Informatiebrochure financiële instrumenten - BNP Paribas Fortis

2. Aandelen
2.1. Omschrijving
Een aandeel is een eigendomstitel die recht geeft op een
bepaald deel van het kapitaal van een vennootschap, dat via
de uitgifte van verscheidene aandelen bij een hele reeks
eigenaars van het bedrijfskapitaal is ondergebracht.
Er bestaan verschillende soorten aandelen. De gewone
aandelen of maatschappelijke aandelen vertegenwoordigen
een bepaald gedeelte van het maatschappelijk kapitaal (b.v.
1/10.000 of 1/100.000).
Daartegenover staan de bevoorrechte of preferente aandelen,
waar speciale kenmerken zijn aan verbonden. Zo kunnen ze
vóór alle andere aandelen recht geven op een deel in de
winst, dat afgehouden wordt van de jaarlijkse winst.
Bovendien worden bij ontbinding van de vennootschap deze
aandelen eerst terugbetaald, vóór alle andere aandelen.
Afhankelijk van het land kan een aandeel op naam zijn of aan
toonder. De aandelen aan toonder kunnen (zoals een
bankbiljet) door eenvoudige overdracht afgestaan worden aan
derden; de aandelen op naam zijn op naam van de houder
ingeschreven in het register van de vennootschap. De
overdracht aan derden gebeurt hier door een zogenaamde
overschrijving.
In België moet een onderscheid gemaakt worden tussen
aandelen en winstdelende aandelen: winstdelende aandelen
vertegenwoordigen niet het maatschappelijk kapitaal noch
een materiële inbreng. Ze kunnen geen nominale waarde
hebben (bijvoorbeeld: oprichtersbewijs, dividendbewijs, bewijs
van deelgerechtigdheid, deelbewijzen). Zij geven recht op een
deel in de winst zolang de vennootschap bestaat en/of bij de
ontbinding ervan. Zij die deze aandelen bezitten, mogen hun
stemrechten slechts in beperkte gevallen uitoefenen.
Als mede-eigenaar beschikt de aandeelhouder over de
volgende rechten:
• deelgerechtigdheid, met andere woorden een aandeel in de
jaarlijks uitgekeerde winst, dividend genoemd;
• spreiding: recht op een deel van het vermogen bij vereffening;
• medezeggenschap bij het beheer door stemrecht in de
gewone en buitengewone algemene vergadering (er bestaan
echter ook aandelen zonder medezeggenschap, deze geven
de houder geen mogelijkheid om hun rechten te laten
gelden tijdens de vergaderingen);
• informatierecht: door inzage, voor de jaarlijkse algemene
vergadering, in de balans van de vennootschap, haar
16 Informatiebrochure financiële instrumenten
effectenportefeuille, het verslag van de commissarissen en
revisoren en alle andere periodieke of sporadische
informatie die de vennootschap meedeelt;
• recht van overdracht van zijn participatie. Doorgaans kan
de aandeelhouder zijn aandelen gemakkelijk en dagelijks
verkopen. Uiteraard gaat dit eenvoudiger bij
beursgenoteerde bedrijven.
De coupons van een aandeel geven recht op de betaling van
dividenden, waarop in België nog steeds een roerende
voorheffing wordt geheven. Zij kunnen ook recht geven op:
• een inschrijvingsrecht, dat wil zeggen een voorkeurrecht
voor de bestaande aandeelhouders om in te schrijven op
nieuwe aandelen bij een kapitaalsverhoging;
• een bonus, dat wil zeggen een gratis toekenning van nieuwe
aandelen1 aan de bestaande aandeelhouders bij een
kapitaalverhoging.
Op de beurs wordt voortdurend een evaluatie gemaakt van de
risico’s van ieder aandeel. De koers van het aandeel is in
theorie een compromis tussen de opbrengst (toekomstige
dividenden en latente meerwaarden) en de risico’s. De risico’s
zijn verbonden aan talrijke factoren, zowel intrinsiek voor de
vennootschap (bijvoorbeeld de financiële situatie, de
technische en commerciële situatie, het investeringsbeleid, de
vooruitzichten van de onderneming en die van de
economische sector waartoe zij behoort, enz.) als externe
factoren, aangezien de beursmarkt wordt beïnvloed door de
politieke gebeurtenissen, door de economische en monetaire
toestand op internationaal en nationaal gebied en door
emotionele en irrationele elementen die de
beursschommelingen kunnen vergroten (zowel naar boven als
naar beneden toe). Al deze complexe factoren hebben een
invloed op de koers van het aandeel en kunnen tot gevolg
hebben dat deze koers op korte termijn sterk gaat
schommelen.
Aandelen worden meestal ondergebracht in een ‘index’. Die
verenigt aandelen met gemeenschappelijke kenmerken inzake
geografische ligging (nationale indexen zoals de Bel-20, de
CAC 40, de DAX, de Footsie, de Dow Jones, de Nikkei), sector en
beurskapitalisatie (bijvoorbeeld small caps).
Via derivaten (zoals ETF’s — zie punt 1.1.4.E — en
indexfondsen) kan rechtstreeks belegd worden in een index
(ETF en Indexfondsen) in plaats van in een individuele
waarde. Zo is het mogelijk vooruit te lopen op de evolutie van
1 Dit wil zeggen een fractie van een nieuw aandeel of een nieuw aandeel of
meerdere nieuwe aandelen, in verhouding tot het aantal aandelen in bezit.