong><br />

ouders).<br />

3. Justitieel Casus Overleg (tot 18 jaar), valt onder veiligheidshuis.<br />

4. Sociaal Overleg, zowel in kern Eerbeek als in kern <strong>Brummen</strong><br />

5. Centrum voor jeugd en gezin (CJG)<br />

6. Zorgnetwerk op de schoollocatie (nieuw)<br />

Aandacht dient er vervolgens te zijn voor aansluiting met professionals die buiten de netwerken<br />

opereren, zoals huisartsen en ziekenhuizen.<br />

» Het stimuleren <strong>van</strong> de signalering kwetsbare jongeren en risicogroepen met als doel zo<br />

vroeg mogelijk te kunnen interveniëren.<br />

Wanneer we spreken over verslavingspreventie en het opsporen <strong>van</strong> kwetsbare jongeren is de puzzel<br />

waar we voor staan dat we niet wachten totdat deze jongeren in een zorgnetwerk worden besproken<br />

maar voordat het probleem manifest is, initiatief nemen. Vroegtijdig signaleren en preventief<br />

interveniëren zou eerder moeten plaatsvinden. Het onderwijs (bv. IB-ers), het jongerenwerk,<br />

sportverenigingen, horeca, de JGZ, politie zijn voorbeelden <strong>van</strong> partners die veelal de eersten zijn die<br />

kunnen signaleren. Om preventieve <strong>aanpak</strong> vorm te geven, is het <strong>van</strong> belang om deze professionals<br />

te ondersteunen in dit proces.<br />

Naast de kwetsbare individuele jongere hebben we ook te maken met groepen kwetsbare jongeren.<br />

De uitdaging is ook om lokale partners te laten samenwerken en een betere aansluiting te verkrijgen<br />

met (groepen) kwetsbare jongeren. Vaak zijn dit jongeren die bekend zijn in netwerken, jongeren die<br />

zich ophouden in hanggroepen of overlastgevende groepen. Het gedrag <strong>van</strong> deze jongeren gaat<br />

dikwijls samen met overmatig middelengebruik, meestal alcohol en cannabis. De afgelopen jaren is<br />

door de verslavingszorg in een aantal gemeenten ervaring opgedaan in het ontwikkelen <strong>van</strong> een<br />

gestructureerde <strong>aanpak</strong> richting jongeren, waarin ook ouders actief worden benaderd.<br />

Juist lokale partners hebben contact met de jongeren. Als jongeren middelen gebruiken kan de<br />

outreachend werker <strong>van</strong> Tactus zowel de lokale professionals alsook de jongeren adviseren en<br />

ondersteunen bij het bespreekbaar maken en <strong>aanpak</strong>ken <strong>van</strong> het middelengebruik.<br />

» Deskundigheidsbevordering professionals<br />

De gemeente <strong>Brummen</strong> zet in op deskundigheidsbevordering <strong>van</strong> professionals gericht op vergroten<br />

<strong>van</strong> het signaleren als belangrijk onderdeel <strong>van</strong> dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong>. Belangrijk is om goed aan te<br />

sluiten bij de behoefte <strong>van</strong> de professionals en vooral te kijken naar wat zij nodig hebben om een<br />

goede bijdrage te kunnen leveren ten behoeve <strong>van</strong> de voorgestelde acties.<br />

Te denken valt aan het aanbieden <strong>van</strong> een training met als doel kennis te vergroten over:<br />

» Middelen en de risico's er<strong>van</strong><br />

» Risicofactoren en voorspellers <strong>van</strong> verslavingsproblemen bij kinderen/jongeren<br />

» Vroegsignalering, hoe dit te doen<br />

» Contactleggen en waarnodig motiveren<br />

» Weten wie in kennis te stellen en op welk moment hulp te betrekken<br />

» Weten waar zij naar kunnen verwijzen om zowel binnen de organisatie alsook ten behoeve <strong>van</strong> de<br />

jongeren ondersteuning te (doen) krijgen<br />

9


» Het aanbod <strong>van</strong> Tactus en wat zij kunnen betekenen, ook juist aan de 'voorkant'; in het kader <strong>van</strong><br />

preventie<br />

4.2 Randvoorwaarden<br />

» Commitment in samenwerking<br />

De werkgroep geeft aan dat een <strong>aanpak</strong> enkel kan slagen als deelnemers zich houden aan de<br />

volgende afspraken. Het betreft hier afspraken tussen de professionals onderling:<br />

1. Afspraak = afspraak<br />

2. Controle door regievoerder<br />

3. Niet alleen in beeld brengen maar ook wat doen<br />

4. Elkaar aanspreken op niet-nakomen <strong>van</strong> de afspraak<br />

» Structurele borging en aandacht en een lange adem<br />

Na ommekomst <strong>van</strong> een jaar zal aan alle betrokken instellingen en netwerken worden gevraagd of zij<br />

en zo ja op welke wijze ze de <strong>aanpak</strong> preventie drugs in hun organisatie hebben kunnen borgen.<br />

Daaruit kan lering worden getrokken voor een mogelijke bijstelling <strong>van</strong> de randvoorwaarden<br />

10


5 De inzet <strong>van</strong> preventieactiviteiten in de gemeente <strong>Brummen</strong><br />

Beleidsontwikkeling en -advisering<br />

De werkgroep preventieve <strong>aanpak</strong> Drugs waar Tactus onderdeel <strong>van</strong> uitmaakt, ondersteunt en<br />

adviseert de gemeente <strong>Brummen</strong> bij de totstandkoming <strong>van</strong> lokaal verslavingspreventiebeleid. De<br />

gemeente <strong>Brummen</strong> voert de regie op het beleid en zorgt voor de verbinding met de verschillende<br />

beleidsterreinen.<br />

Ouders<br />

Ouders zijn eerstverantwoordelijk als het gaat om het informeren en begeleiden <strong>van</strong> hun kinderen tot<br />

gezond opgroeien. De gemeente <strong>Brummen</strong> maakt zich verantwoordelijk voor het informeren en<br />

bewustmaken <strong>van</strong> ouders over de risico's <strong>van</strong> middelengebruik en het bieden <strong>van</strong><br />

opvoedingsondersteuning waar nodig.<br />

Interventies:<br />

- Vervolg geven aan de inzet op het informeren <strong>van</strong> ouders met kinderen in de leeftijd <strong>van</strong> 16-23<br />

jaar<br />

- Het organiseren <strong>van</strong> een grootschalige ouderavond zoals de kroegentocht ten behoeve <strong>van</strong><br />

ouders met kinderen in de leeftijd <strong>van</strong> 10-16 jaar (afstemming met het onderwijs is hierin <strong>van</strong><br />

belang)<br />

- Het CJG informeert ouders over de risico's <strong>van</strong> alcohol, drugs of gamen. In aansluiting op al<br />

bestaande activiteiten, vullen we dit aan met themabijeenkomsten; informatie verspreiden etc.<br />

- Bezoekers <strong>van</strong> het CJG actief informeren over anonieme en niet anonieme ondersteunings¬<br />

mogelijkheden in <strong>Brummen</strong> en buiten <strong>Brummen</strong>.<br />

Basisonderwijs<br />

Het voorkomen <strong>van</strong> middelengebruik door de kinderen en hun ouders voor te bereiden en te<br />

begeleiden op de kwetsbare overgang naar het voortgezet onderwijs.<br />

Voor de basisscholen is het <strong>van</strong> belang om te signaleren <strong>van</strong>uit kindgedrag in relatie tot de<br />

thuissituatie. Zo kan het zijn dat ouders gebruiken, waardoor hun kinderen een ander beeld hebben<br />

over de risico's <strong>van</strong> gebruik. Informatie bieden aan ouders en jeugd en zo nodig coaching <strong>van</strong> jeugd<br />

op dit thema of lesprogramma's kan wellicht veel problemen voorkomen. De werkgroep gaat er<strong>van</strong> uit<br />

dat er situaties zijn waarin gebruik niet te voorkomen is, wel te beheersen, dankzij een goed begrip<br />

<strong>van</strong> de risico's.<br />

Interventies:<br />

- Jaarlijks aanbieden <strong>van</strong> het preventieprogramma Op tijd voorbereid in groep 7/8 gericht op<br />

kinderen, leerkrachten en ouders<br />

- Vroegsignalering vergroten door IB-ers te betrekken bij dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong><br />

- Bijeenkomst organiseren met het op Overeenstemming Gebaseerd Overleg schoolbesturen en<br />

locatiemanagers (OGO);<br />

- Eigentijdse confrontaties organiseren met behulp <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> ervaringsdeskundigen<br />

(praktische insteek).<br />

Voortgezet Onderwijs (VO)<br />

Het verminderen of voorkomen <strong>van</strong> (problematisch) middelengebruik bij leerlingen. De school<br />

ontwikkelt met ondersteuning <strong>van</strong> Tactus een samenhangend beleid met aandacht voor lessen over<br />

alcohol, tabak en drugs; ouderparticipatie; een genotmiddelenreglement; en zorg voor leerlingen met<br />

problemen.<br />

Interventies:<br />

- Het voortgezet onderwijs Apeldoorn, Zutphen en Dieren betrekken bij de interventies uit het <strong>plan</strong><br />

<strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> middelenpreventie in de gemeente <strong>Brummen</strong>.<br />

- Het programma 'De gezonde school en genotmiddelen' dat op alle scholen door Tactus wordt<br />

uitgevoerd koppelen aan de <strong>Brummen</strong>se prioriteiten en speerpunten.<br />

- Leerplichtambtenaar meer betrekken<br />

11


- Eigentijdse confrontaties organiseren met behulp <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> ervaringsdeskundigen<br />

(praktische insteek).<br />

Sportverenigingen<br />

Een sportklimaat tot stand brengen waar een gezonde leefstijl de boventoon voert.<br />

Interventies:<br />

- Aandacht voor het alcoholbeleid bij sportverenigingen.<br />

- Het aanbieden <strong>van</strong> de IVA (instructie verantwoord alcoholgebruik).<br />

- Wanneer jeugdleiders gebruik dan wel problemen met gebruik signaleren dan nemen zij contact<br />

op met een preventiewerker <strong>van</strong> Tactus om gezamenlijk te komen tot een passende <strong>aanpak</strong>.<br />

- Eigentijdse confrontaties organiseren met behulp <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> ervaringsdeskundigen<br />

(praktische insteek).<br />

Horeca<br />

Een uitgaansklimaat tot stand brengen waar alcohol- en drugsgebruik bespreekbaar is, zowel met de<br />

horeca ondernemer alsook met de jeugd. Handhaving waar nodig gericht op het doen naleven <strong>van</strong><br />

wettelijke regels en of gemaakte afspraken.<br />

Interventies:<br />

- Peers 11<br />

die een aantal keren per jaar jongeren benaderen met een kennistestje; in gesprek gaan<br />

en die je na afloop een leuke attentie geeft.<br />

- Inzetten op deskundigheidsbevordering <strong>van</strong> de horeca middels de Barcode cursus<br />

- Wanneer politie en horeca problemen signaleren dan wel overlast, nemen zij contact op met een<br />

preventiewerker <strong>van</strong> Tactus om gezamenlijk te komen tot een passende <strong>aanpak</strong><br />

Boete of kanskaart (BOK)<br />

<strong>Brummen</strong> participeert in de Halt afdoening: boete of kanskaart. Dit geldt nu voor alcohol. We kijken<br />

naar de huidige instroom bij BOK en de politie onderzoekt of deze instroom nog vergroot kan worden.<br />

Daarnaast willen we in <strong>Brummen</strong> deze <strong>aanpak</strong> verbreden naar drugs. Deze variant is op dit moment in<br />

ontwikkeling. Tactus neemt contact opnemen met politie en bureau Halt om te kijken of het mogelijk is<br />

de Boete of Kanskaart regionaal te verbreden naar drugs (is complex omdat het om regionaal project<br />

gaat).<br />

Welzijnswerk<br />

Opbouwwerk is sociaal cultureel werk. Het is er voor om methodieken in te zetten die de participatie<br />

<strong>van</strong> groepen helpt verbeteren. Het opbouwwerk kan zowel voor ouders en de jeugd ( in de wijk en op<br />

school) ondersteunend zijn, zeker in de juiste afstemming met jongerenwerk en alle overige partners<br />

in de <strong>aanpak</strong>. Signalen <strong>van</strong>uit het opbouwwerk dienen door de gehele casuïstiekgroep besproken te<br />

worden om een <strong>aanpak</strong> te effectueren.<br />

Jongerenwerk is sociaal-cultureel werk voor jongeren <strong>van</strong> 12 - 23 jaar om persoonlijke ontwikkeling,<br />

emancipatie en maatschappelijke participatie te bevorderen door activiteiten als educatieve<br />

cursussen, sociale vaardigheidstraining. Het jongerenwerk is bij uitstek geschikt om de elementen die<br />

nodig zijn voor preventie drugsgebruik in te bedden in de leefstijl <strong>van</strong> de jongeren. Signalen <strong>van</strong>uit het<br />

jongerenwerk dienen door de gehele casuïstiekgroep besproken te worden om de <strong>aanpak</strong> te<br />

effectueren.<br />

Interventies:<br />

- Vervolg geven aan de inzet op het informeren <strong>van</strong> jongeren in de leeftijd <strong>van</strong> 16-23 jaar<br />

- Afspraken met horeca en politie t.b.v. horeca en evenementenbeleid<br />

- Voorlichting aan ouders over alcohol en drugsgebruik via CJG en wegwijs<br />

- Voorlichting aan jongeren via JOC's en jongeren informatiepunt<br />

- Aanbieden <strong>van</strong> activiteiten aan jongeren: vinden en binden, waarbij eigentijdse confrontaties<br />

worden georganiseerd met behulp <strong>van</strong> de inzet <strong>van</strong> ervaringsdeskundigen (praktische insteek).<br />

- Voorlichting aan jongerenwerkers en beheerders over middelengebruik<br />

- Schoolplein basisonderwijs als vindplaats; extra inzet hierop<br />

1 1<br />

Peergroup: De groep mensen waar je mee optrekt en die vaak net zoveel invloed op je gedrag hebben als je ouders.<br />

12


Outreachende <strong>aanpak</strong> door Tactus lokaal versterken<br />

Op 18 juli is overleg geweest tussen Tactus en de gemeente met betrekking tot groepen jongeren die<br />

risicovol middelen gebruiken. Toen is naar voren gekomen dat een samenwerking in de uitvoering<br />

tussen instellingen, waaronder politie, jongerenwerk en Tactus wenselijk is. De signalen <strong>van</strong>uit<br />

overlast worden vertaald naar een <strong>aanpak</strong> door de gemeente, politie, jongerenwerk en het<br />

outreachende preventiewerker <strong>van</strong> Tactus verslavingszorg. Tactus geeft aan dat het <strong>van</strong> belang is dat<br />

de groepen jongeren waar zorgen om zijn door de samenwerkende partijen, op individueel niveau, in<br />

kaart gebracht dienen te worden. Op deze manier delen we rele<strong>van</strong>te informatie en kan Tactus het<br />

<strong>plan</strong> specificeren op de situatie in <strong>Brummen</strong>. Tactus levert hiertoe als hulpmiddel een format aan (zie<br />

bijlage) die door het jongerenwerk en politie (en andere eventuele partijen in de samenwerking) kan<br />

worden in- en aangevuld. Het doel <strong>van</strong> het <strong>plan</strong> is dat de jongere gemotiveerd wordt om<br />

middelengebruik te stoppen. Daartoe moet de outreachend werker <strong>van</strong> Tactus contact opnemen met<br />

de jongere, soms is daar enige drang voor nodig. Het doel is om de betrokken instellingen op de juiste<br />

wijze te laten samenwerken bezien <strong>van</strong>uit het drugsgebruik en niet zozeer om iets nieuws tot stand te<br />

brengen. Elke instelling kan zijn eigen expertise beter uitvoeren als ook bekend is hoe om te gaan met<br />

deze drugsproblematiek. Het in kaart brengen <strong>van</strong> jongeren moet dus een helder doel hebben. De<br />

<strong>Brummen</strong>se situatie is zo klein, dat iedere jongere bij de professionals al bekend is.<br />

Interventies:<br />

- De outreachend werker <strong>van</strong> Tactus sluit aan bij jongerenwerk en politie om <strong>van</strong>uit lokale signalen<br />

jongeren te benaderen die middelen gebruiken.<br />

- Tactus reageert op alle signalen <strong>van</strong> lokale professionals over jongeren, gaat een gesprek aan,<br />

screent de jongere en leidt ze toe tot het juiste niveau <strong>van</strong> zorg.<br />

- Tactus koppelt terug met betrokken partijen (jongerenwerk en politie en onderwijs)<br />

- Groepen waar drugs worden gebruikt worden in kaart gebracht. Er wordt een gezamenlijke (<br />

Tactus en betrokken instellingen <strong>van</strong> het netwerk) <strong>aanpak</strong> geformuleerd per groep of per individu.<br />

De ernst <strong>van</strong> gebruik en de soort groep bepaalt de soort <strong>aanpak</strong>.<br />

Eerste lijn<br />

Vroegsignalering door de eerste lijn en heldere afspraken over verwijzing naar Tactus voor screening,<br />

zowel bij ernstige problematiek, alsook bij vroege signalen.<br />

Interventies:<br />

- In samenwerking met de gemeente worden huisartsen benaderd om te kijken wat zij nodig<br />

hebben om bij te dragen aan een effectieve <strong>aanpak</strong> volgend op vroegsignalering. Dit gebeurt al in<br />

"de alcoholpoli" in omliggende gemeenten. Huisartsen worden betrokken en verzocht om de<br />

hulpverlenende initiatieven kenbaar te maken. Aansluiten bij dit initiatief.<br />

- Ook zal worden nagegaan of huisartsen worden gehinderd om bij te dragen aan een preventieve<br />

<strong>aanpak</strong>. Huisartsen dienen zich immers te houden aan de privacywetgeving. Zo nodig een<br />

bijeenkomst hiervoor organiseren.<br />

13


6 Planning en tijdspad<br />

Interventie op doelgroep Acties 1 stappen Betrokkenen Termijn<br />

Beleidsontwikkeling en<br />

advisering<br />

Plan <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> Regie <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong> +<br />

communicatie<br />

Opdrachtverlening aan<br />

instellingen waar nodig<br />

Er op tijd bij zijn ten<br />

behoeve <strong>van</strong> allen<br />

Ondersteunen beleid<br />

Coördinatie <strong>van</strong><br />

samenwerking in de<br />

uitvoering PvA<br />

Informeren en voorlichten Artikelen op<br />

gemeentepagina/website<br />

Informeren en voorlichten Radiospots ( alcohol en<br />

drugs) verspreiden onder<br />

lokale radio<br />

Informeren en voorlichten Posters en folders<br />

verspreiden<br />

( = aangeleverde info)<br />

Informeren en voorlichten Frisflits verspreiden<br />

( = nieuwsbrief)<br />

Informeren en voorlichten Fact sheets verspreiden<br />

( = aangeleverde info)<br />

Informeren en voorlichten Go Fresh campagne<br />

Inzetten watergirls en -boys<br />

Alle betrokkenen.<br />

Signaleren, adviseren en<br />

doorverwijzen bij<br />

middelengebruik<br />

Instellingen in netwerken.<br />

Verbinden en informeren<br />

over en betrekken bij de<br />

koppeling met deze<br />

drugspreventie <strong>aanpak</strong>.<br />

Het betreft het<br />

Sociaal Overleg;<br />

De zorgteams op scholen;<br />

CJG en ZAT;<br />

ZOR.<br />

<strong>Gemeente</strong><br />

<strong>Gemeente</strong><br />

Tactus<br />

Jan. - juli 2012<br />

College<br />

vaststellen incl.<br />

financiën<br />

Subsidieverlening Tactus <strong>Gemeente</strong> Augustus 2012<br />

Stroomschema ontwikkelen:<br />

(<strong>van</strong> signaal naar instelling)<br />

ten behoeve <strong>van</strong> alle<br />

betrokkenen.<br />

Organiseren bijeenkomst<br />

voor lokale netwerken en<br />

professionals rond <strong>aanpak</strong>,<br />

thema en inzet <strong>van</strong> de<br />

netwerken.<br />

Melden in VIR (verwijsindex)<br />

onder de aandacht.<br />

Informeren <strong>van</strong> de<br />

<strong>Gemeente</strong> Jaarlijks rond<br />

carnaval,<br />

overgang naar<br />

voortgezet<br />

onderwijs,<br />

zomervakantie,<br />

kermis,<br />

feestdagen<br />

december enz.<br />

<strong>Gemeente</strong> Sept/okt/nov.<br />

2012 en/of<br />

wanneer dit<br />

regionaal/landelijk<br />

wordt<br />

aangeleverd.<br />

<strong>Gemeente</strong> Z Tactus Z<br />

GGD<br />

Wanneer dit<br />

regionaal/landelijk<br />

wordt<br />

aangeleverd<br />

<strong>Gemeente</strong> Z GGD 2 x per jaar<br />

Eind <strong>van</strong> het jaar<br />

GGD Z gemeente Tijdens<br />

evenementen,<br />

zoals zomerpop,<br />

zeskamp<br />

Politie, SWB, Tactus,<br />

gemeente<br />

<strong>Gemeente</strong> en Tactus<br />

<strong>Gemeente</strong><br />

September 2012<br />

Sept./ Okt./ Nov.<br />

Juni 2012<br />

14


Lokale zorgstructuur.<br />

Het stimuleren <strong>van</strong><br />

signalering (problematisch)<br />

middelengebruik binnen de<br />

lokale zorgstructuur middels<br />

het aanwijzen en vervolgens<br />

de inzet <strong>van</strong><br />

aandachtsfunctionarissen in<br />

de netwerken zelf.<br />

Buiten de lokale<br />

zorgstructuur<br />

Het stimuleren <strong>van</strong> de<br />

signalering kwetsbare<br />

jongeren en risicogroepen<br />

met als doel zo vroeg<br />

mogelijk te kunnen<br />

interveniëren.<br />

Verslaafde ouders<br />

Vergroten <strong>van</strong> de aandacht<br />

voor kinderen <strong>van</strong> verslaafde<br />

ouders (KVO).<br />

Intern begeleiders onderwijs<br />

Vroegsignaleren vergroten<br />

door IB-ers te betrekken bij<br />

dit <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong><br />

Jeugdleiders in sport en<br />

hobby<br />

Wanneer jeugdleiders<br />

gebruik dan wel problemen<br />

met gebruik signaleren dan<br />

nemen zij contact op met<br />

een preventiewerker <strong>van</strong><br />

Tactus om gezamenlijk te<br />

komen tot een passende<br />

<strong>aanpak</strong>.<br />

Horeca<br />

Wanneer de lokale horeca<br />

problemen signaleert, dan<br />

wel overlast, nemen zij<br />

contact op met een<br />

preventiewerker <strong>van</strong> Tactus<br />

om gezamenlijk te komen tot<br />

een passende <strong>aanpak</strong><br />

Ouders<br />

Informeren over<br />

middelengebruik<br />

netwerkcoördinatoren.<br />

Aanbieden<br />

signaleringstraining op maat<br />

voor professionals die <strong>aanpak</strong><br />

ondersteunen.<br />

Belnetwerk opzetten (korte<br />

lijnen).<br />

Aanbieden <strong>van</strong> een<br />

signaleringstraining<br />

KVO op agenda lokale<br />

partners <strong>Brummen</strong>;<br />

onderzoeken mogelijkheden<br />

inzet laagdrempelig<br />

preventieaanbod.<br />

Opzetten <strong>van</strong> zorgnetwerk<br />

per basisschool in aansluiting<br />

op doorontwikkeling CJG<br />

Inventarisatiebrief aan sport<br />

en hobby verenigingen is<br />

verstuurd. N.a.v. hier<strong>van</strong><br />

acties uitzetten.<br />

Contactpersoon n.a.v.<br />

ouderavond 16+ betrekken<br />

Horeca betrekken via<br />

inventarisatiebrief en<br />

voorlichting. Betrekken bij<br />

trainingen.<br />

Kroegentocht Ouders bezoeken<br />

uitgaansgelegenheid met<br />

informatie over jeugd en<br />

alcohol<br />

Informeren en discussie.<br />

over de risico's <strong>van</strong> alcohol,<br />

drugs of gamen.<br />

<strong>Gemeente</strong> en<br />

Tactus, SWB, politie,<br />

eerste lijn,<br />

zorgnetwerken.<br />

<strong>Gemeente</strong>/Tactus<br />

woningcorporaties<br />

September<br />

training opzetten.<br />

1x per jaar<br />

aanbieden en<br />

jaarlijks herhalen.<br />

In overleg 2012 -<br />

2013<br />

November 2012<br />

<strong>Gemeente</strong> Januari 2013<br />

Jeugdleiders, SWB<br />

en Tactus<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Tactus,<br />

Horeca.<br />

September 2012<br />

Continu<br />

Brief ouders 12-jarigen <strong>Gemeente</strong> Jaarlijks (<br />

augustus)<br />

Themabijeenkomsten<br />

organiseren. Informatie<br />

verspreiden etc.<br />

GGD jaarlijks<br />

CJG In overleg na<br />

bijeenkomst sept.<br />

15


Informeren en discussie. Grootschalige ouderavond<br />

t.b.v. ouders met kinderen in<br />

de leeftijd <strong>van</strong> 10-16 jaar<br />

Anonieme en niet anonieme<br />

ondersteuning in <strong>Brummen</strong><br />

en buiten <strong>Brummen</strong>.<br />

Ouders met kinderen <strong>van</strong> 16<br />

- 23 jaar<br />

Vervolginzet op het<br />

informeren <strong>van</strong> ouders met<br />

kinderen in de leeftijd <strong>van</strong><br />

16-23 jaar<br />

Extra<br />

opvoedingsondersteuning<br />

Basisonderwijs<br />

CJG professionals informeren<br />

en zetten de<br />

ondersteuningsmogelijkheden<br />

Voor ouders op een rij.<br />

Inzet afspreken.<br />

Vaststellen op welke wijze<br />

vervolginzet richting ouders<br />

plaatsvindt.<br />

Aanbieden <strong>van</strong> Triple P<br />

(methode aan huis) aan<br />

ouders<br />

Groep 7 Periodiek Geneeskundig<br />

Onderzoek<br />

Preventie Aanbieden en uitvoeren <strong>van</strong><br />

het preventieprogramma "Op<br />

tijd voorbereid in groep 7I8".<br />

N.A.V. evaluatie keuze<br />

maken voor vervolg, in<br />

samenspraak met scholen<br />

(school<strong>plan</strong>)<br />

Subsidiemogelijkheden<br />

vaststellen.<br />

Preventie Eigentijdse confrontatie:<br />

Uitwerken extra<br />

preventieactiviteit met inzet<br />

<strong>van</strong> ervaringsdeskundige<br />

Iaccent gericht op de<br />

kwetsbare overgang <strong>van</strong><br />

groep 8 naar het VO.<br />

Op overeenstemming<br />

gebaseerd overleg<br />

basisonderwijsbesturen<br />

Voortgezet onderwijs<br />

Besturen en locatiemanagers<br />

bijeenbrengen. Voorlichten.<br />

Ervaringsdeskundige<br />

inzetten.<br />

Medewerking vragen.<br />

Evalueren.<br />

Klas 2 en 4 VO Vierjaarlijks onderzoek<br />

middelbare scholen (e-movo)<br />

Het VO<br />

Apeldoorn, Zutphen en<br />

Dieren<br />

Inventarisatiebrief aan en<br />

betrekken bij de interventies<br />

uit het <strong>plan</strong> <strong>van</strong> <strong>aanpak</strong><br />

middelenpreventie in de<br />

gemeente <strong>Brummen</strong>;<br />

nabellen.<br />

Leerplicht Leerplicht actief koppelen aan<br />

<strong>aanpak</strong><br />

Het programma 'De gezonde<br />

school en genotmiddelen' dat<br />

op alle scholen door Tactus<br />

wordt uitgevoerd koppelen<br />

Samen met betrokken<br />

preventiewerkers <strong>van</strong> de<br />

scholen een <strong>plan</strong> opzetten<br />

om dit vorm te geven, daarna<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Onderwijs,<br />

Tactus<br />

CJG,<br />

Tactus<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

SWB,<br />

VO,<br />

Tactus.<br />

Continu<br />

April en juni 2013<br />

Tactus Op afroep I<br />

indicatie I verzoek<br />

GGD Gedurende het<br />

jaar<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Basisonderwijs en<br />

Tactus<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Basisonderwijs,<br />

Tactus,<br />

Ervaringsdeskundige.<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Tactus,<br />

Ervaringsdeskundige,<br />

OGO<br />

Okt. 2012 I<br />

juni 2013<br />

Maart I april 2013<br />

In overleg<br />

bepalen.<br />

Eind 2011<br />

onderzoek,<br />

voorjaar 2012<br />

resultaten<br />

<strong>Gemeente</strong> Juni 2012<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Tactus<br />

Najaar 2012<br />

Tactus Voorjaar 2013<br />

16


aan de <strong>Brummen</strong>se<br />

prioriteiten en speerpunten.<br />

acties volgen.<br />

Preventie Opnemen:<br />

Eigentijdse confrontatie:<br />

Uitwerken extra<br />

preventieactiviteit met inzet<br />

<strong>van</strong> ervaringsdeskundige<br />

Sportverenigingen<br />

Sportcafé<br />

Informeren en voorlichten<br />

Aandacht voor alcohol en<br />

drugs gebruik bij<br />

sportverenigingen.<br />

Informatie aan<br />

sportverenigingen op hun<br />

driemaandelijkse<br />

netwerkbijeenkomst<br />

Actie gericht op het onder de<br />

aandacht brengen <strong>van</strong><br />

alcohol en druggebruik<br />

Preventie Eigentijdse confrontatie:<br />

Uitwerken extra<br />

preventieactiviteit met inzet<br />

<strong>van</strong> ervaringsdeskundige<br />

Het aanbieden / uitvoeren<br />

<strong>van</strong> de IVA (instructie<br />

verantwoord alcoholgebruik).<br />

Horeca en winkeliers<br />

Subsidiemogelijkheden<br />

vaststellen rond uitvoering<br />

IVA en checken<br />

belangstelling<br />

Horecabeleid Ontwikkelen <strong>van</strong><br />

horecabeleid; voorwaarden<br />

opnemen maatschappelijk<br />

ondernemen?<br />

Horeca en winkeliers<br />

betrekken via<br />

inventarisatiebrief<br />

"Peers" in de horeca Organiseren en uitvoeren:<br />

Peers die een aantal keren<br />

per jaar jongeren benaderen<br />

met een kennistestje; in<br />

gesprek gaan en die je na<br />

afloop een leuke attentie<br />

geeft.<br />

Deskundigheidsbevordering Inzetten op<br />

deskundigheidsbevordering<br />

<strong>van</strong> de horeca middels de<br />

"Barcode cursus"<br />

Subsidiemogelijkheden<br />

vaststellen rond uitvoering<br />

Barcode en checken<br />

belangstelling;<br />

Relateren aan horecabeleid<br />

Preventie Horeca stimuleren tot<br />

maatschappelijk verantwoord<br />

ondernemen<br />

Welzijnswerk en politie<br />

Outreachende preventieve<br />

<strong>aanpak</strong><br />

Welzijnswerk, politie en<br />

horeca<br />

Afspraken met horeca en<br />

politie t.b.v. horeca en<br />

Uitwerken <strong>van</strong> een<br />

gezamenlijke outreachende<br />

<strong>aanpak</strong> gericht op het<br />

vergroten <strong>van</strong> signaleren en<br />

interveniëren (vervolg)<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

VO,<br />

Tactus,<br />

Ervaringsdeskundige<br />

Tactus Oktober 2012<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Sportverenigingen,<br />

Tactus<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Sportverenigingen,<br />

Tactus,<br />

Ervaringsdeskundige<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Tactus<br />

Eind 2012<br />

Mei 2012<br />

PM<br />

<strong>Gemeente</strong> 2012 en 2013<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Tactus,<br />

Horeca,<br />

Jongerenwerk<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Horeca,<br />

Tactus<br />

<strong>Gemeente</strong><br />

Brancheverenigingen<br />

Tactus<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Politie,<br />

SWB,<br />

Tactus<br />

2012 - 2013<br />

Voorjaar - zomer<br />

2012 - 2013<br />

Voorjaar<br />

Gedurende het<br />

jaar 2013<br />

Continu<br />

PM<br />

17


evenementenbeleid<br />

Politie<br />

Boete of kanskaart (BOK); Vergroten instroom <strong>van</strong> deze<br />

interventie door dit op de<br />

kaart te zetten bij lokale<br />

politie<br />

Contact onderhouden/<br />

maken met jongeren in de<br />

leeftijd <strong>van</strong> 10-18 jaar<br />

(hanggroepen en<br />

horecabezoekende jeugd)<br />

Opmaken zorgmeldingen;<br />

Ouders in kennis stellen<br />

Huisbezoek door wijkagent /<br />

jeugdagent<br />

Welzijnswerk en jongeren<br />

Informatie en Voorlichting Aan jongerenwerkers en<br />

beheerders over<br />

middelengebruik.<br />

Plan uitwerken hoe de inzet<br />

plaatsvindt.<br />

Voorlichting op<br />

jongerenlocatie<br />

Voorlichting aan jongeren via<br />

JOC's en op het jongeren<br />

informatiepunt. Afstemmen<br />

met JOC's en JIP;<br />

Plan uitwerken hoe de<br />

voorlichting plaatsvindt.<br />

Preventie Eigentijdse confrontatie:<br />

Uitwerken extra<br />

preventieactiviteit met inzet<br />

<strong>van</strong> ervaringsdeskundige.<br />

"Vinden en binden." Aanbieden <strong>van</strong> activiteiten<br />

aan jongeren: Plan uitwerken<br />

hoe de inzet plaatsvindt<br />

waarbinnen drugspreventie<br />

een plaats inneemt.<br />

Schoolplein basisonderwijs<br />

als vindplaats<br />

Vervolg geven aan de inzet<br />

op het informeren <strong>van</strong><br />

jongeren in de leeftijd <strong>van</strong><br />

16-23 jaar<br />

Eerste lijn<br />

Extra inzet hierop<br />

onderzoeken:<br />

Vervolgacties vaststellen, in<br />

<strong>plan</strong>ning zetten en uitvoeren.<br />

Infoavond over gamen.<br />

Betrekken huisartsen e.a. Presentatie op eerste lijn<br />

bijeenkomst in <strong>Brummen</strong> en<br />

Eerbeek.<br />

Verhelderen PvA en<br />

afspraken maken met eerste<br />

lijn en zorgstructuren t.b.v.<br />

verwijzen naar preventieve<br />

<strong>aanpak</strong> en behandeling <strong>van</strong><br />

Tactus<br />

Huisartsenbijeenkomst » Privacyaspecten en<br />

beroepsgeheim<br />

Politie,<br />

Tactus<br />

Tactus,<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

SWB<br />

SWB,<br />

Tactus<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Jongerenwerk,<br />

Tactus<br />

SWB,<br />

Tactus<br />

Werkgroep (<br />

<strong>Gemeente</strong>, SWB,<br />

politie),<br />

VO, BO<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

SWB,<br />

Tactus<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Eerste lijn,<br />

CJG/ZAT,<br />

BO,<br />

VO,<br />

Tactus<br />

Mogelijk door: mr .<br />

J.A. <strong>van</strong> Boven,<br />

PM<br />

April 2012;<br />

Sept. 2012<br />

Jaarlijks 2 x<br />

Start sept. 2013<br />

In overleg met<br />

huisartsen en<br />

18


Individuele benadering door<br />

huisarts<br />

» Meldcriteria en<br />

verantwoordelijkheid <strong>van</strong><br />

de arts in een<br />

(multidisciplinaire)<br />

<strong>aanpak</strong>.<br />

Huisartsen benaderen om te<br />

kijken wat zij nodig hebben<br />

om bij te dragen aan een<br />

effectieve <strong>aanpak</strong> volgend op<br />

hun (vroeg) signalering.<br />

(eerstelijns<br />

netwerkbijeenkomst)<br />

directeur <strong>van</strong> VAN<br />

BOVEN Juridisch<br />

Adviesbureau voor<br />

de Gezondheidszorg<br />

en voorzitter <strong>van</strong><br />

diverse<br />

klachtencommissies<br />

en <strong>van</strong> een medischethische<br />

toetsingscommissie.<br />

<strong>Gemeente</strong>,<br />

Tactus,<br />

huisarts ( zie<br />

inventarisatie)<br />

check met CJG<br />

voorzitter.<br />

In overleg<br />

19

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!