Ontdek de brochure Successieplanning - Belfius
Ontdek de brochure Successieplanning - Belfius
Ontdek de brochure Successieplanning - Belfius
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Successieplanning</strong><br />
Hebt u <strong>de</strong> stap al gezet?
U gaat best regelmatig na<br />
of uw successieplanning nog<br />
aansluit bij uw huidige situatie.<br />
<strong>Successieplanning</strong><br />
Plan uw successie, voor uw erfgenamen en uzelf 02<br />
Complexe materie, regionaal verschillend 04<br />
De basisprincipes van het erfrecht 06<br />
Wat zit er in uw nalatenschap? 08<br />
- U bent alleenstaand, weduwe/weduwnaar of geschei<strong>de</strong>n 08<br />
- U bent gehuwd 08<br />
Wie zijn uw erfgenamen en wat erven ze? 13<br />
- Als u niets speciaals regelt 13<br />
(via een huwelijkscontract, testament ...)<br />
- Kunt u zelf <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>ling van uw nalatenschap regelen? 18<br />
Basisprincipes inzake successierechten 20<br />
Hoeveel bedragen uw successierechten? 22<br />
Hoe wordt <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> van uw erfgoe<strong>de</strong>ren bepaald? 28<br />
Wanneer moet u successierechten betalen? 29<br />
Hoe kunt u uw nalatenschap optimaliseren? 30<br />
De schenking 32<br />
Het testament 40<br />
De levensverzekering 46<br />
Het beding van aanwas en <strong>de</strong> tontine 47<br />
Bijkomen<strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n voor gehuw<strong>de</strong>n 48<br />
Verklaren<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>nlijst 50<br />
1
Plan uw successie,<br />
voor uw erfgenamen<br />
en uzelf<br />
Welkom. Met <strong>de</strong>ze <strong>brochure</strong> wil <strong>Belfius</strong> Bank u wegwijs maken in successie<br />
planning. Een hot item. Want ie<strong>de</strong>r van ons is ermee bezig en het is een bijzon<strong>de</strong>r<br />
gevoelige materie. Ze heeft te maken met uw i<strong>de</strong>alen en streefdoelen, met<br />
wie u liefhebt en wilt beschermen, met wat u hebt opgebouwd en wat u wilt<br />
vrijwaren.<br />
<strong>Successieplanning</strong> is ook een complexe materie, door <strong>de</strong><br />
wirwar van wetgeving en <strong>de</strong> spraakverwarring die er rond<br />
bestaat. Niettemin is op het vlak van successieplanning<br />
bijzon<strong>de</strong>r veel mogelijk zon<strong>de</strong>r ingewikkel<strong>de</strong> constructies.<br />
Is successieplanning voor ie<strong>de</strong>reen nodig of nuttig?<br />
Neen, toch niet. Soms zijn <strong>de</strong> stappen die u onbewust zette in<br />
uw successieplanning – uw huwelijkscontract, <strong>de</strong> geboorte van<br />
uw kin<strong>de</strong>ren – voldoen<strong>de</strong> om uw gelief<strong>de</strong>n te beschermen. En<br />
<strong>de</strong> overhe<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> drie gewesten verlaag<strong>de</strong>n <strong>de</strong> laatste jaren<br />
<strong>de</strong> tarieven voor successierechten: velen on<strong>de</strong>r ons genieten nu<br />
relatief lage successierechten. Maar in sommige gevallen kan een<br />
actieve tussenkomst meer schelen dan een slok op <strong>de</strong> borrel. En<br />
soms is een actieve tussenkomst noodzakelijk om uw wensen te<br />
kunnen realiseren.<br />
Waarom?<br />
Er zijn tal van goe<strong>de</strong> re<strong>de</strong>nen om actief aan<br />
successieplanning te doen:<br />
→ u wilt beschermen wie u liefhebt;<br />
→ u wilt ervoor zorgen dat er geen ruzie ontstaat wanneer<br />
u er niet meer bent;<br />
→ u wilt ervoor zorgen dat uw erfgenamen niet te veel<br />
successierechten betalen;<br />
→ u wilt vrijwaren wat u hebt opgebouwd;<br />
→ u wilt ervoor zorgen dat wat u in gedachten hebt, ook<br />
daadwerkelijk gebeurt als u er niet meer bent.<br />
Wanneer?<br />
U doet automatisch aan successieplanning ...<br />
→ ... wanneer u in het huwelijksbootje stapt of wettelijk<br />
gaat samenwonen;<br />
→ ... bij <strong>de</strong> geboorte van uw kin<strong>de</strong>ren;<br />
→ ... wanneer u een levensverzekering afsluit of een<br />
testament opmaakt.<br />
Bij elk van <strong>de</strong>ze stappen maakt u – automatisch of<br />
doordacht – keuzes in uw successieplanning. Maar<br />
na<strong>de</strong>rhand wijzigt uw situatie: uw wensen veran<strong>de</strong>ren,<br />
uw hebben en hou<strong>de</strong>n groeit, <strong>de</strong> relatie met uw partner<br />
of kin<strong>de</strong>ren veran<strong>de</strong>rt. Best gaat u regelmatig na of uw<br />
successieplanning – zoals u ze bewust of onbewust<br />
vastleg<strong>de</strong> – nog aansluit bij uw huidige situatie.<br />
2 3<br />
Hoe?<br />
In <strong>de</strong>ze <strong>brochure</strong> ligt <strong>de</strong> nadruk op <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>ling van roeren<strong>de</strong><br />
goe<strong>de</strong>ren, meer bepaald geldsommen. De ver<strong>de</strong>ling van onroeren<strong>de</strong><br />
goe<strong>de</strong>ren is echter ook een belangrijke vaak complexe materie. We<br />
ra<strong>de</strong>n u aan om hierover te spreken met uw financieel adviseur.<br />
Daarnaast behan<strong>de</strong>lt <strong>de</strong>ze <strong>brochure</strong> enkel <strong>de</strong> successieplanning van<br />
uw privépatrimonium. Voor het nalaten van uw on<strong>de</strong>rneming gaat u<br />
eveneens best te ra<strong>de</strong> bij uw <strong>Belfius</strong> Bank-kantoor.<br />
<strong>Successieplanning</strong> is even complex als het leven zelf.<br />
Deze <strong>brochure</strong> heeft niet <strong>de</strong> ambitie u een persoonlijke,<br />
sluiten<strong>de</strong> oplossing aan te bie<strong>de</strong>n. Wellicht hebt u, nadat u<br />
dit hebt gelezen, een i<strong>de</strong>e van wat u wilt en wat, ruwweg,<br />
uw mogelijkhe<strong>de</strong>n zijn.<br />
Dit alles bespreekt u best met uw financieel adviseur in<br />
uw <strong>Belfius</strong> Bank-kantoor. Hij is hiervoor goed en grondig<br />
opgeleid. Bovendien wordt hij geruggensteund door een<br />
team van experts, zodat hij ook <strong>de</strong> meest ingewikkel<strong>de</strong><br />
vragen kan beantwoor<strong>de</strong>n.
Complexe materie,<br />
regionaal verschillend<br />
Over successie bestaan er veel misverstan<strong>de</strong>n en cowboyverhalen. Van jonge<br />
minnaressen die aan <strong>de</strong> haal gaan met het geld van ou<strong>de</strong>re heren, kin<strong>de</strong>ren<br />
die door hun ou<strong>de</strong>rs onterfd wor<strong>de</strong>n, tot grote schenkingen en geheime tes<br />
tamenten.<br />
Complexe materie<br />
De misverstan<strong>de</strong>n en cowboyverhalen zijn er in <strong>de</strong> eerste<br />
plaats omdat successie een bijzon<strong>de</strong>r complexe materie<br />
is. Zo bestaat er een babylonische spraakverwarring:<br />
→ het “erfrecht” zijn <strong>de</strong> regels die <strong>de</strong> samenstelling en<br />
<strong>de</strong> overgang van <strong>de</strong> nalatenschap regelen; die bepalen<br />
wie wat erft van wie. Dit is geregeld door <strong>de</strong> Belgische,<br />
nationale wetgeving;<br />
→ “successierechten” zijn <strong>de</strong> belastingen (eigenlijk<br />
een plicht dus) die men moet betalen naar aanleiding<br />
van een overlij<strong>de</strong>n. Deze rechten zijn van toepassing<br />
op alles wat in <strong>de</strong> nalatenschap aanwezig is. Er<br />
zijn in bepaal<strong>de</strong> gevallen zelfs successierechten<br />
verschuldigd op goe<strong>de</strong>ren die niet (meer) aanwezig<br />
zijn in <strong>de</strong> nalatenschap: uitkeringen van sommige<br />
levensverzekeringen, goe<strong>de</strong>ren die binnen <strong>de</strong> drie<br />
jaar voor het overlij<strong>de</strong>n zijn weggeschonken zon<strong>de</strong>r<br />
dat er schenkingsrechten zijn betaald …<br />
De principes daarachter zijn fe<strong>de</strong>rale materie. De<br />
tarieven en vermin<strong>de</strong>ringen/vrijstellingen verschillen<br />
echter naargelang van het gewest waar u <strong>de</strong> laatste<br />
vijf jaar van uw leven het langst hebt gewoond;<br />
→ “schenkingsrechten” zijn <strong>de</strong> belastingen die van<br />
toepassing zijn op notariële schenkingen en op<br />
geregistreer<strong>de</strong> handgiften of bankgiften. Net als bij<br />
<strong>de</strong> successierechten, verschillen <strong>de</strong> schenkingsrechten<br />
tussen <strong>de</strong> Belgische gewesten. Indien u als schenker<br />
een Belgisch rijksinwoner bent, zijn voor schenkingen<br />
van roeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren <strong>de</strong> tarieven van<br />
toepassing van het gewest waar u in<br />
<strong>de</strong> laatste vijf jaar voor <strong>de</strong> schenking<br />
het langst hebt gewoond. Voor roeren<strong>de</strong><br />
goe<strong>de</strong>ren liggen <strong>de</strong> schenkingsrechten<br />
veelal lager dan <strong>de</strong> successierechten:<br />
via schenkingen kunt u er dus voor zorgen dat uw<br />
erfgenamen min<strong>de</strong>r successierechten zullen moeten<br />
betalen (zie ver<strong>de</strong>r).<br />
Successierechten zijn <strong>de</strong><br />
belastingen die men moet<br />
betalen naar aanleiding<br />
van een overlij<strong>de</strong>n.<br />
Niet alleen hebben we bij successie te maken met<br />
verschillen<strong>de</strong> wetboeken (het Burgerlijk Wetboek, het<br />
Wetboek van Successierechten en het Wetboek van<br />
Registratierechten), ze hanteren soms verschillen<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>finities voor <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>n. Daarnaast zijn er fiscale<br />
verschillen naargelang van het gewest waar <strong>de</strong> schenker<br />
of erflater woont. Dat verklaart <strong>de</strong>els <strong>de</strong> complexiteit<br />
van <strong>de</strong>ze materie.<br />
Regionaal verschillend<br />
Welke tarieven uw erfgenamen of testamentair<br />
begunstig<strong>de</strong>n zullen betalen, hangt af van het gewest<br />
waar u uw fiscale woonplaats hebt. Dit is bepalend voor<br />
zowel <strong>de</strong> tarieven van <strong>de</strong> successierechten als voor<br />
<strong>de</strong> vermin<strong>de</strong>ringen en vrijstellingen waarop sommige<br />
erfgenamen aanspraak kunnen maken.<br />
Kunt u beter alsnog verhuizen naar een<br />
an<strong>de</strong>r gewest, zodat uw erfgenamen min<strong>de</strong>r<br />
successierechten moeten betalen?<br />
Vroeger was dit “successietoerisme” mogelijk: men kon<br />
tot <strong>de</strong> avond voor z’n dood verhuizen om zo <strong>de</strong> meest<br />
aantrekkelijke successietarieven te genieten. Die vlieger gaat<br />
intussen niet meer op. Voor het bepalen van <strong>de</strong> gel<strong>de</strong>n<strong>de</strong><br />
successietarieven, neemt <strong>de</strong> wetgever <strong>de</strong> tijdspanne van vijf<br />
jaar vóór het overlij<strong>de</strong>n in beschouwing. Het zijn <strong>de</strong> tarieven<br />
van het gewest waar u – als rijksinwoner – het langst was<br />
gedomicilieerd, die gel<strong>de</strong>n.<br />
4 5
6<br />
De basisprincipes<br />
van het erfrecht<br />
Het erfrecht wordt geregeld door het Burgerlijk Wetboek.<br />
Het omvat <strong>de</strong> regels die <strong>de</strong> samenstelling en <strong>de</strong> overdracht<br />
van een nalatenschap beschrijven. Het erfrecht geeft dus<br />
een antwoord op twee vragen:<br />
→ Wat zit er allemaal in uw nalatenschap?<br />
→ Wie zijn uw erfgenamen en wat erven ze?
Wat zit er in<br />
uw nalatenschap?<br />
Er is pas sprake van uw “nalatenschap” op het tijdstip van uw overlij<strong>de</strong>n. Op<br />
dat ogenblik bestaat uw nalatenschap doorgaans uit al uw goe<strong>de</strong>ren min uw<br />
schul<strong>de</strong>n.<br />
U bent alleenstaand, weduwe/<br />
weduwnaar of geschei<strong>de</strong>n<br />
In dit geval is <strong>de</strong> zaak snel geregeld: uw nalatenschap<br />
bestaat uit al uw eigen goe<strong>de</strong>ren.<br />
U bent gehuwd<br />
In dit geval is het zaak om uit te maken welke<br />
goe<strong>de</strong>ren van u zijn en welke van uw echtgenoot. Uw<br />
huwelijksvermogensstelsel zal dan ook <strong>de</strong> samenstelling<br />
van uw nalatenschap bepalen.<br />
Wettelijk stelsel<br />
Bent u gehuwd zon<strong>de</strong>r huwelijkscontract, dan valt u on<strong>de</strong>r<br />
het wettelijk stelsel, dat een scheiding van goe<strong>de</strong>ren<br />
met gemeenschap van aanwinsten veron<strong>de</strong>rstelt. Het<br />
wettelijk stelsel maakt een on<strong>de</strong>rscheid tussen drie<br />
vermogens, telkens samengesteld uit bezittingen en<br />
schul<strong>de</strong>n:<br />
→ het eigen vermogen van <strong>de</strong> ene echtgenoot;<br />
→ het eigen vermogen van <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re echtgenoot;<br />
→ het gemeenschappelijk vermogen van bei<strong>de</strong><br />
echtgenoten.<br />
Uw huwelijksvermogensstelsel<br />
bepaalt <strong>de</strong> samenstelling van<br />
uw nalatenschap.<br />
Alle goe<strong>de</strong>ren die u tij<strong>de</strong>ns uw leven hebt vergaard,<br />
zijn on<strong>de</strong>r te brengen in een van <strong>de</strong>ze drie vermogens.<br />
De wagen die u van thuis meekreeg voor uw huwelijk,<br />
blijft van u. Ook een erfenis of schenking tij<strong>de</strong>ns het<br />
huwelijk blijft in uw eigen vermogen. De inkomsten<br />
van elke echtgenoot wor<strong>de</strong>n daarentegen wel in<br />
het gemeenschappelijk vermogen opgenomen: <strong>de</strong><br />
beroepsinkomsten, roeren<strong>de</strong> en onroeren<strong>de</strong> inkomsten.<br />
Zelfs inkomsten uit eigen goe<strong>de</strong>ren behoren tot <strong>de</strong><br />
gemeenschap! Dat geldt bijvoorbeeld voor huurinkomsten<br />
die u ontvangt uit een gebouw dat u van uw ou<strong>de</strong>rs geërfd<br />
hebt. In <strong>de</strong> praktijk wordt alles waarvan u niet meer kan<br />
bewijzen dat het alleen u toebehoort, on<strong>de</strong>rgebracht in<br />
het gemeenschappelijk vermogen.<br />
Uw nalatenschap bestaat on<strong>de</strong>r het wettelijk stelsel uit<br />
uw eigen vermogen plus <strong>de</strong> helft van het gemeenschappelijk<br />
vermogen.<br />
Zuivere scheiding van goe<strong>de</strong>ren<br />
Koos u voor het stelsel van zuivere scheiding van<br />
goe<strong>de</strong>ren, dan bestaat er geen gemeenschappelijk<br />
vermogen. Toch kunt u probleemloos samen goe<strong>de</strong>ren<br />
verwerven. De bezittingen en schul<strong>de</strong>n waarvan u niet<br />
kunt aantonen wie van u bei<strong>de</strong>n er <strong>de</strong> eigenaar van is,<br />
komen in onver<strong>de</strong>eldheid (of me<strong>de</strong>-eigendom) toe aan<br />
u en uw partner.<br />
Indien u overlijdt, dan bestaat uw nalatenschap uit<br />
uw eigen vermogen, waarin eventueel <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong><br />
goe<strong>de</strong>ren en schul<strong>de</strong>n in onver<strong>de</strong>eldheid tussen u en uw<br />
echtgenoot zitten.<br />
Kiest u voor het stelsel “zuivere scheiding van<br />
goe<strong>de</strong>ren“ of “algehele gemeenschap“ dan kan<br />
dat enkel via een huwelijkscontract bij <strong>de</strong> notaris.<br />
Stelsel van algehele gemeenschap<br />
Het stelsel van algehele gemeenschap is “het stelsel<br />
van <strong>de</strong> onvoorwaar<strong>de</strong>lijke lief<strong>de</strong>”. Hiermee wordt uw<br />
eigen vermogen beperkt tot uw persoonsgebon<strong>de</strong>n<br />
goe<strong>de</strong>ren en rechten, zoals kleding, beroepswerktuigen<br />
enz. Vrijwel alle an<strong>de</strong>re bezittingen en schul<strong>de</strong>n maken<br />
<strong>de</strong>el uit van uw gemeenschappelijk vermogen, dus ook<br />
<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren die u al voor uw huwelijk bezat. Indien u<br />
als eerste overlijdt, dan bestaat uw nalatenschap uit <strong>de</strong><br />
helft van het (grote) gemeenschappelijk vermogen en uw<br />
(weinige) strikt persoonsgebon<strong>de</strong>n goe<strong>de</strong>ren en rechten.<br />
An<strong>de</strong>rs gezegd, uw nalatenschap bestaat hoofdzakelijk<br />
uit halve dingen: een halve auto, een halve keuken, een<br />
halve woning.<br />
In uw huwelijkscontract kunnen ook “overlevingsrechten”<br />
wor<strong>de</strong>n opgenomen: rechten die uitwerking<br />
krijgen op het moment dat een van bei<strong>de</strong>n overlijdt en<br />
die <strong>de</strong> overleven<strong>de</strong> echtgenoot moeten beschermen<br />
door hem een an<strong>de</strong>r <strong>de</strong>el toe te kennen dan <strong>de</strong> helft<br />
van <strong>de</strong> gemeenschappelijke goe<strong>de</strong>ren. De best<br />
geken<strong>de</strong> toepassing hiervan is <strong>de</strong> clausule “langst<br />
leeft, al heeft”. Hiermee wordt het gemeenschappelijk<br />
vermogen integraal toegekend aan <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong><br />
echtgenoot. Indien <strong>de</strong>ze clausule is opgenomen in uw<br />
huwelijkscontract, bestaat uw nalatenschap doorgaans<br />
alleen uit uw eigen vermogen. Uw echtgenoot zal wellicht<br />
meer successierechten moeten betalen, maar hij is volop<br />
beschermd.<br />
U merkt het: als <strong>de</strong> overle<strong>de</strong>ne getrouwd was, dan moet<br />
in <strong>de</strong> eerste plaats het huwelijksvermogensstelsel<br />
bestu<strong>de</strong>erd wor<strong>de</strong>n (die specifieke clausules kan<br />
bevatten). Pas dan kan men <strong>de</strong> nalatenschap bepalen<br />
die aan <strong>de</strong> wettelijke of testamentaire erfgenamen<br />
zal toekomen.<br />
8 9
Mijn echtgenoot en ik hebben gebouwd op mijn grond.<br />
Van wie is het huis dan?<br />
Indien uw grond alleen u toebehoort (u hebt <strong>de</strong> grond vóór het huwelijk verworven,<br />
u kreeg hem via een erfenis of kocht hem voor meer dan <strong>de</strong> helft met eigen geld en leg<strong>de</strong><br />
bij <strong>de</strong> aankoop ook een verklaring hierover af bij <strong>de</strong> notaris), dan behoort ook het huis<br />
dat erop gebouwd werd, u toe. Dit zon<strong>de</strong>r afbreuk te doen aan <strong>de</strong> eventueel tussen <strong>de</strong><br />
echtgenoten op te stellen rekeningen naar aanleiding van het ein<strong>de</strong> van het huwelijk.<br />
Vallen <strong>de</strong> tegoe<strong>de</strong>n op een rekening op mijn naam binnen<br />
mijn eigen vermogen?<br />
Indien u <strong>de</strong>ze rekening al had voor uw huwelijk en er geen transacties meer plaatsvon<strong>de</strong>n<br />
nadien: ja, dan behoort het kapitaal op <strong>de</strong>ze rekening tot uw eigen vermogen, in <strong>de</strong> mate<br />
dat het nog als dusdanig herkenbaar is.<br />
Indien u echter in <strong>de</strong> loop van uw huwelijksleven stortte op <strong>de</strong>ze rekening en ervan<br />
betaal<strong>de</strong>, dan kan vaak niet meer wor<strong>de</strong>n bewezen wat van u is en wat van uw<br />
echtgenoot. Dan behoort het geld op <strong>de</strong>ze rekening tot het gemeenschappelijk vermogen.<br />
Ook indien uw rekening intresten oplever<strong>de</strong>, en die intresten op <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> rekening<br />
wer<strong>de</strong>n gestort, behoort het geld op <strong>de</strong> rekening tot uw gemeenschappelijk vermogen:<br />
<strong>de</strong> vruchten zijn immers gemeenschappelijk en zodra ze wor<strong>de</strong>n vermengd, is niet meer<br />
dui<strong>de</strong>lijk wat van u is en wat van u bei<strong>de</strong>n.<br />
Behoren mijn juwelen tot het gemeenschappelijk<br />
vermogen?<br />
“Diamonds are forever”, ook in successie. Juwelen behoren tot <strong>de</strong> persoonsgebon<strong>de</strong>n<br />
goe<strong>de</strong>ren: ze blijven behoren tot het eigen vermogen van <strong>de</strong> eigenaars. Deze regel geldt<br />
niet wanneer <strong>de</strong> juwelen <strong>de</strong>el uitmaken van een verzameling en ze niet bestemd<br />
zijn om door een van <strong>de</strong> echtgenoten te wor<strong>de</strong>n gedragen.<br />
Wat als ik kin<strong>de</strong>ren nalaat waarvan mijn echtgenoot <strong>de</strong><br />
ou<strong>de</strong>r niet is?<br />
In dat geval genieten die kin<strong>de</strong>ren een bijzon<strong>de</strong>re bescherming. De clausule van <strong>de</strong> volle<br />
eigendom voor <strong>de</strong> echtgenoot kan in het algemeen niet in zijn geheel toegepast wor<strong>de</strong>n.<br />
Hierover komt u meer te weten bij uw financieel adviseur bij <strong>Belfius</strong> Bank of uw notaris.<br />
U moet <strong>de</strong> oorsprong van het<br />
geld dui<strong>de</strong>lijk kunnen bewijzen<br />
Dit is ook van belang voor wie gehuwd is on<strong>de</strong>r<br />
het stelsel “zuivere scheiding van goe<strong>de</strong>ren”. Dat<br />
stelsel wordt vaak gebruikt wanneer een van<br />
bei<strong>de</strong> partners zelfstandige is, om <strong>de</strong> gevolgen<br />
van een mogelijk faillissement te beperken. Maar<br />
zelfs voor <strong>de</strong>ze echtgenoten geldt een algemeen<br />
vermoe<strong>de</strong>n van onver<strong>de</strong>eldheid. Het feit dat een<br />
rekening op naam van een van <strong>de</strong> echtgenoten<br />
staat, houdt niet automatisch in dat het geld dat<br />
erop staat ook exclusief tot zijn of haar vermogen<br />
behoort. Het zal erop aankomen <strong>de</strong> oorsprong van<br />
het geld dui<strong>de</strong>lijk te kunnen bewijzen … In sommige<br />
gevallen zorgt het huwelijkscontract voor een<br />
algemeen vermoe<strong>de</strong>n van exclusieve eigendom in<br />
hoof<strong>de</strong> van <strong>de</strong> echtgenoot-titularis. De bewijslast<br />
is hier aanzienlijk min<strong>de</strong>r moeilijk.<br />
Met <strong>de</strong> clausule “langst leeft,<br />
al heeft” betaalt uw echtgenoot<br />
meestal meer wanneer u<br />
overlijdt.<br />
Bovendien laat uw echtgenoot na<strong>de</strong>rhand wellicht<br />
een grotere erfenis na aan zijn kin<strong>de</strong>ren, namelijk<br />
het vermogen van u bei<strong>de</strong>n. Misschien betalen ook<br />
zij hierdoor meer successierechten.<br />
Uitein<strong>de</strong>lijk heeft uw gezin <strong>de</strong> bescherming van<br />
uw echtgenoot wel zeer duur betaald … Met<br />
een keuzebeding kunt u <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> <strong>de</strong><br />
keuze laten, naargelang <strong>de</strong> situatie waarin die<br />
zich bevindt. Een keuzebeding kan er immers<br />
voor zorgen dat uw echtgenoot na uw overlij<strong>de</strong>n<br />
kan beslissen welke gemeenschapsgoe<strong>de</strong>ren hij<br />
volledig in eigendom wenst te verwerven en voor<br />
welke goe<strong>de</strong>ren hij rechten of me<strong>de</strong>zeggenschap<br />
van <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren kan aanvaar<strong>de</strong>n.<br />
Wilt u hierover meer weten?<br />
Wilt u weten welke impact uw huwelijkscontract<br />
heeft op <strong>de</strong> samenstelling van uw nalatenschap<br />
(en <strong>de</strong> bijhoren<strong>de</strong> successierechten)? Aarzel niet<br />
en maak een afspraak met uw financieel adviseur<br />
bij <strong>Belfius</strong> Bank. Hij informeert u graag.<br />
10 11
Wie zijn uw erfgenamen<br />
en wat erven ze?<br />
Uw partner? Uw kin<strong>de</strong>ren? Uw oom? Uw schoonmoe<strong>de</strong>r? Uw halfbroer?<br />
Bij wie komt uw nalatenschap terecht?<br />
Als u niets speciaals regelt<br />
(via een huwelijkscontract,<br />
testament ...)<br />
Uw nalatenschap wordt ver<strong>de</strong>eld on<strong>de</strong>r uw naaste<br />
verwanten, volgens <strong>de</strong> regels van <strong>de</strong> wettelijke<br />
erfopvolging. Die bepalen niet alleen wie uw nalatenschap<br />
erft, maar ook welk <strong>de</strong>el ervan aan elk van uw wettelijke<br />
erfgenamen toekomt.<br />
Wie zijn uw wettelijke erfgenamen?<br />
Om te weten wie uw wettelijke erfgenamen zijn, dient u<br />
verschillen<strong>de</strong> regels te combineren: die van <strong>de</strong> or<strong>de</strong>, <strong>de</strong><br />
graad, <strong>de</strong> plaatsvervulling en <strong>de</strong> kloving.<br />
Or<strong>de</strong><br />
Binnen <strong>de</strong> groep van uw wettelijke erfgenamen<br />
on<strong>de</strong>rscheidt <strong>de</strong> wet vier or<strong>de</strong>s.<br />
→ Eerste or<strong>de</strong>: uw kin<strong>de</strong>ren, kleinkin<strong>de</strong>ren,<br />
achterkleinkin<strong>de</strong>ren behoren tot <strong>de</strong> eerste or<strong>de</strong>.<br />
Kin<strong>de</strong>ren die buiten het huwelijk zijn geboren en<br />
kin<strong>de</strong>ren die geadopteerd zijn tellen ook mee, en met<br />
hen ook hun afstammelingen.<br />
→ Twee<strong>de</strong> or<strong>de</strong>: uw broers, zussen,<br />
halfbroers, halfzussen en hun<br />
afstammelingen behoren tot <strong>de</strong><br />
twee<strong>de</strong> or<strong>de</strong>. Uw ou<strong>de</strong>rs behoren tot<br />
<strong>de</strong> twee<strong>de</strong> or<strong>de</strong> op voorwaar<strong>de</strong> dat u<br />
broers, zussen, halfbroers of halfzussen<br />
(of hun afstammelingen) hebt. An<strong>de</strong>rs behoren ze tot<br />
<strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> or<strong>de</strong>.<br />
→ Der<strong>de</strong> or<strong>de</strong>: uw ou<strong>de</strong>rs (wanneer u geen erfgenamen in<br />
<strong>de</strong> twee<strong>de</strong> or<strong>de</strong> hebt), grootou<strong>de</strong>rs en overgrootou<strong>de</strong>rs<br />
behoren tot <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> or<strong>de</strong>.<br />
→ Vier<strong>de</strong> or<strong>de</strong>: uw tantes, ooms, neven, nichten,<br />
grootooms, groottantes en hun afstammelingen<br />
behoren tot <strong>de</strong> vier<strong>de</strong> or<strong>de</strong>.<br />
Om te weten wie uw<br />
wettelijke erfgenamen<br />
zijn, dient u verschillen<strong>de</strong><br />
regels te combineren.<br />
13
De regel van <strong>de</strong> or<strong>de</strong> is eenvoudig: enkel le<strong>de</strong>n van <strong>de</strong><br />
dichtste or<strong>de</strong> zullen van u erven.<br />
Voorbeeld<br />
→ Hebt u kin<strong>de</strong>ren en zijn uw ou<strong>de</strong>rs nog in leven op het<br />
ogenblik van uw overlij<strong>de</strong>n, dan krijgen uw kin<strong>de</strong>ren<br />
voorrang op uw ou<strong>de</strong>rs: ze zijn immers uw erfgenamen<br />
in eerste or<strong>de</strong>.<br />
→ U hebt geen kin<strong>de</strong>ren of kleinkin<strong>de</strong>ren, maar uw<br />
ou<strong>de</strong>rs zijn nog in leven en u hebt broers en zussen<br />
(erfgenamen van <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> or<strong>de</strong>) op het tijdstip van<br />
uw overlij<strong>de</strong>n, dan erft elke ou<strong>de</strong>r een vier<strong>de</strong> van uw<br />
nalatenschap. De rest wordt ver<strong>de</strong>eld tussen uw broers<br />
en zussen.<br />
Graad<br />
Niet alle le<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> dichtste or<strong>de</strong> hebben recht op een<br />
<strong>de</strong>el van uw nalatenschap. Beslissend is hier <strong>de</strong> graad van<br />
verwantschap. De dichtste in graad sluit in principe alle<br />
verwanten ver<strong>de</strong>r in graad uit.<br />
Voorbeeld<br />
Als u kin<strong>de</strong>ren (eerste graad) en kleinkin<strong>de</strong>ren (twee<strong>de</strong><br />
graad) hebt, hebben uw kin<strong>de</strong>ren voorrang, want ze zijn<br />
binnen <strong>de</strong> eerste or<strong>de</strong> nauwer met u verwant.<br />
In rechte lijn is <strong>de</strong> graad gelijk aan het aantal generaties<br />
tussen u en <strong>de</strong> persoon in kwestie. In <strong>de</strong> zijlijn is <strong>de</strong><br />
graad gelijk aan het aantal generaties tussen u en <strong>de</strong><br />
gemeenschappelijke voorou<strong>de</strong>r + het aantal generaties<br />
tussen <strong>de</strong> gemeenschappelijke voorou<strong>de</strong>r en <strong>de</strong> persoon<br />
in kwestie.<br />
Voorbeeld<br />
U bent in <strong>de</strong> eerste graad verwant met uw ou<strong>de</strong>rs en met<br />
uw kin<strong>de</strong>ren, in <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> graad met uw grootou<strong>de</strong>rs,<br />
kleinkin<strong>de</strong>ren, broers of zussen, in <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> graad met<br />
uw neefje, met uw tante …<br />
In rechte lijn is <strong>de</strong> graad<br />
gelijk aan het aantal<br />
generaties tussen u en<br />
<strong>de</strong> persoon in kwestie.<br />
Plaatsvervulling<br />
En wat indien een van uw wettelijke erfgenamen zelf<br />
al is overle<strong>de</strong>n? Dan geldt in bepaal<strong>de</strong> gevallen het<br />
principe van plaatsvervulling: zijn afstammelingen nemen<br />
<strong>de</strong> plaats in van uw reeds overle<strong>de</strong>n kind, broer, zus,<br />
oom of tante. Plaatsvervulling laat toe om in graad van<br />
verwantschap te stijgen. Iemand die zich op het eerste<br />
gezicht niet in een erfbare graad bevindt, kan zo toch<br />
erven omdat hij of zij opklimt in graad.<br />
Voorbeeld<br />
Bij uw overlij<strong>de</strong>n hebt u een broer en een vooroverle<strong>de</strong>n<br />
zus, die zelf drie kin<strong>de</strong>ren had (uw neefjes en nichtjes). Uw<br />
broer erft <strong>de</strong> helft van uw nalatenschap, <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re helft<br />
gaat naar uw neefjes en nichtjes die <strong>de</strong> plaats innemen<br />
van hun overle<strong>de</strong>n moe<strong>de</strong>r (uw zus).<br />
Kloving<br />
Deze regel speelt enkel – behou<strong>de</strong>ns enkele uitzon<strong>de</strong>ringen<br />
– wanneer u erfgenamen nalaat van <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> of<br />
vier<strong>de</strong> or<strong>de</strong>. In dit geval wordt uw nalatenschap “gekloofd”<br />
in twee. In principe gaat <strong>de</strong> helft van uw nalatenschap<br />
naar uw naaste verwanten van <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> of vier<strong>de</strong> or<strong>de</strong> in<br />
<strong>de</strong> moe<strong>de</strong>rlijke lijn. De an<strong>de</strong>re helft gaat naar uw naaste<br />
verwanten van <strong>de</strong> <strong>de</strong>r<strong>de</strong> of vier<strong>de</strong> or<strong>de</strong> in <strong>de</strong> va<strong>de</strong>rlijke lijn.<br />
Voorbeeld<br />
U overlijdt en uw nauwste verwanten zijn uw va<strong>de</strong>r en<br />
uw grootmoe<strong>de</strong>r aan moe<strong>de</strong>rs kant (erfgenamen van <strong>de</strong><br />
<strong>de</strong>r<strong>de</strong> or<strong>de</strong>). De helft van uw nalatenschap gaat naar uw<br />
va<strong>de</strong>r, die uw dichtste verwant is in va<strong>de</strong>rlijke lijn. De<br />
an<strong>de</strong>re helft is bestemd voor uw grootmoe<strong>de</strong>r die uw<br />
nauwste verwant is in moe<strong>de</strong>rlijke lijn.<br />
14 15
Wie uw an<strong>de</strong>re<br />
erfgenamen ook zijn, <strong>de</strong><br />
overleven<strong>de</strong> echtgenoot is<br />
altijd me<strong>de</strong>-erfgenaam.<br />
En <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot<br />
of samenwonen<strong>de</strong> partner?<br />
De rechten van <strong>de</strong> overleven<strong>de</strong> echtgenoot of<br />
samenwonen<strong>de</strong> partner zijn <strong>de</strong> afgelopen jaren sterk<br />
verbeterd.<br />
U bent gehuwd<br />
Uw overleven<strong>de</strong> echtgenoot heeft op basis van het wettelijk<br />
erfrecht altijd recht op een <strong>de</strong>el van uw nalatenschap. In<br />
principe is dat het vruchtgebruik op uw<br />
nalatenschap en soms meer. Wie uw an<strong>de</strong>re<br />
erfgenamen ook zijn, <strong>de</strong> overleven<strong>de</strong><br />
echtgenoot is altijd me<strong>de</strong>-erfgenaam. Uw<br />
an<strong>de</strong>re erfgenamen kunnen volgens het<br />
wettelijk erfrecht nooit meer dan een erf<strong>de</strong>el<br />
in “blote eigendom” erven.<br />
U bent wettelijk samenwonend<br />
U hebt een verklaring van wettelijke samenwoning<br />
afgelegd bij <strong>de</strong> ambtenaar van <strong>de</strong> burgerlijke stand van uw<br />
woonplaats. Uw partner erft na uw overlij<strong>de</strong>n automatisch<br />
het vruchtgebruik van <strong>de</strong> “preferentiële goe<strong>de</strong>ren”: <strong>de</strong><br />
woning die u samen bewoon<strong>de</strong> en <strong>de</strong> huisraad die zich erin<br />
bevindt. Het erf<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> overleven<strong>de</strong> samenwonen<strong>de</strong><br />
partner is dus beperkter dan dat van een overleven<strong>de</strong><br />
echtgenoot, die minstens het vruchtgebruik op <strong>de</strong> totale<br />
nalatenschap erft.<br />
Uw an<strong>de</strong>re erfgenamen erven <strong>de</strong> blote eigendom van<br />
<strong>de</strong> gezinswoning en huisraad en <strong>de</strong> volle eigendom van<br />
<strong>de</strong> overige roeren<strong>de</strong> en onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren. Dit alles<br />
erft uw partner niet, tenzij u hem begunstigt via een<br />
testament.<br />
U bent feitelijk samenwonend<br />
U leeft on<strong>de</strong>r hetzelf<strong>de</strong> dak met een an<strong>de</strong>re persoon,<br />
misschien al sinds jaar en dag. Voor het erfrecht zijn<br />
feitelijk samenwonen<strong>de</strong>n niet gelijkgeschakeld met<br />
gehuw<strong>de</strong>n, noch met wettelijk samenwonen<strong>de</strong>n. Hoe<br />
lang u ook feitelijk samenwoont, dit heeft niet tot gevolg<br />
dat u en uw partner automatisch van elkaar erven. U kunt<br />
wel iets regelen via testament. Wat <strong>de</strong> successierechten<br />
betreft, kan dit, afhankelijk van het gewest (zie ver<strong>de</strong>r),<br />
na<strong>de</strong>lige gevolgen hebben.<br />
Wat als ik <strong>de</strong> blote eigendom of het vruchtgebruik erf van een goed,<br />
maar daar problemen mee heb?<br />
In <strong>de</strong> praktijk kan <strong>de</strong> opsplitsing in blote eigendom en vruchtgebruik van een nalatenschap voor tal<br />
van problemen zorgen. Zo kunt u <strong>de</strong> blote eigendom erven van een oud pand. Maar misschien hebt<br />
u er als blote eigenaar problemen mee om ingrijpen<strong>de</strong> herstellingen uit te voeren, wanneer u er <strong>de</strong><br />
opbrengsten niet van hebt.<br />
Ook wanneer u het vruchtgebruik erft van een pand, kan dat problemen opleveren. Het huis kan te<br />
groot zijn of moeilijk te verhuren.<br />
Die problemen kunnen opgelost wor<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> techniek van omzetting van het vruchtgebruik.<br />
Hierbij wordt het vruchtgebruik omgezet in volle eigendom, in een geldsom, of in een geïn<strong>de</strong>xeer<strong>de</strong><br />
rente. Zo kan <strong>de</strong> vruchtgebruiker of <strong>de</strong> blote eigenaar <strong>de</strong> volle eigenaar wor<strong>de</strong>n van bepaal<strong>de</strong><br />
goe<strong>de</strong>ren.<br />
Wel geniet <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot of <strong>de</strong> wettelijk samenwonen<strong>de</strong> een bijzon<strong>de</strong>re<br />
bescherming: het vruchtgebruik op <strong>de</strong> gezinswoning en <strong>de</strong> huisraad kan nooit wor<strong>de</strong>n omgezet<br />
zon<strong>de</strong>r diens akkoord.<br />
16 17
De reserve wordt op <strong>de</strong><br />
fictieve massa berekend.<br />
Kunt u zelf <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>ling van<br />
uw nalatenschap regelen?<br />
U kunt via testament ge<strong>de</strong>eltelijk zelf bepalen hoe uw<br />
nalatenschap wordt ver<strong>de</strong>eld.<br />
U moet wel rekening hou<strong>de</strong>n met uw reservataire<br />
erfgenamen: hen komt <strong>de</strong> “reserve” van uw nalatenschap<br />
toe. Het “beschikbaar <strong>de</strong>el” kunt u vrij<br />
toewijzen aan <strong>de</strong> perso(o)n(en) van uw<br />
keuze.<br />
De reserve wordt niet berekend op uw<br />
nalatenschap, maar wel op <strong>de</strong> zogenaam<strong>de</strong><br />
“fictieve massa”: uw nalatenschap plus <strong>de</strong> schenkingen<br />
die u bij leven hebt gedaan.<br />
De wet on<strong>de</strong>rscheidt drie soorten reservataire<br />
erfgenamen:<br />
→ uw afstammelingen;<br />
→ uw echtgenoot of echtgenote;<br />
→ uw voorou<strong>de</strong>rs, indien u geen afstammelingen<br />
nalaat. Het voorbehou<strong>de</strong>n erf<strong>de</strong>el (reserve) van<br />
<strong>de</strong> bloedverwanten in <strong>de</strong> opgaan<strong>de</strong> lijn valt weg<br />
wanneer u een overleven<strong>de</strong> echtgenoot of wettelijk<br />
samenwonen<strong>de</strong> partner bevoor<strong>de</strong>elt via een schenking<br />
of testament.<br />
Wat is <strong>de</strong> reserve van<br />
<strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot?<br />
Bent u op het ogenblik van uw overlij<strong>de</strong>n gehuwd, dan<br />
heeft uw echtgenoot of echtgenote doorgaans minstens<br />
recht op het vruchtgebruik van <strong>de</strong> helft van <strong>de</strong> fictieve<br />
massa. Bovendien omvat zijn reserve meestal minstens<br />
het vruchtgebruik van uw <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> gezinswoning en<br />
<strong>de</strong> huisraad, ook wanneer dit meer waard is dan <strong>de</strong> helft<br />
van <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> van <strong>de</strong> fictieve massa.<br />
Wat is <strong>de</strong> reserve en het beschikbaar<br />
<strong>de</strong>el in geval van kin<strong>de</strong>ren?<br />
De reserve van uw nalatenschap is voor uw kin<strong>de</strong>ren<br />
voorbehou<strong>de</strong>n. De grootte van die reserve hangt af van<br />
hun aantal. Hoe meer kin<strong>de</strong>ren u hebt, hoe kleiner <strong>de</strong><br />
reserve van elk kind is:<br />
→ hebt u één kind, dan is het reservatair erf<strong>de</strong>el <strong>de</strong> ene<br />
helft en uw beschikbaar <strong>de</strong>el <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re helft van <strong>de</strong><br />
fictieve massa;<br />
→ hebt u twee kin<strong>de</strong>ren, dan is het reservatair <strong>de</strong>el een<br />
<strong>de</strong>r<strong>de</strong> per kind; uw beschikbaar <strong>de</strong>el is een <strong>de</strong>r<strong>de</strong> van<br />
<strong>de</strong> fictieve massa;<br />
→ hebt u drie of meer kin<strong>de</strong>ren, dan wordt het reservatair<br />
erf<strong>de</strong>el voor al uw kin<strong>de</strong>ren samen drie vier<strong>de</strong>; uw<br />
beschikbaar <strong>de</strong>el wordt een vier<strong>de</strong>;<br />
→ is een kind reeds overle<strong>de</strong>n, dan wordt zijn <strong>de</strong>el<br />
evenredig ver<strong>de</strong>eld on<strong>de</strong>r zijn afstammelingen. (De<br />
partner van dit kind is geen wettelijke erfgenaam en<br />
maakt dus ook geen aanspraak op een <strong>de</strong>el van <strong>de</strong><br />
erfenis.)<br />
Met het beschikbaar <strong>de</strong>el van uw nalatenschap doet u in<br />
principe wat u zelf wenst.<br />
Kan ik iemand onterven?<br />
Mijn afstammelingen<br />
In theorie mag u uw afstammelingen niet volledig<br />
onterven door bij testament an<strong>de</strong>ren te begunstigen.<br />
Ze hebben immers recht op hun reservatair erf<strong>de</strong>el.<br />
Maar het opnemen van bepaal<strong>de</strong> clausules in het<br />
huwelijkscontract maakt het vaak mogelijk om dit<br />
verbod te omzeilen. Het gaat dan wel steeds om alle<br />
kin<strong>de</strong>ren en niet om één kind afzon<strong>de</strong>rlijk. Als u geen<br />
eigen vermogen hebt en uw huwelijkscontract bepaalt<br />
dat het gemeenschappelijk vermogen bij een overlij<strong>de</strong>n in<br />
volle eigendom naar <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> gaat – <strong>de</strong> formule<br />
“langst leeft, al heeft” – dan erven uw kin<strong>de</strong>ren uw <strong>de</strong>el<br />
van het gemeenschappelijk vermogen niet op het ogenblik<br />
dat u overlijdt. Ze zullen het eventueel pas erven bij<br />
het overlij<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot. Voor<br />
kin<strong>de</strong>ren uit een vorige relatie wordt voorzien in een<br />
bijzon<strong>de</strong>re bescherming.<br />
Mijn echtgenoot<br />
Indien u op <strong>de</strong> dag van uw overlij<strong>de</strong>n al meer dan zes<br />
maan<strong>de</strong>n feitelijk geschei<strong>de</strong>n leeft en voor <strong>de</strong> rechter<br />
een afzon<strong>de</strong>rlijke woonplaats hebt gevor<strong>de</strong>rd en nadien<br />
niet meer met elkaar bent gaan samenwonen, dan kunt u<br />
uw echtgenoot onterven. Daartoe dient u een testament<br />
op te maken.<br />
Uw echtgenoot kan uiteraard hetzelf<strong>de</strong> doen, op<br />
voorwaar<strong>de</strong> dat ook hij een afzon<strong>de</strong>rlijke woonplaats<br />
heeft gevor<strong>de</strong>rd.<br />
Vor<strong>de</strong>rt u na een feitelijke scheiding geen afzon<strong>de</strong>rlijke<br />
woonplaats voor <strong>de</strong> rechter of maakt u geen testament<br />
op, dan blijft uw echtgenoot <strong>de</strong> bijzon<strong>de</strong>re bescherming<br />
genieten die <strong>de</strong> wet hem biedt.<br />
Voor kin<strong>de</strong>ren uit een vorige<br />
relatie wordt voorzien in<br />
een bijzon<strong>de</strong>re bescherming.<br />
Mijn wettelijk samenwonen<strong>de</strong> partner<br />
U kunt uw wettelijk samenwonen<strong>de</strong> partner onterven.<br />
Uw langstleven<strong>de</strong> wettelijk samenwonen<strong>de</strong> partner is<br />
immers geen reservatair erfgenaam. Het vruchtgebruik<br />
op <strong>de</strong> gezinswoning en <strong>de</strong> huisraad waar hij volgens het<br />
wettelijk erfrecht recht op heeft, kan hem perfect via<br />
schenking of testament ontnomen wor<strong>de</strong>n. U kunt dit<br />
an<strong>de</strong>rzijds ook doen door een ein<strong>de</strong> te maken aan het<br />
wettelijk samenwonen, dit kan zelfs eenzijdig.<br />
18 19
20<br />
Basisprincipes<br />
inzake successierechten<br />
Successierechten zijn <strong>de</strong> belastingen die men verschuldigd<br />
is bij het overlij<strong>de</strong>n van een Belgisch rijksinwoner, iemand<br />
die dus bij zijn dood zijn woonplaats in België had.<br />
De successierechten verschillen per gewest. Om te bepalen<br />
welk gewest bevoegd is, dient rekening gehou<strong>de</strong>n te<br />
wor<strong>de</strong>n met <strong>de</strong> woonplaats van <strong>de</strong> erflater in <strong>de</strong> laatste vijf<br />
jaar voor overlij<strong>de</strong>n. Het gewest waarin <strong>de</strong> overle<strong>de</strong>ne het<br />
langst woon<strong>de</strong> tij<strong>de</strong>ns die vijf jaar is bevoegd.<br />
De successierechten zijn verschuldigd op alle goe<strong>de</strong>ren die<br />
in <strong>de</strong> nalatenschap vallen. Ook een aantal an<strong>de</strong>re goe<strong>de</strong>ren<br />
die niet in <strong>de</strong> nalatenschap vallen, zijn soms on<strong>de</strong>rworpen<br />
aan successierechten: uitkeringen van bepaal<strong>de</strong> levens<br />
verzekeringen, bepaal<strong>de</strong> schenkingen in <strong>de</strong> drie jaar voor<br />
overlij<strong>de</strong>n …
De tarieven wor<strong>de</strong>n berekend<br />
per schijf: hoe meer men erft,<br />
hoe hoger het tarief dat wordt<br />
toegepast.<br />
Hoeveel bedragen<br />
uw successierechten?<br />
In het Vlaams gewest<br />
De successierechten wor<strong>de</strong>n berekend op basis van<br />
<strong>de</strong> verwantschapsband tussen erflater en erfgenaam,<br />
en dit op <strong>de</strong> netto-erf<strong>de</strong>len, dan wel op <strong>de</strong> som van <strong>de</strong><br />
netto-erf<strong>de</strong>len.<br />
→ In rechte lijn, tussen echtgenoten en bepaal<strong>de</strong><br />
samenwonen<strong>de</strong>n, wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> successierechten<br />
berekend per erfgenaam: ie<strong>de</strong>r betaalt zijn nettoerf<strong>de</strong>el.<br />
Roeren<strong>de</strong> en onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren wor<strong>de</strong>n<br />
in dit geval ook apart belast.<br />
→ Voor <strong>de</strong> berekening van <strong>de</strong> successierechten die uw<br />
broers en zussen zullen betalen, wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> roeren<strong>de</strong><br />
en onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren samengeteld. Daarna wor<strong>de</strong>n<br />
op elk erf<strong>de</strong>el afzon<strong>de</strong>rlijk van <strong>de</strong> broers en zussen <strong>de</strong><br />
successietarieven toegepast.<br />
→ Voor <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re erfgenamen wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> successierechten<br />
berekend op basis van <strong>de</strong> som van <strong>de</strong> erf<strong>de</strong>len<br />
(globalisatie) en wordt het roerend en<br />
onroerend vermogen samengeteld.<br />
De tarieven wor<strong>de</strong>n berekend per schijf:<br />
hoe meer men erft, hoe hoger het tarief<br />
dat wordt toegepast. Bovendien zijn <strong>de</strong><br />
tarieven afhankelijk van <strong>de</strong> verwantschap tussen erflater<br />
en erfgenaam. Hoe nauwer <strong>de</strong> verwantschap, hoe lager<br />
het tarief.<br />
Tarieven rechte lijn (kind, kleinkind,<br />
ou<strong>de</strong>r, grootou<strong>de</strong>r …), tussen<br />
echtgenoten en tussen bepaal<strong>de</strong><br />
samenwonen<strong>de</strong> partners<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 50 000 3 %<br />
50 000, 01 – 250 000 9 %<br />
> 250 000 27 %<br />
Zowel wettelijk samenwonen<strong>de</strong>n als feitelijk samenwonen<strong>de</strong>n,<br />
op voorwaar<strong>de</strong> dat ze minstens 1 jaar<br />
feitelijk samenwonen en een gezamenlijke huishouding<br />
voeren, genieten <strong>de</strong> laagste successietarieven. Dit<br />
onon<strong>de</strong>rbroken samenwonen, dient u te bewijzen aan<br />
<strong>de</strong> hand van een uittreksel uit het bevolkingsregister. Het<br />
is aan <strong>de</strong> administratie om <strong>de</strong>sgevallend te bewijzen dat<br />
er geen gemeenschappelijke huishouding werd gevoerd.<br />
Deze voorwaar<strong>de</strong> wordt ook als vervuld beschouwd als<br />
het samenwonen en een gezamenlijke huishouding door<br />
overmacht onmogelijk gewor<strong>de</strong>n zijn (bijvoorbeeld een<br />
verhuis naar een rusthuis).<br />
Voor <strong>de</strong>ze categorie erfgenamen wordt er nog een<br />
vermin<strong>de</strong>ring van successierechten voorzien. Indien het<br />
erf<strong>de</strong>el, roerend en onroerend vermogen samen, min<strong>de</strong>r<br />
dan 50 000 euro bedraagt, geldt volgen<strong>de</strong> vermin<strong>de</strong>ring<br />
van successierechten:<br />
500 x (1 – nettoerf<strong>de</strong>el )<br />
50 000<br />
Kin<strong>de</strong>ren on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> 21 jaar genieten van een bijkomen<strong>de</strong><br />
vermin<strong>de</strong>ring van successierechten, namelijk 75 euro<br />
per volledig jaar dat ze verwij<strong>de</strong>rd zijn van <strong>de</strong> 21 jaar.<br />
Tarieven tussen broers en zussen<br />
Tarieven tussen an<strong>de</strong>re personen<br />
De gezinswoning wordt vrijgesteld van<br />
successierechten voor <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong><br />
echtgenoot of wettelijk samenwonen<strong>de</strong>.<br />
Hij moet dus geen successierechten betalen op<br />
het <strong>de</strong>el dat hij krijgt van <strong>de</strong> woning waarin <strong>de</strong><br />
gemeenschappelijke domicilie gevestigd was op het<br />
ogenblik van het overlij<strong>de</strong>n, en voor zover hij geen<br />
verwante in rechte lijn was van <strong>de</strong> overle<strong>de</strong>ne.<br />
De feitelijk samenwonen<strong>de</strong> partner kan slechts genieten<br />
van voorgaan<strong>de</strong> vrijstelling indien hij op het moment van<br />
overlij<strong>de</strong>n minstens 3 jaar feitelijk samenwoon<strong>de</strong> met <strong>de</strong><br />
overle<strong>de</strong>ne, ze een gezamenlijke huishouding had<strong>de</strong>n en<br />
wanneer hij geen verwante in rechte lijn is.<br />
22 23<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 75 000 30 %<br />
75 000,01 – 125 000 55 %<br />
> 125 000 65 %<br />
Indien een broer of zus min<strong>de</strong>r dan 75 000 euro erft,<br />
wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> successierechten vermin<strong>de</strong>rd.<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 75 000 45 %<br />
75 000,01 – 125 000 55 %<br />
> 125 000 65 %<br />
Ter herinnering: <strong>de</strong>ze erfgenamen (neven, nichten,<br />
<strong>de</strong>r<strong>de</strong>n …) betalen successierechten op wat zij samen<br />
erven (globalisatie). Indien zij samen min<strong>de</strong>r dan<br />
75 000 euro erven, dan wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> successierechten<br />
vermin<strong>de</strong>rd.
In het Brussels Hoofdste<strong>de</strong>lijk<br />
Gewest<br />
In het Brussels Hoofdste<strong>de</strong>lijk Gewest wor<strong>de</strong>n<br />
successierechten soms berekend op elk erf<strong>de</strong>el<br />
afzon<strong>de</strong>rlijk, en soms op <strong>de</strong> som van <strong>de</strong>ze erf<strong>de</strong>len. Er<br />
wordt ook geen opsplitsing gemaakt tussen roeren<strong>de</strong> en<br />
onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren.<br />
→ Voor verwanten in rechte lijn, voor personen die<br />
hiermee gelijkgesteld wor<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> berekening<br />
van <strong>de</strong> successierechten en voor echtgenoten en<br />
wettelijk samenwonen<strong>de</strong>n, gebeurt <strong>de</strong> berekening<br />
van <strong>de</strong> successierechten op elk afzon<strong>de</strong>rlijk erf<strong>de</strong>el.<br />
Ook voor broers en zussen wor<strong>de</strong>n successierechten<br />
eveneens op elk apart erf<strong>de</strong>el berekend.<br />
→ Voor alle an<strong>de</strong>re erfgenamen gebeurt <strong>de</strong>ze berekening<br />
op <strong>de</strong> totaliteit van <strong>de</strong> erf<strong>de</strong>len die <strong>de</strong>ze personen<br />
ontvangen. Men noemt dat <strong>de</strong> globalisatie.<br />
Algemeen gesproken wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> tarieven berekend per<br />
schijf: hoe meer men erft, hoe hoger het tarief dat wordt<br />
toegepast. Bovendien zijn <strong>de</strong> tarieven afhankelijk van <strong>de</strong><br />
verwantschap tussen erflater en erfgenaam. Hoe nauwer<br />
<strong>de</strong> verwantschap, hoe lager het tarief.<br />
Hoe nauwer <strong>de</strong><br />
verwantschap,<br />
hoe lager het<br />
tarief.<br />
Tarieven in rechte lijn (kind, kleinkind,<br />
ou<strong>de</strong>r, grootou<strong>de</strong>r), tussen echtgenoten<br />
en tussen wettelijk samenwonen<strong>de</strong>n<br />
Voor <strong>de</strong>ze categorie van erfgenamen, bestaat er een<br />
gunsttarief voor <strong>de</strong> gezinswoning:<br />
Tarieven tussen broers en zussen<br />
24 25<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 50 000 3 %<br />
50 000,01 – 100 000 8 %<br />
100 000,01 – 175 000 9 %<br />
175 000,01 – 250 000 18 %<br />
250 000,01 – 500 000 24 %<br />
> 500 000 30 %<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 50 000 2 %<br />
50 000,01 – 100 000 5,3 %<br />
100 000,01 – 175 000 6 %<br />
175 000,01 – 250 000 12 %<br />
250 000,01 – 500 000 24 %<br />
> 500 000 30 %<br />
Het gunsttarief speelt enkel wanneer voldaan wordt aan<br />
<strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> voorwaar<strong>de</strong>n:<br />
→ <strong>de</strong> woning moet voor minstens vijf jaar voor het<br />
overlij<strong>de</strong>n als hoofdverblijfplaats gediend hebben;<br />
→ <strong>de</strong> woning (of het ge<strong>de</strong>elte van <strong>de</strong> woning) dient<br />
minstens voor een <strong>de</strong>el in volle eigendom tot <strong>de</strong><br />
nalatenschap te behoren;<br />
→ <strong>de</strong> woning moet gelegen zijn in het Brussels<br />
Hoofdste<strong>de</strong>lijk Gewest.<br />
Voor <strong>de</strong>ze categorie van erfgenamen, bestaan er nog een<br />
aantal an<strong>de</strong>re vermin<strong>de</strong>ringen, dit zijn vrijstellingen van<br />
successierechten op <strong>de</strong> laagste schijven:<br />
→ <strong>de</strong> (klein)kin<strong>de</strong>ren, <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot of <strong>de</strong><br />
langstleven<strong>de</strong> wettelijk samenwonen<strong>de</strong> partner dienen<br />
geen successierechten te betalen op <strong>de</strong> eerste schijf<br />
van 15 000 euro;<br />
→ voor kin<strong>de</strong>ren jonger dan 21 jaar wordt <strong>de</strong>ze vrijstelling<br />
verhoogd met 2 500 euro per volledig jaar dat ze nog<br />
geen 21 jaar zijn.<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 12 500 20 %<br />
12 500,01 – 25 000 25 %<br />
25 000,01 – 50 000 30 %<br />
50 000,01 – 100 000 40 %<br />
100 000,01 – 175 000 55 %<br />
175 000,01 – 250 000 60 %<br />
> 250 000 65 %<br />
Tarieven tussen ooms en tantes<br />
en neven en nichten<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 50 000 35 %<br />
50 000,01 – 100 000 50 %<br />
100 000,01 – 175 000 60 %<br />
> 175 000 70 %<br />
Ter herinnering: <strong>de</strong>ze berekening gebeurt op <strong>de</strong><br />
totaliteit van <strong>de</strong> erf<strong>de</strong>len die <strong>de</strong>ze personen ontvangen<br />
(globalisatie).<br />
Tarieven tussen an<strong>de</strong>re personen<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 50 000 40 %<br />
50 000,01 – 75 000 55 %<br />
75 000,01 – 175 000 65 %<br />
> 175 000 80 %<br />
Ter herinnering: <strong>de</strong>ze berekening gebeurt ook op <strong>de</strong><br />
totaliteit van <strong>de</strong> erf<strong>de</strong>len die <strong>de</strong>ze personen ontvangen<br />
(globalisatie).
In het Waals Gewest<br />
In het Waals Gewest wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> successierechten<br />
berekend op <strong>de</strong> netto-erf<strong>de</strong>len. Er wordt geen opsplitsing<br />
gemaakt tussen roeren<strong>de</strong> en onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren.<br />
De tarieven wor<strong>de</strong>n berekend per schijf: hoe meer men<br />
erft, hoe hoger het tarief dat wordt toegepast. Bovendien<br />
zijn <strong>de</strong> tarieven afhankelijk van <strong>de</strong> verwantschap tussen<br />
erflater en erfgenaam. Hoe nauwer <strong>de</strong> verwantschap,<br />
hoe lager het tarief.<br />
Tarieven in rechte lijn (kind, kleinkind,<br />
ou<strong>de</strong>r, grootou<strong>de</strong>r …), tussen<br />
echtgenoten en tussen wettelijk<br />
samenwonen<strong>de</strong> partners<br />
Schijven in euro<br />
Wettelijk samenwonen<strong>de</strong>n<br />
moeten hun domicilie op<br />
hetzelf<strong>de</strong> adres hebben op<br />
het moment van overlij<strong>de</strong>n<br />
om het tarief in rechte lijn<br />
te kunnen genieten.<br />
0,01 – 12 500 3 %<br />
12 500,01 – 25 000 4 %<br />
25 000,01 – 50 000 5 %<br />
50 000,01 – 100 000 7 %<br />
100 000,01 – 150 000 10 %<br />
150 000,01 – 200 000 14 %<br />
200 000,01 – 250 000 18 %<br />
250 000,01 – 500 000 24 %<br />
> 500 000 30 %<br />
Wettelijk samenwonen<strong>de</strong> partners moeten hun domicilie<br />
op hetzelf<strong>de</strong> adres hebben op het moment van overlij<strong>de</strong>n<br />
om <strong>de</strong>ze tarieven te kunnen genieten.<br />
Voor <strong>de</strong>ze categorie bestaat er een gunsttarief voor <strong>de</strong><br />
gezinswoning:<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 25 000 1 %<br />
25 000,01 – 50 000 2 %<br />
50 000,01 – 175 000 5 %<br />
175 000,01 – 250 000 12 %<br />
250 000,01 – 500 000 24 %<br />
> 500 000 30 %<br />
Het gunsttarief speelt enkel wanneer voldaan wordt aan<br />
<strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> voorwaar<strong>de</strong>n:<br />
→ <strong>de</strong> woning moet minstens vijf jaar voor het overlij<strong>de</strong>n<br />
als hoofdverblijfplaats gediend hebben;<br />
→ <strong>de</strong> woning (of het ge<strong>de</strong>elte van <strong>de</strong> woning) dient<br />
minstens voor een <strong>de</strong>el in volle eigendom tot <strong>de</strong><br />
nalatenschap te behoren;<br />
→ <strong>de</strong> woning moet gelegen zijn in het Waals Gewest;<br />
→ <strong>de</strong> woning moet geheel of ge<strong>de</strong>eltelijk dienen tot<br />
bewoning.<br />
Voor <strong>de</strong>ze categorie van erfgenamen bestaan er nog een<br />
aantal an<strong>de</strong>re vermin<strong>de</strong>ringen, dit zijn vrijstellingen van<br />
successierechten op <strong>de</strong> laagste schijven:<br />
→ <strong>de</strong> (klein)kin<strong>de</strong>ren, <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot of <strong>de</strong><br />
langstleven<strong>de</strong> wettelijk samenwonen<strong>de</strong> partner dienen<br />
geen successierechten te betalen op <strong>de</strong> eerste schijf<br />
van 12 500 euro;<br />
→ indien het erf<strong>de</strong>el kleiner is dan 125 000 euro, verkrijgen<br />
<strong>de</strong> bovenstaan<strong>de</strong> erfgenamen een bij komen<strong>de</strong><br />
vrijstelling op <strong>de</strong> schijf tusen 12 500,01 en 25 000 euro;<br />
→ voor kin<strong>de</strong>ren jonger dan 21 jaar wordt <strong>de</strong>ze vrijstelling<br />
verhoogd met 2 500 euro per volledig jaar dat ze nog<br />
geen 21 jaar zijn.<br />
Tarieven tussen broers en zussen<br />
Tarieven tussen ooms en tantes<br />
en neven en nichten<br />
26 27<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 12 500 20 %<br />
12 500,01 – 25 000 25 %<br />
25 000,01 – 75 000 35 %<br />
75 000,01 – 175 000 50 %<br />
> 175 000 65 %<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 12 500 25 %<br />
12 500,01 – 25 000 30 %<br />
25 000,01 – 75 000 40 %<br />
75 000,01 – 175 000 55 %<br />
> 175 000 70 %<br />
Tarieven tussen an<strong>de</strong>re personen<br />
Schijven in euro<br />
0,01 – 12 500 30 %<br />
12 500,01 – 25 000 35 %<br />
25 000,01 – 75 000 60 %<br />
> 75 000 80 %
Deze regels inzake<br />
<strong>de</strong> waar<strong>de</strong>bepaling<br />
wor<strong>de</strong>n enkel voor<br />
<strong>de</strong> berekening van<br />
uw successierechten<br />
gebruikt.<br />
Hoe wordt <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> van<br />
uw erfgoe<strong>de</strong>ren bepaald?<br />
De waar<strong>de</strong> van <strong>de</strong> volle eigendom van een erfgoed<br />
komt overeen met <strong>de</strong> marktwaar<strong>de</strong> ervan. Er zijn enkele<br />
bijzon<strong>de</strong>re gevallen:<br />
→ beursgenoteer<strong>de</strong> effecten wor<strong>de</strong>n gewaar<strong>de</strong>erd aan<br />
<strong>de</strong> hand van <strong>de</strong> waar<strong>de</strong>ringen in <strong>de</strong> prijscourant, een<br />
maan<strong>de</strong>lijkse bijlage bij het Belgisch Staatsblad. De<br />
prijscourant die gevolgd wordt, is ofwel die van <strong>de</strong><br />
maand die volgt op het overlij<strong>de</strong>n ofwel die van een of<br />
meer daaropvolgen<strong>de</strong> maan<strong>de</strong>n. De regels hieromtrent<br />
verschillen per gewest. Er mag evenwel slechts één<br />
prijscourant gekozen wor<strong>de</strong>n, die is dan toepasselijk<br />
op alle nagelaten waar<strong>de</strong>n;<br />
→ spaarrekeningen, termijnrekeningen, kasbons … wor<strong>de</strong>n<br />
in principe gewaar<strong>de</strong>erd door het kapitaal te verhogen<br />
met <strong>de</strong> intresten die tot op <strong>de</strong> dag van het overlij<strong>de</strong>n<br />
wer<strong>de</strong>n verworven.<br />
De waar<strong>de</strong>ring van het vruchtgebruik en <strong>de</strong> blote<br />
eigendom van een erfgoed is veel min<strong>de</strong>r evi<strong>de</strong>nt. Voor<br />
<strong>de</strong> berekening van <strong>de</strong> successierechten schrijft <strong>de</strong> wet<br />
een formule voor om <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> van het vruchtgebruik<br />
te bepalen. Deze formule is vooral van belang voor<br />
<strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot, die niet zel<strong>de</strong>n het<br />
vruchtgebruik van <strong>de</strong> volledige nalatenschap erft.<br />
De waar<strong>de</strong> van het vruchtgebruik hangt af van <strong>de</strong> leeftijd<br />
van <strong>de</strong> vruchtgebruiker. Hoe ou<strong>de</strong>r hij is, hoe lager <strong>de</strong><br />
waar<strong>de</strong> van het vruchtgebruik. De waar<strong>de</strong> van <strong>de</strong> blote<br />
eigendom is gelijk aan <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> van <strong>de</strong> volle eigendom<br />
min <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> van het vruchtgebruik.<br />
De successierechten wor<strong>de</strong>n berekend op basis van <strong>de</strong><br />
waar<strong>de</strong> die wordt toegekend aan uw erfgoed.<br />
Leeftijd vruchtgebruiker Waar<strong>de</strong> vruchtgebruik Waar<strong>de</strong> blote eigendom<br />
Jonger dan 20 jaar 72 % 28 %<br />
Tussen 20 en 29 jaar 68 % 32 %<br />
Tussen 30 en 39 jaar 64 % 36 %<br />
Tussen 40 en 49 jaar 56 % 44 %<br />
Tussen 50 en 54 jaar 52 % 48 %<br />
Tussen 55 en 59 jaar 44 % 56 %<br />
Tussen 60 en 64 jaar 38 % 62 %<br />
Tussen 65 en 69 jaar 32 % 68 %<br />
Tussen 70 en 74 jaar 24 % 76 %<br />
Tussen 75 en 79 jaar 16 % 84 %<br />
80 jaar of ou<strong>de</strong>r 8 % 92 %<br />
Wanneer moet u<br />
successierechten betalen?<br />
Successierechten moeten binnen <strong>de</strong> twee maan<strong>de</strong>n<br />
na het verstrijken van <strong>de</strong> termijn voor <strong>de</strong> aangifte van<br />
successie wor<strong>de</strong>n betaald (dit is vier tot zes maan<strong>de</strong>n na<br />
het overlij<strong>de</strong>n, afhankelijk van <strong>de</strong> plaats van overlij<strong>de</strong>n).<br />
Doet men dat niet, dan moet men nalatigheidsintresten<br />
van 7 % per jaar betalen. Die wor<strong>de</strong>n berekend per<br />
begonnen maand.<br />
In sommige gevallen staat <strong>de</strong> ontvanger uitstel van<br />
betaling toe. Zo kan <strong>de</strong> blote eigenaar van een erfgoed<br />
uitstel krijgen tot <strong>de</strong> datum van het overlij<strong>de</strong>n van<br />
<strong>de</strong> vruchtgebruiker. Uitstel is ook mogelijk indien<br />
u <strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren niet onmid<strong>de</strong>llijk zon<strong>de</strong>r al te veel<br />
verlies kunt verkopen, of indien u ze nodig hebt voor<br />
beroepsdoelein<strong>de</strong>n. Maar let op! Zelfs als <strong>de</strong> ontvanger<br />
u uitstel verleent, moet u <strong>de</strong> nalatigheidsintresten<br />
betalen, te rekenen vanaf <strong>de</strong> dag waarop u normaal gezien<br />
successierechten moest betalen.<br />
Wat indien mijn erfgenamen trachten<br />
te ontsnappen aan <strong>de</strong> betaling van<br />
successierechten door bepaal<strong>de</strong> (roeren<strong>de</strong>)<br />
goe<strong>de</strong>ren niet aan te geven?<br />
Dat is een gevaarlijke keuze. De boetes zijn erg hoog.<br />
Wor<strong>de</strong>n uw erfgenamen met betrekking tot roeren<strong>de</strong><br />
goe<strong>de</strong>ren betrapt in <strong>de</strong> tien jaar die volgen na <strong>de</strong><br />
uiterste datum voor het indienen van <strong>de</strong> aangifte<br />
van <strong>de</strong> nalatenschap, dan betalen ze niet alleen <strong>de</strong><br />
successierechten die ze verschuldigd waren en <strong>de</strong><br />
bijbehoren<strong>de</strong> nalatigheidsintresten, maar ook een boete die<br />
tot tweemaal <strong>de</strong> ontdoken successierechten kan bedragen.<br />
Voor in België gelegen onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren bedraagt die<br />
perio<strong>de</strong> vijf jaar.<br />
28 29
30<br />
Hoe kunt u uw<br />
nalatenschap<br />
optimaliseren?<br />
U hebt diverse mogelijkhe<strong>de</strong>n om aan successieplanning<br />
te doen. Welke daarvan u best gebruikt, is afhankelijk van<br />
<strong>de</strong> doelstelling(en) die u voor ogen houdt. Verkiest u uw<br />
erfgenamen gelijk te behan<strong>de</strong>len? Of wilt u er vooral voor<br />
zorgen dat ze zo weinig mogelijk successierechten moeten<br />
betalen? Misschien verkiest u een mix van bei<strong>de</strong>?<br />
We reiken u graag een aantal mogelijkhe<strong>de</strong>n aan. Maar om<br />
precies tegemoet te kunnen komen aan uw wensen en<br />
doelstellingen, is een persoonlijk gesprek noodzakelijk. Maak<br />
een afspraak met uw financieel adviseur bij <strong>Belfius</strong> Bank<br />
voor een oplossing op uw maat.
De schenking<br />
Vaak biedt een schenking van roeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren – via handgift of onrecht<br />
streekse schenking – een mooie mogelijkheid om <strong>de</strong> successierechten te<br />
reduceren. Wan neer geen schenkingsrechten wer<strong>de</strong>n betaald en <strong>de</strong> schenker<br />
overlijdt binnen <strong>de</strong> drie jaar na <strong>de</strong> gift, zullen wel nog successierechten<br />
verschuldigd zijn op <strong>de</strong> geschonken goe<strong>de</strong>ren. Kiest u voor een Belgische<br />
notariële schenking of laat u een handgift of onrechtstreekse schenking<br />
registreren, dan zijn onmid<strong>de</strong>llijk schenkingsrechten verschuldigd en vervalt<br />
<strong>de</strong> perio<strong>de</strong> van drie jaar. De schenkingsrechten zijn veelal aantrekkelijker dan<br />
successierechten.<br />
Indien u goe<strong>de</strong>ren wenst weg te schenken, moet u<br />
rekening hou<strong>de</strong>n met het algemeen aanvaar<strong>de</strong> principe:<br />
“eens geschonken, blijft geschonken”. Met een schenking<br />
draagt u een <strong>de</strong>el van uw vermogen of bepaal<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren<br />
onmid<strong>de</strong>llijk en onherroepelijk over. Afhankelijk van <strong>de</strong><br />
techniek die u kiest, geeft u ook alle zeggenschap over<br />
uw goe<strong>de</strong>ren uit han<strong>de</strong>n, of behoudt u toch nog enige<br />
vorm van zeggenschap of controle.<br />
De voorwaar<strong>de</strong>n<br />
In tegenstelling tot een testament, is <strong>de</strong> schenking<br />
een contract, dat door <strong>de</strong> begunstig<strong>de</strong> aanvaard moet<br />
wor<strong>de</strong>n. Om een schenking te kunnen doen, moet u<br />
gezond van geest en meer<strong>de</strong>rjarig zijn. Niet ie<strong>de</strong>reen<br />
kan een schenking van u ontvangen. De wet bepaalt<br />
immers dat sommige personen niet in aanmerking komen<br />
als begiftig<strong>de</strong>: dokters en apothekers bijvoorbeeld, die<br />
<strong>de</strong> schenker behan<strong>de</strong>l<strong>de</strong>n tij<strong>de</strong>ns een ziekte waaraan<br />
<strong>de</strong>ze overleed.<br />
Verschillen<strong>de</strong> soorten schenkingen zijn mogelijk:<br />
→ <strong>de</strong> notariële schenking;<br />
→ <strong>de</strong> handgift;<br />
→ <strong>de</strong> bankgift.<br />
De notariële schenking<br />
In principe moet elke schenking bij notariële akte gebeuren.<br />
Op <strong>de</strong> notariële schenking moeten schenkingsrechten<br />
wor<strong>de</strong>n betaald. Voor onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren lopen die op<br />
per schijf en het tarief hangt af van <strong>de</strong> verwantschap<br />
tussen <strong>de</strong> schenker en <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong>.<br />
De schenkingsrechten op een schenking van roeren<strong>de</strong><br />
goe<strong>de</strong>ren bedragen in principe slechts 3 % of 7 % (Vlaams<br />
en Brussels Hoofdste<strong>de</strong>lijk Gewest) of 3,3 %, 5,5 % of<br />
7,7 % (Waals Gewest). Ook hier hangt het tarief af van<br />
<strong>de</strong> verwantschap tussen <strong>de</strong> schenker en <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong>.<br />
Volledigheidshalve voegen we eraan toe dat die<br />
vermin<strong>de</strong>r<strong>de</strong> tarieven in het Waals Gewest niet gel<strong>de</strong>n<br />
voor bepaal<strong>de</strong> schenkingen van roeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren<br />
(on<strong>de</strong>r an<strong>de</strong>re met voorbehoud van vruchtgebruik<br />
gedane schenkingen van an<strong>de</strong>re goe<strong>de</strong>ren dan effecten;<br />
schenkingen van effecten van een patrimonium- of<br />
vastgoedvennootschap; <strong>de</strong> meeste schenkingen met<br />
een opschorten<strong>de</strong> voorwaar<strong>de</strong> die in vervulling gaat door<br />
het overlij<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> schenker …).<br />
De notariële schenking biedt heel wat voor<strong>de</strong>len:<br />
vaste datum voor <strong>de</strong> schenking, dui<strong>de</strong>lijk bewijs van <strong>de</strong><br />
schenking, ruime mogelijkhe<strong>de</strong>n om in <strong>de</strong> schenkingsakte<br />
zelf verschillen<strong>de</strong> modaliteiten en lasten toe te voegen.<br />
→ U schenkt bijvoorbeeld een woning, maar behoudt het<br />
vruchtgebruik ervan en blijft <strong>de</strong> woonst levenslang<br />
bewonen of verhuren.<br />
→ U kunt bepalen dat <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong> <strong>de</strong> gekregen goe<strong>de</strong>ren<br />
niet in zijn bestaan<strong>de</strong> of toekomstige huwgemeenschap<br />
mag inbrengen.<br />
→ U kunt roeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren wegschenken met behoud<br />
van inkomsten uit uw kapitaal.<br />
Bij het overlij<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> schenker, zelfs binnen <strong>de</strong><br />
drie jaar na <strong>de</strong> schenking, moet <strong>de</strong> begunstig<strong>de</strong> geen<br />
successierechten meer betalen op <strong>de</strong> geschonken<br />
goe<strong>de</strong>ren als ze on<strong>de</strong>rworpen zijn geweest aan <strong>de</strong> vaste<br />
en vermin<strong>de</strong>r<strong>de</strong> tarieven van 3 % of 7 % of van 3,3 %,<br />
5,5 % of 7,7 %.<br />
Als <strong>de</strong> schenker echter binnen <strong>de</strong> drie jaar na een<br />
schenking van onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren overlijdt, kan <strong>de</strong>ze<br />
schenking wel nog een invloed hebben op <strong>de</strong> te betalen<br />
successierechten.<br />
Een notariële<br />
schenking<br />
biedt heel wat<br />
voor<strong>de</strong>len.<br />
32 33
De handgift<br />
Wenst u meubelen, geld, juwelen ... te schenken, dan kunt<br />
u dit doen met een minimum aan formaliteiten, on<strong>de</strong>r <strong>de</strong><br />
vorm van een handgift. De goe<strong>de</strong>ren wor<strong>de</strong>n ook hier<br />
overgedragen op het ogenblik van <strong>de</strong> schenking.<br />
Een handgift heeft twee grote voor<strong>de</strong>len. Vooreerst<br />
moet die niet wor<strong>de</strong>n vastgelegd in een authentieke<br />
akte: <strong>de</strong> overhandiging volstaat. Bovendien zijn er geen<br />
schenkingsrechten verschuldigd op het ogenblik dat u<br />
een handgift doet.<br />
Als u minstens drie jaar na <strong>de</strong> handgift overlijdt, wordt in<br />
<strong>de</strong> berekening van <strong>de</strong> successierechten geen rekening<br />
meer gehou<strong>de</strong>n met wat vooraf werd geschonken.<br />
Overlijdt u vroeger, dan gaat het fiscaal voor<strong>de</strong>el verloren<br />
en zijn er wel successierechten verschuldigd. (U kunt<br />
zich hiertegen vaak verzekeren met een <strong>Belfius</strong> Life<br />
Protect-verzekering.)<br />
U kunt een handgift ook laten registreren tegen een<br />
verlaagd tarief van 3 % of 7 % of van 3,3 %, 5,5 % of<br />
7,7 %. Dan zijn geen successierechten verschuldigd als<br />
<strong>de</strong> schenker overlijdt binnen <strong>de</strong> drie jaar na <strong>de</strong> schenking.<br />
Dat kan vanuit fiscaal oogpunt interessant zijn.<br />
Door <strong>de</strong> vrij eenvoudige werkwijze heeft <strong>de</strong> handgift<br />
een groot succes en krijgt ze vaak <strong>de</strong> voorkeur op <strong>de</strong><br />
notariële akte.<br />
Toch heeft ze een aantal beperkingen:<br />
→ alleen wat door gewone afgifte van eigenaar<br />
kan veran<strong>de</strong>ren, kan met een handgift wor<strong>de</strong>n<br />
overgedragen. An<strong>de</strong>re zaken – zoals een onroerend<br />
goed – kunnen niet via handgift wor<strong>de</strong>n overgedragen;<br />
→ <strong>de</strong> effectieve overhandiging van <strong>de</strong> geschonken<br />
goe<strong>de</strong>ren is essentieel: op <strong>de</strong>ze wijze wordt <strong>de</strong><br />
begiftig<strong>de</strong> in het feitelijk bezit gesteld van <strong>de</strong><br />
geschonken goe<strong>de</strong>ren, zodat hij er vanaf dan alleen<br />
over kan beschikken;<br />
→ <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong> heeft er belang bij een bewijs van handgift<br />
te hebben: een geschrift waarmee hij beveiligd is tegen<br />
aanspraken van <strong>de</strong>r<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> geschonken zaak;<br />
→ opdat er sprake kan zijn van een handgift, moet <strong>de</strong><br />
schenker <strong>de</strong> intentie hebben gehad om te begunstigen;<br />
ook hiervoor is een geschrift <strong>de</strong> beste oplossing;<br />
→ vaak wordt belang gehecht aan <strong>de</strong> precieze datum<br />
waarop een handgift gebeur<strong>de</strong>;<br />
→ indien een geschrift wordt opgemaakt om <strong>de</strong><br />
handgift te bewijzen, dan mag het niet lijken alsof <strong>de</strong><br />
schenking tot stand komt na een overeenkomst waarin<br />
enerzijds het aanbod van <strong>de</strong> schenker en an<strong>de</strong>rzijds<br />
<strong>de</strong> aanvaarding van <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong> is opgenomen: dit is<br />
een klassieke schenking, die moet wor<strong>de</strong>n opgemaakt<br />
door <strong>de</strong> notaris. Een handgift komt tot stand door <strong>de</strong><br />
loutere afgifte.<br />
Bij een handgift komen slechts twee partijen<br />
aan bod: <strong>de</strong> schenker en <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong>. Er is geen<br />
“objectieve <strong>de</strong>r<strong>de</strong>”, zoals <strong>de</strong> notaris, die u begeleidt. Het<br />
gevaar bestaat dat u te veel wegschenkt en te weinig<br />
overhoudt voor uzelf: dat is uiteraard niet <strong>de</strong> bedoeling.<br />
Uw financieel adviseur in uw <strong>Belfius</strong> Bank-kantoor kan<br />
u helpen een raming te maken van uw toekomstige<br />
financiële behoeften.<br />
34 35
De bankgift<br />
Een bewijsbare handgift van een grote som geld brengt<br />
nogal wat rompslomp met zich mee: schenker en<br />
begiftig<strong>de</strong> moeten zich bei<strong>de</strong>n vrijmaken om op hetzelf<strong>de</strong><br />
moment in het bankkantoor aanwezig te zijn, <strong>de</strong> bankier<br />
dient een grote som geld in speciën te hebben …<br />
Een overschrijving van een som geld of van effecten<br />
van <strong>de</strong> ene naar <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re rekening met een vrijgevige<br />
bedoeling dient te wor<strong>de</strong>n beschouwd als een<br />
“onrechtstreekse schenking”: een op zich neutrale<br />
rechtshan<strong>de</strong>ling die dui<strong>de</strong>lijk wordt gesteld met <strong>de</strong><br />
bedoeling iemand te bevoor<strong>de</strong>len.<br />
Voor een bankgift is een notariële akte evenmin vereist.<br />
Er zijn geen schenkingsrechten verschuldigd door <strong>de</strong><br />
begiftig<strong>de</strong>. Het is echter wel belangrijk om het begrip<br />
“schenking” niet te vermel<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> overschrijving om te<br />
voldoen aan <strong>de</strong> vereiste inzake het neutrale karakter van<br />
<strong>de</strong> akte. An<strong>de</strong>rs kan <strong>de</strong> schenking geannuleerd wor<strong>de</strong>n!<br />
Als u minstens drie jaar na <strong>de</strong> schenking overlijdt, wordt<br />
in <strong>de</strong> berekening van <strong>de</strong> successierechten geen rekening<br />
meer gehou<strong>de</strong>n met wat vooraf werd geschonken.<br />
Overlijdt u vroeger, dan gaat het fiscaal voor<strong>de</strong>el verloren<br />
en zijn er wel successierechten verschuldigd. (U kunt<br />
zich hiertegen vaak verzekeren met een <strong>Belfius</strong> Life<br />
Protect-verzekering.)<br />
U kunt een bankgift ook laten registreren tegen een<br />
verlaagd tarief van 3 % of 7 % of van 3,3 %, 5,5 % of<br />
7,7 %. Dan zijn geen successierechten verschuldigd als<br />
<strong>de</strong> schenker overlijdt binnen <strong>de</strong> drie jaar na <strong>de</strong> schenking.<br />
Dat kan interessant zijn vanuit fiscaal oogpunt.<br />
Hoeveel kost een roeren<strong>de</strong><br />
schenking?<br />
In het Vlaams Gewest<br />
Voor schenkingen van roeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren tussen<br />
verwanten in rechte lijn en tussen echtgenoten<br />
bedragen <strong>de</strong> schenkingsrechten 3 %. Ook personen die<br />
op <strong>de</strong> dag van <strong>de</strong> schenking wettelijk samenwonen of<br />
personen die op <strong>de</strong> dag van <strong>de</strong> schenking minimum één<br />
jaar onon<strong>de</strong>rbroken samenwonen, te bewijzen door een<br />
uittreksel uit het bevolkingsregister, en een gezamenlijke<br />
huishouding voeren, genieten het tarief van 3 %. Tussen<br />
an<strong>de</strong>re personen geldt het tarief van 7 %.<br />
In het Brussels Hoofdste<strong>de</strong>lijk Gewest<br />
Daar wordt een roeren<strong>de</strong> schenking geregistreerd aan<br />
3 % in rechte lijn, tussen echtgenoten en wettelijk<br />
samenwonen<strong>de</strong>n. Het 7 %-tarief geldt voor alle an<strong>de</strong>re<br />
personen.<br />
In het Waals Gewest<br />
De schenkingsrechten op een roeren<strong>de</strong> schenking<br />
bedragen er doorgaans 3,3 % in rechte lijn, tussen<br />
echtgenoten en tussen wettelijk samenwonen<strong>de</strong>n (op<br />
voorwaar<strong>de</strong> dat ze gedomicilieerd zijn op hetzelf<strong>de</strong> adres).<br />
Tussen broers en zussen, ooms en tantes, neven en<br />
nichten, geldt het 5,5 %-tarief.<br />
Het 7,7 %-tarief geldt voor alle an<strong>de</strong>re personen.<br />
In het Waals Gewest wor<strong>de</strong>n bepaal<strong>de</strong> roeren<strong>de</strong><br />
schenkingen uitgesloten van <strong>de</strong> verlaag<strong>de</strong> tarieven<br />
(namelijk schenkingen van aan<strong>de</strong>len van een<br />
patrimoniumvennootschap, schenkingen met voorbehoud<br />
van vruchtgebruik, an<strong>de</strong>re dan aan<strong>de</strong>len; het meren<strong>de</strong>el<br />
van schenkingen on<strong>de</strong>r opschorten<strong>de</strong> voorwaar<strong>de</strong> van<br />
overlij<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> schenker …).<br />
Voor een bankgift is een<br />
notariële akte evenmin vereist.<br />
Er zijn geen schenkingsrechten<br />
verschuldigd door <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong>.<br />
36 37
Kunt u een schenking<br />
ongedaan maken?<br />
In principe is een schenking – in tegenstelling tot een<br />
testament – onherroepelijk. Eens gegeven, blijft gegeven.<br />
Toch zijn er enkele uitzon<strong>de</strong>ringen:<br />
→ een schenking tussen echtgenoten is altijd herroepbaar,<br />
tenzij het gaat om een contractuele erfstelling in het<br />
huwelijkscontract;<br />
→ u kunt aan een schenking <strong>de</strong> voorwaar<strong>de</strong> koppelen dat<br />
<strong>de</strong> geschonken goe<strong>de</strong>ren naar u terugkeren, mocht <strong>de</strong><br />
begiftig<strong>de</strong> vóór u overlij<strong>de</strong>n of mochten <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong><br />
én zijn afstammelingen vóór u overlij<strong>de</strong>n. Er zijn in dit<br />
geval geen successierechten verschuldigd;<br />
→ u kunt als schenker <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong> bepaal<strong>de</strong> lasten<br />
opleggen. Indien die <strong>de</strong> lasten aanvaardt, kan <strong>de</strong><br />
schenking wor<strong>de</strong>n herroepen indien <strong>de</strong> lasten niet<br />
wor<strong>de</strong>n vervuld;<br />
→ in een klein aantal gevallen kunt u als schenker<br />
een schenking voor <strong>de</strong> rechtbank laten herroepen<br />
wegens ondankbaarheid: als <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong> u naar het<br />
leven staat, u mishan<strong>de</strong>lt, op grove wijze beledigt of<br />
weigert in uw levenson<strong>de</strong>rhoud te voorzien wanneer<br />
hij burgerrechtelijk on<strong>de</strong>rhoudsplichtig is.<br />
Wat als uw schenking <strong>de</strong><br />
reserve van uw erfgenamen<br />
aantast?<br />
Uw erfgenamen wor<strong>de</strong>n door <strong>de</strong> wet beschermd.<br />
Bovendien gaat <strong>de</strong> wet ervan uit dat u al uw wettelijke<br />
erfgenamen gelijk wenst te behan<strong>de</strong>len. Een schenking<br />
aan een toekomstige erfgenaam wordt daarom altijd<br />
beschouwd als een voorschot op zijn erf<strong>de</strong>el. Tenzij <strong>de</strong><br />
schenkingsakte of <strong>de</strong> documenten die <strong>de</strong> schenking<br />
omringen uitdrukkelijk vermel<strong>de</strong>n dat het gaat om een<br />
schenking buiten erf<strong>de</strong>el of met vrijstelling van inbreng. Is<br />
dat niet het geval, dan moet <strong>de</strong> schenking in principe voor<br />
<strong>de</strong> ver<strong>de</strong>ling terug in <strong>de</strong> nalatenschap wor<strong>de</strong>n ingebracht.<br />
Wat een van uw erfgenamen tij<strong>de</strong>ns uw leven gekregen<br />
heeft, zal in min<strong>de</strong>ring gebracht wor<strong>de</strong>n van zijn<br />
uitein<strong>de</strong>lijk erf<strong>de</strong>el. Zodat ten slotte al uw erfgenamen<br />
hun wettelijk erf<strong>de</strong>el ontvangen hebben.<br />
Deed u een schenking “buiten <strong>de</strong>el” of “met vrijstelling<br />
van inbreng” aan een wettelijke erfgenaam, dan had<br />
u <strong>de</strong> bedoeling <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong> echt te bevoor<strong>de</strong>len ten<br />
opzichte van <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re wettelijke erfgenamen. In dat<br />
geval kunnen enkel uw reservataire erfgenamen hier<br />
na uw dood tegen ingaan als hierdoor hun erfrechtelijke<br />
reserve is aangetast.<br />
Deze erfrechtelijke reserve wordt berekend op <strong>de</strong><br />
zogenaam<strong>de</strong> “fictieve massa”, d.w.z. uw eigenlijke<br />
nalatenschap vermeer<strong>de</strong>rd met <strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren die u tij<strong>de</strong>ns<br />
uw leven weggeschonken hebt.<br />
Uw reservataire erfgenamen hebben in principe <strong>de</strong>rtig<br />
jaar <strong>de</strong> tijd, vanaf het tijdstip van uw overlij<strong>de</strong>n, om actie<br />
te on<strong>de</strong>rnemen. Ze kunnen diegene die u begunstig<strong>de</strong><br />
verzoeken om hun reserve vrijwillig te herstellen en het<br />
geld of goed terug te geven. Als <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong> weigert,<br />
kunnen <strong>de</strong> erfgenamen bij <strong>de</strong> rechtbank van eerste aanleg<br />
een vor<strong>de</strong>ring tot inkorting instellen. Hierbij wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong><br />
schenkingen die u het laatst hebt gedaan, als eerste<br />
teruggeroepen.<br />
Bij schenkingen die niet voor <strong>de</strong> notaris zijn gebeurd,<br />
stelt zich vaak een bewijsprobleem. In <strong>de</strong> praktijk komt <strong>de</strong><br />
bescherming van <strong>de</strong> reservataire erfgenamen daardoor<br />
soms in het gedrang.<br />
Kan ik via een schenking onmid<strong>de</strong>llijk mijn<br />
kleinkin<strong>de</strong>ren bevoor<strong>de</strong>len?<br />
Vele grootou<strong>de</strong>rs willen via “generation skipping”<br />
onmid<strong>de</strong>llijk een <strong>de</strong>el van hun vermogen doorgeven aan hun<br />
kleinkin<strong>de</strong>ren. Hierbij moeten ze echter rekening hou<strong>de</strong>n<br />
met <strong>de</strong> erfrechtelijke reserve van hun kin<strong>de</strong>ren.<br />
Immers, zolang uw kin<strong>de</strong>ren leven, zijn uw kleinkin<strong>de</strong>ren<br />
geen wettelijke erfgenamen. Wanneer u overlijdt, wordt<br />
<strong>de</strong> fictieve massa we<strong>de</strong>rsamengesteld: uw nalatenschap<br />
en uw schenkingen. Indien <strong>de</strong> reserve van uw kin<strong>de</strong>ren<br />
wordt aangetast, dan kunnen ze hier tegenin gaan na uw<br />
overlij<strong>de</strong>n.<br />
Ook kunt u als grootou<strong>de</strong>r kiezen voor een vorm van<br />
“generation skipping” in blote eigendom. Via een notariële<br />
schenking kunt u uw kin<strong>de</strong>ren het vruchtgebruik van<br />
bepaal<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren schenken en uw kleinkin<strong>de</strong>ren <strong>de</strong> blote<br />
eigendom. Ook hier geldt evenwel <strong>de</strong> erfrechtelijke reserve<br />
van uw kin<strong>de</strong>ren.<br />
38 39
Het testament<br />
Via een testament kunt u uw wensen na uw overlij<strong>de</strong>n uitdrukken. Het is een<br />
juridisch document waarin u te kennen geeft wie wat van u erft.<br />
Een testament is strikt individueel. U kunt bijvoorbeeld<br />
niet samen met uw echtgenoot een testament opmaken.<br />
Doet u dat wel, dan wordt het document niet als een<br />
geldig testament beschouwd. Echtgenoten dienen dus<br />
elk afzon<strong>de</strong>rlijk een persoonlijk testament op te maken. U<br />
kunt met een testament bepaal<strong>de</strong> personen bevoor<strong>de</strong>len,<br />
an<strong>de</strong>re personen onterven en aandui<strong>de</strong>n aan wie welk<br />
erfgoed toekomt. An<strong>de</strong>rs dan bij een schenking, blijft<br />
u zelf <strong>de</strong> eigenaar van <strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren zolang u leeft.<br />
Bovendien kunt u een testament, in tegenstelling tot<br />
een schenking, steeds herroepen.<br />
Er bestaan drie soorten legaten:<br />
→ in een algemeen legaat kent u al uw goe<strong>de</strong>ren die<br />
u niet aan iemand an<strong>de</strong>rs hebt toegekend, toe aan<br />
een of meer<strong>de</strong>re personen. Hebt u geen reservataire<br />
erfgenamen, dan kan het nuttig zijn om minstens<br />
An<strong>de</strong>rs dan bij een schenking, blijft<br />
u zelf <strong>de</strong> eigenaar van <strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren<br />
zolang u leeft.<br />
één algemeen legataris aan te stellen, zodat hij uw<br />
erfenis in bezit kan nemen. Die hoeft niet uw volledige<br />
nalatenschap te erven; hij kan aanspraak maken op<br />
alles wat u niet aan an<strong>de</strong>ren hebt toegekend;<br />
→ in een legaat on<strong>de</strong>r algemene titel kent u een abstract<br />
<strong>de</strong>el van uw goe<strong>de</strong>ren – bijvoorbeeld een <strong>de</strong>r<strong>de</strong>, of al<br />
uw onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren – toe aan een of meer<strong>de</strong>re<br />
personen;<br />
→ in een bijzon<strong>de</strong>r legaat kent u een of meer<strong>de</strong>re<br />
goe<strong>de</strong>ren toe aan één bepaal<strong>de</strong> persoon: een juweel<br />
aan een bepaal<strong>de</strong> vriendin, een kunstwerk aan een<br />
bepaal<strong>de</strong> vriend.<br />
Voorbeeld<br />
Christiane is weduwe en heeft geen wettelijke<br />
erfgenamen. Ze maakt een testament op, waarin ze<br />
bepaalt dat haar volledige nalatenschap toekomt aan een<br />
vzw, behalve haar onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren, die toekomen<br />
aan een vriendin, en haar bibliotheek, die toekomt aan<br />
haar buurman. In dit voorbeeld is <strong>de</strong> vzw <strong>de</strong> algemeen<br />
legataris, is <strong>de</strong> vriendin een legataris ten algemene titel<br />
en is <strong>de</strong> buurman een bijzon<strong>de</strong>r legataris.<br />
Welke testamenten zijn er?<br />
U kunt een legaat toekennen via drie soorten testamenten:<br />
→ het eigenhandig testament;<br />
→ het notarieel of authentiek testament;<br />
→ het internationaal testament.<br />
Elk testament heeft <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> waar<strong>de</strong>, op voorwaar<strong>de</strong> dat<br />
u het opmaakt volgens <strong>de</strong> regels van <strong>de</strong> kunst.<br />
Het eigenhandig testament<br />
Om geldig te zijn, moet u uw eigenhandig testament<br />
volledig met <strong>de</strong> hand schrijven, dateren en on<strong>de</strong>rtekenen.<br />
Het mag niet getypt zijn of opgemaakt op een<br />
tekstverwerker. U on<strong>de</strong>rtekent het alleen, zoals u an<strong>de</strong>re<br />
officiële documenten on<strong>de</strong>rtekent. U hoeft geen getuigen<br />
te hebben en geen speciale formuleringen te gebruiken.<br />
De voor<strong>de</strong>len<br />
→ Er zijn geen kosten verbon<strong>de</strong>n aan het opstellen van<br />
een eigenhandig testament.<br />
→ Als u het niemand laat lezen, dan kent niemand an<strong>de</strong>rs<br />
<strong>de</strong> inhoud ervan.<br />
De na<strong>de</strong>len<br />
→ Een eigenhandig testament geeft vaak aanleiding tot<br />
betwisting tussen erfgenamen. U moet er dus over<br />
waken dat uw testament geen verwarring schept: u<br />
moet beschrijven wat u wenst zon<strong>de</strong>r<br />
dubbelzinnighe<strong>de</strong>n.<br />
→ Zelfs als het ondubbelzinnig is, kunnen<br />
uw erfgenamen aanvechten dat u het<br />
testament zelf hebt geschreven of dat<br />
u nog voldoen<strong>de</strong> wilsbekwaam was.<br />
Zorg er dus voor dat uw testament geen correcties<br />
of toevoegingen bevat, zodat niemand kan beweren<br />
dat er achteraf mee geknoeid is.<br />
→ U bent er niet echt zeker van dat uw testament zal<br />
wor<strong>de</strong>n uitgevoerd. Stel dat het wordt gevon<strong>de</strong>n door<br />
een erfgenaam die bena<strong>de</strong>eld wordt, dan is <strong>de</strong> kans<br />
groot dat het verdwijnt. Sluit dit probleem uit door<br />
verschillen<strong>de</strong> i<strong>de</strong>ntieke exemplaren – geen fotokopieën<br />
– te schrijven van hetzelf<strong>de</strong> testament en <strong>de</strong>ze uit<br />
te <strong>de</strong>len aan <strong>de</strong> begunstig<strong>de</strong>n. Wilt u echt zekerheid,<br />
dan kunt u uw testament in bewaring geven bij een<br />
notaris, die het zal laten registreren bij het Centraal<br />
Register <strong>de</strong>r Testamenten. Op voorlegging van uw<br />
overlij<strong>de</strong>nsakte kunnen uw erfgenamen altijd het<br />
bestaan van uw testament laten nagaan.<br />
Een eigenhandig<br />
testament geeft vaak<br />
aanleiding tot betwisting<br />
tussen erfgenamen.<br />
40 41
Het notarieel of authentiek testament<br />
Een notarieel testament dient u persoonlijk te dicteren<br />
aan uw notaris in het bijzijn van twee getuigen of een<br />
twee<strong>de</strong> notaris.<br />
De voor<strong>de</strong>len<br />
→ Uw notaris waakt erover dat uw wilsbeschikking<br />
klaar en dui<strong>de</strong>lijk is en dat er geen discussie is over<br />
uw wilsbekwaamheid. Hij kan u ook advies geven.<br />
→ Uw notaris neemt het originele document in bewaring<br />
en is verplicht om uw testament te laten registreren<br />
bij het Centraal Register <strong>de</strong>r Testamenten.<br />
De na<strong>de</strong>len<br />
Er zijn kosten verbon<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> opmaak van een notarieel<br />
testament.<br />
Het internationaal testament<br />
Een internationaal testament dient u persoonlijk te<br />
overhandigen aan uw notaris in het bijzijn van twee<br />
getuigen of een twee<strong>de</strong> notaris. De notaris stelt dan<br />
een verklaring op die hij samen met het testament in<br />
een enveloppe stopt. De enveloppe wordt verzegeld en<br />
door <strong>de</strong> notaris bewaard.<br />
De voor<strong>de</strong>len<br />
→ Uw wilsbeschikking moet niet met <strong>de</strong> hand wor<strong>de</strong>n<br />
geschreven; ze mag ook getypt zijn of opgemaakt<br />
met tekstverwerker; ze mag zelfs door iemand an<strong>de</strong>rs<br />
wor<strong>de</strong>n geschreven.<br />
→ Uw notaris neemt het originele document in bewaring<br />
en is verplicht om uw testament te laten registreren<br />
bij het Centraal Register <strong>de</strong>r Testamenten.<br />
De na<strong>de</strong>len<br />
Er zijn kosten verbon<strong>de</strong>n aan <strong>de</strong> opmaak van een<br />
internationaal testament.<br />
Wilt u een testament<br />
laten opstellen, dan kunt<br />
u hiervoor een afspraak<br />
maken met uw notaris.<br />
Indien u meer<strong>de</strong>re testamenten<br />
opmaakt, welk telt dan?<br />
In principe telt elk testament, dus niet alleen het meest<br />
recente. Wel kunt u een vorig testament geheel of<br />
ge<strong>de</strong>eltelijk herroepen in een later testament. Wilt u al<br />
uw vorige testamenten herroepen, dan doet u dat best<br />
uitdrukkelijk in uw laatste testament. Zo voorkomt u<br />
discussies tussen uw erfgenamen. Doet u het niet, dan<br />
zijn uw wilsbeschikkingen uit een ou<strong>de</strong>r testament die<br />
niet in strijd zijn met uw laatste testament nog altijd<br />
geldig.<br />
Wat is een restlegaat?<br />
Een restlegaat is een testament waarmee u ervoor kunt<br />
zorgen dat uw nalatenschap op termijn niet terechtkomt<br />
bij personen die u eigenlijk niet wil begunstigen.<br />
Voorbeeld<br />
Gerda en Bruno zijn gehuwd en kin<strong>de</strong>rloos. Bruno wil<br />
Gerda maximaal bevoor<strong>de</strong>len mocht hij eerst overlij<strong>de</strong>n,<br />
maar hij wil niet dat zijn vermogen later terechtkomt bij<br />
zijn schoonfamilie. Hij wil dat <strong>de</strong> rijkdom van zijn va<strong>de</strong>r<br />
overgaat naar zijn broers. Gerda heeft echter zelf ook<br />
erfgenamen: Bruno is afhankelijk van haar goe<strong>de</strong> wil om<br />
zijn wensen te vervullen ...<br />
Voor <strong>de</strong>ze situatie kan een restlegaat een oplossing bie<strong>de</strong>n.<br />
Een restlegaat is een testamentaire beschikking, waarbij<br />
<strong>de</strong> testator een <strong>de</strong>el of het geheel van zijn goe<strong>de</strong>ren<br />
vermaakt aan een bepaal<strong>de</strong> persoon, maar daarbij bepaalt<br />
dat wat rest bij overlij<strong>de</strong>n van <strong>de</strong> begunstig<strong>de</strong> moet<br />
toekomen aan een of meer<strong>de</strong>re an<strong>de</strong>ren.<br />
Bruno kan dus een testament opmaken waarmee hij zijn<br />
volledige vermogen overdraagt aan Gerda, zij het dat dit<br />
vermogen – of althans wat ervan rest – bij haar overlij<strong>de</strong>n<br />
zal overgaan naar zijn familie, namelijk zijn broers.<br />
Met een restlegaat kunt u er ook voor zorgen dat uw<br />
gehandicapt kind financieel voldoen<strong>de</strong> wordt beschermd,<br />
zon<strong>de</strong>r echter <strong>de</strong> rechten van uw an<strong>de</strong>re kin<strong>de</strong>ren al te<br />
zeer aan te tasten. Bovendien biedt een restlegaat ook <strong>de</strong><br />
kans om <strong>de</strong> tarieven van <strong>de</strong> successierechten op termijn<br />
te optimaliseren.<br />
Voorbeeld<br />
Bruno is weduwnaar en heeft twee zonen, waarvan een<br />
gehandicapt is. Hij wil ervoor zorgen dat zijn gehandicapte<br />
zoon na zijn dood niets tekortkomt. Dat hij bijvoorbeeld<br />
zelf <strong>de</strong> kosten voor zijn verzorging kan dragen. Tegelijk<br />
wenst hij zijn an<strong>de</strong>re zoon niet te bena<strong>de</strong>len. Een complexe<br />
situatie …<br />
Het restlegaat biedt in gevallen als <strong>de</strong>ze vaak een<br />
oplossing. Bruno kan een testament opmaken waarmee<br />
hij twee <strong>de</strong>r<strong>de</strong> van zijn nalatenschap overdraagt aan zijn<br />
gehandicapte zoon. Het erf<strong>de</strong>el van zijn an<strong>de</strong>re zoon<br />
beperkt hij dan tot diens erfrechtelijke reserve van een<br />
<strong>de</strong>r<strong>de</strong>. Om er zeker van te zijn dat <strong>de</strong>ze laatste op zijn beurt<br />
niet in <strong>de</strong> kou blijft staan, kan Bruno hem via restlegaat<br />
als twee<strong>de</strong> begunstig<strong>de</strong> aandui<strong>de</strong>n.<br />
Daardoor krijgt <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> zoon bij het eventueel<br />
vooroverlij<strong>de</strong>n van zijn gehandicapte broer zo wat overblijft<br />
uit het beschikbaar <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> nalatenschap, namelijk<br />
het <strong>de</strong>r<strong>de</strong> dat <strong>de</strong> va<strong>de</strong>r extra aan zijn gehandicapte zoon<br />
overliet. Op dit <strong>de</strong>el is het voor<strong>de</strong>ligere successietarief in<br />
rechte lijn van toepassing. De fiscale administratie gaat er<br />
immers van uit dat het legaat rechtstreeks van <strong>de</strong> va<strong>de</strong>r<br />
komt en niet via <strong>de</strong> broer (hogere tarieven).<br />
Waar moet u bij een restlegaat op letten?<br />
Het restlegaat vereist dat u een testament opstelt.<br />
De meest voorkomen<strong>de</strong> vormen zijn het eigenhandig<br />
testament – door <strong>de</strong> erflater volledig met <strong>de</strong> hand<br />
geschreven, on<strong>de</strong>rtekend en gedateerd – en het notarieel<br />
testament – door <strong>de</strong> notaris in het bijzijn van <strong>de</strong> erflater<br />
en twee getuigen geschreven.<br />
Bij een restlegaat mag u <strong>de</strong> wettelijke reserve niet<br />
aantasten. Beperk het daarom enkel tot het beschikbaar<br />
<strong>de</strong>el van uw nalatenschap.<br />
Bij een restlegaat betaalt <strong>de</strong> eerste begunstig<strong>de</strong><br />
successierechten naargelang zijn verwantschap met <strong>de</strong><br />
erflater. Overlijdt <strong>de</strong> eerste begunstig<strong>de</strong>, dan geldt voor<br />
<strong>de</strong> twee<strong>de</strong> begunstig<strong>de</strong> op het overgebleven <strong>de</strong>el het<br />
tarief dat van toepassing is tussen hem (<strong>de</strong><br />
twee<strong>de</strong> begunstig<strong>de</strong>) en <strong>de</strong> oorspronkelijke<br />
erflater.<br />
De eerste begunstig<strong>de</strong> mag bij een<br />
restlegaat <strong>de</strong> verkregen goe<strong>de</strong>ren vrij<br />
beheren en erover beschikken. Hij mag ze alleen niet<br />
via een testament of schenking aan an<strong>de</strong>ren vermaken.<br />
Bij een restlegaat mag<br />
u <strong>de</strong> wettelijke reserve<br />
niet aantasten.<br />
42 43
Wat is een duolegaat ?<br />
Een duolegaat (ook dubbel legaat genoemd) is een<br />
testamentaire techniek voor personen die alleen verre<br />
erfgenamen hebben of die <strong>de</strong>r<strong>de</strong>n willen bevoor<strong>de</strong>len. Al<br />
die personen moeten – in elk gewest – normaliter hoge<br />
successierechten betalen.<br />
Via een duolegaat benoemt <strong>de</strong> erflater bij testament<br />
zowel een laag belaste algemeen legataris (bv. een vzw<br />
of een stichting) als een of meer bijzon<strong>de</strong>re legatarissen.<br />
De algemeen legataris is daarbij verplicht <strong>de</strong> rechten<br />
en kosten betreffen<strong>de</strong> het (<strong>de</strong>) lega(a)t(en) aan <strong>de</strong><br />
bijzon<strong>de</strong>re legataris(sen) te betalen. Bij een duolegaat is<br />
het dus <strong>de</strong> algemeen legataris die <strong>de</strong> successierechten<br />
op het (<strong>de</strong>) bijzon<strong>de</strong>re lega(a)t(en) betaalt. Dankzij <strong>de</strong>ze<br />
techniek ontvangen personen die on<strong>de</strong>r een hoog tarief<br />
van successierechten vallen, een hoger bedrag dan ze<br />
zou<strong>de</strong>n ontvangen als ze rechtstreeks in het testament<br />
wor<strong>de</strong>n opgenomen. An<strong>de</strong>rzijds doet <strong>de</strong> erflater aan<br />
liefdadigheid, doordat <strong>de</strong> gekozen instelling ook een <strong>de</strong>el<br />
van <strong>de</strong> nalatenschap ontvangt, na aftrek van <strong>de</strong> rechten<br />
en kosten die hem wor<strong>de</strong>n aangerekend. De Administratie<br />
vindt dat <strong>de</strong>ze techniek geen fiscaal misbruik schept, op<br />
voorwaar<strong>de</strong> dat <strong>de</strong> instelling uitein<strong>de</strong>lijk een substantieel<br />
nettovoor<strong>de</strong>el ontvangt.<br />
Voorbeel<strong>de</strong>n<br />
→ In het Vlaams Gewest<br />
Mia, ongehuwd, woont al meer dan vijf jaar in Vlaan<strong>de</strong>ren.<br />
Ze heeft een roerend vermogen van 300 000 euro en zou<br />
dat bedrag graag bij testament nalaten aan Pieter, haar<br />
petekind. Pieter, die geen familieband heeft met Mia,<br />
zal op die som dan 175 000 euro aan successierechten<br />
betalen en dus slechts 125 000 euro overhou<strong>de</strong>n.<br />
Mia kan ervoor kiezen een testament op te stellen waarin<br />
ze 160 000 euro aan Pieter vermaakt en <strong>de</strong> resteren<strong>de</strong><br />
140 000 euro aan een vzw, die <strong>de</strong> successierechten op<br />
het aan Pieter toekomen<strong>de</strong> legaat zal moeten betalen.<br />
Pieter krijgt 160 000 euro, wat meer is dan hij normaal<br />
zou hebben ontvangen, en is geen successierechten<br />
verschuldigd. De vzw zal 8,8 % betalen op het legaat<br />
van 140 000 euro, of 12 320 euro. Op het legaat aan<br />
Pieter zal <strong>de</strong> vzw 84 000 euro betalen en netto zal ze<br />
43 680 euro overhou<strong>de</strong>n.<br />
→ In het Brussels Hoofdste<strong>de</strong>lijk Gewest<br />
Mia, ongehuwd, woont al meer dan vijf jaar in Brussel. Ze<br />
heeft een roerend vermogen van 300 000 euro en zou<br />
dat bedrag graag bij testament nalaten aan Pieter, haar<br />
petekind. Pieter, die geen familieband heeft met Mia,<br />
zal op die som dan 198 750 euro aan successierechten<br />
betalen en dus slechts 101 250 euro overhou<strong>de</strong>n.<br />
Mia kan ervoor kiezen een testament op te stellen waarin<br />
ze 150 000 euro aan Pieter vermaakt en <strong>de</strong> resteren<strong>de</strong><br />
150 000 euro aan een vzw die fiscale attesten<br />
mag uitreiken (an<strong>de</strong>rs zijn <strong>de</strong> tarieven hoger) en <strong>de</strong><br />
successierechten op het aan Pieter toekomen<strong>de</strong> legaat<br />
zal moeten betalen.<br />
Pieter krijgt 150 000 euro, wat meer is dan hij normaal<br />
zou hebben ontvangen, en is geen successierechten<br />
verschuldigd. De vzw zal 12,5 % betalen op het legaat<br />
van 150 000 euro, of 18 750 euro. Op het legaat aan<br />
Pieter zal <strong>de</strong> vzw 82 500 euro betalen en netto zal ze<br />
48 750 euro overhou<strong>de</strong>n.<br />
→ In het Waals Gewest<br />
Mia, ongehuwd, woont al meer dan vijf jaar in Wallonië.<br />
Ze heeft een roerend vermogen van 300 000 euro en zou<br />
dat bedrag graag bij testament nalaten aan Pieter, haar<br />
petekind. Pieter, die geen familieband heeft met Mia, zal<br />
op die som 218 125 euro aan successierechten betalen<br />
en dus slechts 81 875 euro overhou<strong>de</strong>n.<br />
Mia kan ervoor kiezen een testament op te stellen waarin<br />
ze 120 000 euro aan Pieter vermaakt en <strong>de</strong> resteren<strong>de</strong><br />
180 000 euro aan een vzw, die <strong>de</strong> successierechten op<br />
het aan Pieter toekomen<strong>de</strong> legaat zal moeten betalen.<br />
Pieter krijgt 120 000 euro, wat meer is dan hij normaal<br />
zou hebben ontvangen, en is geen successierechten<br />
verschuldigd. De vzw zal 7 % betalen op het legaat<br />
van 180 000 euro, of 12 600 euro. Op het legaat aan<br />
Pieter zal <strong>de</strong> vzw 74 125 euro betalen en netto zal ze<br />
93 275 euro overhou<strong>de</strong>n.<br />
Waar moet u op letten?<br />
→ De erflater kiest best een soli<strong>de</strong> instelling die vertrouwd<br />
is met <strong>de</strong>ze planningstechniek en administratief in or<strong>de</strong><br />
is (boekhouding …). Hij doet er ook goed aan eventueel<br />
een vervangen<strong>de</strong> instelling aan te stellen voor het<br />
geval <strong>de</strong> eerste het legaat zou verwerpen of niet meer<br />
zou bestaan op het moment van het overlij<strong>de</strong>n.<br />
→ De toe te passen successierechten (Vlaamse, Brusselse<br />
of Waalse) wor<strong>de</strong>n niet bepaald door <strong>de</strong> vestigingsplaats<br />
van <strong>de</strong> zetel van <strong>de</strong> begunstig<strong>de</strong> instelling, maar wel<br />
door <strong>de</strong> plaats waar <strong>de</strong> nalatenschap openvalt (hangt<br />
af van <strong>de</strong> fiscale verblijfplaats van <strong>de</strong> overle<strong>de</strong>ne).<br />
→ De gekozen instelling moet uiteraard een voldoen<strong>de</strong><br />
groot <strong>de</strong>el ontvangen, na aftrek van <strong>de</strong> haar<br />
aangereken<strong>de</strong> rechten en kosten, an<strong>de</strong>rs zou ze haar<br />
legaat wel eens kunnen verwerpen en/of zou <strong>de</strong><br />
Administratie van oor<strong>de</strong>el kunnen zijn dat er sprake<br />
is van fiscaal misbruik.<br />
Bij een duolegaat is het <strong>de</strong><br />
algemeen legataris die <strong>de</strong><br />
successierechten op het<br />
bijzon<strong>de</strong>re legaat betaalt.<br />
44 45
De levensverzekering<br />
Ook met een levensverzekering zoals een Tak 21 of een Tak 23product kunt u bepaal<strong>de</strong> personen<br />
op een voor<strong>de</strong>lige manier begunstigen na uw overlij<strong>de</strong>n. De manier waarop u dat doet en het voor<strong>de</strong>el<br />
dat u daarbij hebt, hangen af van het product dat u kiest. Wenst u hierover meer te weten? Ga dan<br />
even langs in uw <strong>Belfius</strong> Bankkantoor.<br />
Het beding van aanwas<br />
en <strong>de</strong> tontine<br />
Een beding van aanwas wordt voorzien bij <strong>de</strong> koop van een onroerend goed wanneer twee personen<br />
(niet met elkaar gehuwd, of gehuwd on<strong>de</strong>r een stelsel van zuivere scheiding van goe<strong>de</strong>ren) het goed in<br />
onver<strong>de</strong>eldheid wensen te kopen via onver<strong>de</strong>el<strong>de</strong> fondsen of elk voor <strong>de</strong> helft uit eigen fondsen. Door<br />
<strong>de</strong>ze clausule gaat bij overlij<strong>de</strong>n van een van bei<strong>de</strong>n zijn helft van het onroerend goed automatisch<br />
naar <strong>de</strong> an<strong>de</strong>re koper (ofwel in volle eigendom, ofwel in vruchtgebruik).<br />
De overleven<strong>de</strong> koper verkrijgt <strong>de</strong> helft van het goed niet<br />
via nalatenschap, maar op basis van een overeenkomst.<br />
Zoals bij elke overeenkomst, is het akkoord van bei<strong>de</strong><br />
partijen nodig om <strong>de</strong>ze clausule op een later tijdstip te<br />
wijzigen of te verbreken.<br />
Er zijn geen successierechten verschuldigd bij <strong>de</strong>ze<br />
overdracht op het moment van het overlij<strong>de</strong>n van <strong>de</strong><br />
eerststerven<strong>de</strong>, maar wel registratierechten van 12,5 %<br />
of 10 %, afhankelijk van het gewest. Het kanselement van<br />
<strong>de</strong> overeenkomst is evenwel essentieel om van dit fiscale<br />
voor<strong>de</strong>el te kunnen genieten. Wanneer bei<strong>de</strong> kopers niet<br />
<strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> levensverwachting hebben, wordt een beding<br />
van aanwas door <strong>de</strong> fiscus beschouwd als een vermom<strong>de</strong><br />
schenking en zullen successierechten verschuldigd zijn<br />
op <strong>de</strong> helft van het onroerend goed.<br />
Een tontine is qua resultaat erg vergelijkbaar met een<br />
beding van aanwas, met dien verstan<strong>de</strong> dat een beding<br />
van aanwas ook na het verwerven van een goed kan<br />
gesloten wor<strong>de</strong>n tussen bei<strong>de</strong> me<strong>de</strong>-eigenaars, daar<br />
waar een tontine <strong>de</strong>el uitmaakt van <strong>de</strong> oorspronkelijke<br />
koopovereenkomst.<br />
Het beding van aanwas kan als een optionele clausule<br />
aangewend wor<strong>de</strong>n. Bij het overlij<strong>de</strong>n kan dan gekozen<br />
wor<strong>de</strong>n om <strong>de</strong> clausule al dan niet toe te passen.<br />
is dat niet nodig, maar wel nuttig. De precieze formulering<br />
van <strong>de</strong> clausule kan belangrijke nuanceringen inhou<strong>de</strong>n.<br />
Die oplossingen zijn fiscaal min<strong>de</strong>r interessant voor<br />
onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren in het geval van gehuw<strong>de</strong><br />
partners omdat <strong>de</strong> gel<strong>de</strong>n<strong>de</strong> registratierechten voor<br />
<strong>de</strong> overleven<strong>de</strong> partner vaak hoger liggen dan <strong>de</strong><br />
successierechten bij erfenissen tussen echtgenoten.<br />
Hetzelf<strong>de</strong> geldt voor samenwonen<strong>de</strong>n, die aanspraak<br />
kunnen maken op <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> tarieven als<br />
echtgenoten.<br />
Voorbeeld<br />
→ Beding van aanwas<br />
Stel: Gerda en Bruno opteren voor een<br />
beding van aanwas. Dat betekent dat ze ofwel samen<br />
goe<strong>de</strong>ren kopen, ofwel goe<strong>de</strong>ren in onver<strong>de</strong>eldheid<br />
brengen en daarbij bedingen dat het aan<strong>de</strong>el van <strong>de</strong><br />
eerststerven<strong>de</strong> naar <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> zal gaan.<br />
→ Wat gebeurt er als Gerda of Bruno sterft?<br />
De langstleven<strong>de</strong> moet geen schenkings- of<br />
successierechten betalen. Een beding van aanwas wordt<br />
immers niet beschouwd als een vrijgevigheid, maar als<br />
een overeenkomst ten bezwaren<strong>de</strong> titel, op voorwaar<strong>de</strong><br />
dat <strong>de</strong> we<strong>de</strong>rzijdse inbreng gelijkwaardig is en <strong>de</strong> twee<br />
<strong>de</strong>elgenoten gelijke overlevingskansen hebben.<br />
Het beding van aanwas en<br />
<strong>de</strong> tontine dienen bij <strong>de</strong><br />
aankoop van een onroerend<br />
goed vastgelegd te wor<strong>de</strong>n<br />
in een authentieke akte.<br />
Aangezien <strong>de</strong>ze clausules geen schenking inhou<strong>de</strong>n, Wel moet <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> me<strong>de</strong>-eigenaar<br />
kunnen <strong>de</strong> reservataire erfgenamen hiervan geen registratierechten betalen op <strong>de</strong> helft van het goed<br />
inkorting vragen wanneer ze zou<strong>de</strong>n menen dat hun verkregen door overlij<strong>de</strong>n. De registratierechten – <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong><br />
reserve is aangetast.<br />
Het beding van aanwas en <strong>de</strong> tontine dienen bij <strong>de</strong><br />
aankoop van een onroerend goed vastgelegd te wor<strong>de</strong>n in<br />
een authentieke akte bij <strong>de</strong> notaris. Bij roeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren<br />
tarieven als bij een verkoop – zijn alleen van toepassing op<br />
onroeren<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren.<br />
46 47
Bijkomen<strong>de</strong> mogelijkhe<strong>de</strong>n<br />
voor gehuw<strong>de</strong>n<br />
U bent gehuwd en wenst uw successieplanning actief vorm te geven. Wat<br />
uw nalatenschap precies omvat, is in belangrijke mate bepaald door uw<br />
eventueel huwelijkscontract. Wilt u uw successieplanning optimaliseren door<br />
een huwelijkscontract op te stellen of er aanpassingen in aan te brengen, dan<br />
moet u met twee zijn: uw echtgenoot moet akkoord gaan.<br />
Wilt u uw successieplanning on<strong>de</strong>r han<strong>de</strong>n nemen zon<strong>de</strong>r<br />
het akkoord van uw echtgenoot, dan hebt u <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong><br />
mogelijkhe<strong>de</strong>n als een ongehuw<strong>de</strong>:<br />
→ u kunt ervoor opteren stappen te zetten die al een<br />
impact hebben bij leven, zoals een schenking;<br />
→ of u kunt kiezen voor maatregelen die pas na uw<br />
overlij<strong>de</strong>n een impact hebben zoals een testament,<br />
een duolegaat, een restlegaat …;<br />
→ of an<strong>de</strong>re mogelijkhe<strong>de</strong>n: tontine of beding van aanwas,<br />
verzekeringen ...<br />
Echtgenoten die gehuwd zijn met gemeenschap van<br />
goe<strong>de</strong>ren hebben geen volledige individuele vrijheid wat<br />
hun gemeenschappelijk vermogen betreft. Dat is logisch<br />
omdat het bei<strong>de</strong> echtgenoten toebehoort.<br />
Aanpassing van<br />
uw huwelijkscontract<br />
Of u een huwelijkscontract hebt, en zo ja, wat dit inhoudt,<br />
bepaalt uw successieplanning in belangrijke mate.<br />
Overlevingsrechten<br />
In uw huwelijkscontract kunt u overlevingsrechten<br />
vastleggen. Hiermee kunt u een schenking doen tussen<br />
echtgenoten die pas wordt uitgevoerd na <strong>de</strong> dood van<br />
een van bei<strong>de</strong>n. Er zijn twee soorten overlevingsrechten:<br />
huwelijksvoor<strong>de</strong>len en contractuele erfstellingen.<br />
Huwelijksvoor<strong>de</strong>len<br />
Een huwelijksvoor<strong>de</strong>el kan ervoor zorgen dat uw<br />
gemeenschappelijk vermogen ongelijk wordt ver<strong>de</strong>eld<br />
bij het overlij<strong>de</strong>n van een van bei<strong>de</strong> partners.<br />
Huwelijksvoor<strong>de</strong>len wor<strong>de</strong>n immers meestal niet als<br />
schenkingen beschouwd.<br />
Uw reservataire erfgenamen kunnen er in principe<br />
dus niet tegen ingaan. Alleen kin<strong>de</strong>ren uit het vorige<br />
huwelijk van <strong>de</strong> overle<strong>de</strong>ne kunnen <strong>de</strong> inkorting ervan<br />
in bepaal<strong>de</strong> gevallen vor<strong>de</strong>ren. Indien <strong>de</strong> eerststerven<strong>de</strong><br />
echtgenoot eigen goe<strong>de</strong>ren zou ingebracht hebben in het<br />
gemeenschappelijk vermogen, kunnen zelfs <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren<br />
uit zijn huwelijk met <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoten<br />
bepaal<strong>de</strong> rechten laten gel<strong>de</strong>n op dit gemeenschappelijk<br />
vermogen.<br />
Het meest voorkomen<strong>de</strong> huwelijksvoor<strong>de</strong>el is <strong>de</strong> clausule<br />
“langst leeft, al heeft”: hiermee bekomt <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong><br />
<strong>de</strong> volle eigendom van <strong>de</strong> huwgemeenschap. Deze clausule<br />
wordt vaak naar voor geschoven als <strong>de</strong> verstandhouding<br />
met <strong>de</strong> kin<strong>de</strong>ren en/of schoonkin<strong>de</strong>ren niet optimaal is.<br />
Met een keuzebeding in uw huwelijkscontract kan <strong>de</strong><br />
langstleven<strong>de</strong> echtgenoot kiezen tussen verschillen<strong>de</strong><br />
ver<strong>de</strong>lingen van het gemeenschappelijk vermogen.<br />
Op dat ogenblik kan hij rekening hou<strong>de</strong>n met <strong>de</strong><br />
vermogenstoestand, <strong>de</strong> gezinssituatie en <strong>de</strong> kost van<br />
zijn keuze. De clausule biedt ook <strong>de</strong> mogelijkheid om<br />
bijvoorbeeld het roerend vermogen in volle eigendom toe<br />
te kennen aan <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong>, en voor het onroerend<br />
vermogen het wettelijk stelsel te laten gel<strong>de</strong>n. Deze<br />
formule is flexibeler dan “langst leeft, al heeft”, die soms<br />
duur wordt betaald.<br />
Werd een beding van vooruitmaking opgenomen in<br />
uw huwelijkscontract, dan heeft <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> het<br />
recht om voor <strong>de</strong> ver<strong>de</strong>ling bepaal<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren uit het<br />
gemeenschappelijk vermogen te nemen.<br />
Contractuele erfstellingen<br />
Een contractuele erfstelling kan bedoeld zijn om heel<br />
uw nalatenschap over te laten aan <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong><br />
echtgenoot: zowel uw eigen vermogen als uw aan<strong>de</strong>el<br />
in het gemeenschappelijk vermogen. Dit hoeft niet<br />
noodzakelijk we<strong>de</strong>rzijds te zijn. Een contractuele<br />
erfstelling is op elk moment herroepbaar door <strong>de</strong><br />
schenken<strong>de</strong> echtgenoot, op een<strong>de</strong>r welke manier: via<br />
brief, testament, zelfs stilzwijgend, tenzij <strong>de</strong>ze erfstelling<br />
is opgenomen in een huwelijkscontract.<br />
Indien <strong>de</strong> schenking <strong>de</strong> reserve van <strong>de</strong> reservataire<br />
erfgenamen aantast, dan kunnen ze <strong>de</strong> inkorting vragen<br />
van <strong>de</strong> contractuele erfstelling.<br />
Net als bij een legaat wor<strong>de</strong>n op <strong>de</strong> contractuele<br />
erfstelling successierechten geheven.<br />
Hoeveel kost een wijziging van<br />
uw huwelijkscontract?<br />
Dat hangt ervan af wat u precies wilt wijzigen. Voor<br />
een wijziging moet u altijd bij <strong>de</strong> notaris langsgaan.<br />
Voortaan hoeft <strong>de</strong> rechtbank <strong>de</strong> wijziging niet meer te<br />
homologeren.<br />
Wilt u bijvoorbeeld <strong>de</strong> clausule “langst leeft, al<br />
heeft” laten schrappen, dan kost u dat zo’n 350 à<br />
450 euro. Stel dat u een eigen goed wilt inbrengen<br />
in <strong>de</strong> huwelijksgemeenschap, dan zal dat ongeveer<br />
900 à 1 000 euro kosten. En stel dat u uw huidige<br />
huwelijksvermogensstelsel wil vervangen door een an<strong>de</strong>r,<br />
dan kost dat zo’n 1 500 à 1 700 euro. Best informeert u<br />
bij uw notaris naar <strong>de</strong> kosten in uw geval en weegt u die<br />
af tegen <strong>de</strong> voor<strong>de</strong>len in uw successieplanning.<br />
Indien <strong>de</strong> schenking<br />
<strong>de</strong> reserve van<br />
<strong>de</strong> reservataire<br />
erfgenamen aantast,<br />
dan kunnen ze <strong>de</strong><br />
inkorting vragen<br />
van <strong>de</strong> contractuele<br />
erfstelling.<br />
48 49
50<br />
Verklaren<strong>de</strong><br />
woor<strong>de</strong>nlijst
52<br />
Verklaren<strong>de</strong> woor<strong>de</strong>nlijst<br />
→ Beschikbaar <strong>de</strong>el: <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> fictieve massa dat niet<br />
is voorbehou<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> reservataire erfgenamen. De<br />
testator of schenker kan dus vrij beschikken over dit<br />
<strong>de</strong>el van <strong>de</strong> nalatenschap.<br />
→ Blote eigendom: juridische eigendom van een goed,<br />
ontbloot van het vruchtgebruik. Als u bijvoorbeeld over<br />
<strong>de</strong> blote eigendom van een woning beschikt, mag u er<br />
niet in wonen, noch ze verhuren. U hebt geen recht op<br />
het gebruik (<strong>de</strong> bewoning) noch op <strong>de</strong> vruchten (<strong>de</strong><br />
huurinkomsten). Als blote eigenaar, kunt u <strong>de</strong> blote<br />
eigendom wel verkopen of wegschenken.<br />
→ Duolegaat: testamentaire techniek waarbij een persoon<br />
een algemeen legataris aanstelt (bv. een vzw<br />
die kan erven aan een voorkeurtarief), alsook een<br />
bijzon<strong>de</strong>r legataris, met last voor <strong>de</strong>ze eerste om <strong>de</strong><br />
lasten en kosten te dragen die normaal verschuldigd<br />
zou<strong>de</strong>n zijn door <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> persoon. Deze laatste<br />
betaalt dus geen successierechten.<br />
→ Eigen vermogen: alle eigen bezittingen en schul<strong>de</strong>n<br />
van een echtgenoot. De omvang ervan verschilt naargelang<br />
van het gekozen huwelijksvermogensstelsel.<br />
→ Erf<strong>de</strong>el: <strong>de</strong>el van een nalatenschap dat aan een<br />
bepaal<strong>de</strong> erfgenaam toekomt.<br />
→ Erfgenaam: persoon die aanspraak kan maken op een<br />
bepaald erf<strong>de</strong>el.<br />
→ Erflater: persoon die een erfenis nalaat.<br />
→ Fictieve massa: <strong>de</strong> waar<strong>de</strong> van <strong>de</strong> volledige nalatenschap,<br />
vermin<strong>de</strong>rd met <strong>de</strong> schul<strong>de</strong>n, plus <strong>de</strong> waar<strong>de</strong><br />
van bepaal<strong>de</strong> schenkingen die <strong>de</strong> erflater tij<strong>de</strong>ns zijn<br />
leven heeft gedaan. Hierop wordt <strong>de</strong> reserve berekend.<br />
→ Gemeenschappelijk vermogen: alle gemeenschappelijke<br />
bezittingen en schul<strong>de</strong>n van een echtpaar, gehuwd<br />
on<strong>de</strong>r het wettelijk stelsel of het stelsel van algehele<br />
gemeenschap. Alle goe<strong>de</strong>ren waarvan niet kan wor<strong>de</strong>n<br />
aangetoond dat ze tot het eigen vermogen van een<br />
van bei<strong>de</strong> echtgenoten behoren, gehuwd on<strong>de</strong>r het<br />
wettelijk stelsel, behoren ook tot het gemeenschappelijk<br />
vermogen.<br />
→ Graad: familieband die bepaalt hoe dicht personen<br />
met elkaar verwant zijn. In rechte lijn is <strong>de</strong> graad gelijk<br />
aan het aantal generaties tussen u en <strong>de</strong> persoon in<br />
kwestie. Uw kin<strong>de</strong>ren en ou<strong>de</strong>rs zijn uw verwanten<br />
in <strong>de</strong> eerste graad, uw kleinkin<strong>de</strong>ren en grootou<strong>de</strong>rs<br />
zijn uw verwanten in <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> graad. In <strong>de</strong> zijlijn is<br />
<strong>de</strong> graad gelijk aan het aantal generaties tussen u<br />
en <strong>de</strong> gemeenschappelijke voorou<strong>de</strong>r + het aantal<br />
generaties tussen <strong>de</strong> gemeenschappelijke voorou<strong>de</strong>r<br />
en <strong>de</strong> persoon in kwestie. Uw broer en u zijn verwant<br />
in <strong>de</strong> twee<strong>de</strong> graad.<br />
→ H a n d g i f t : een schenking van hand tot hand van<br />
roeren<strong>de</strong>, lichamelijke goe<strong>de</strong>ren. Tenzij documenten<br />
in verband met <strong>de</strong> handgift zou<strong>de</strong>n geregistreerd<br />
wor<strong>de</strong>n, dient <strong>de</strong> begiftig<strong>de</strong> geen schenkingsrechten<br />
te betalen en er zijn geen notariskosten. Indien <strong>de</strong><br />
schenker overlijdt binnen <strong>de</strong> drie jaar na het doen<br />
van <strong>de</strong> (niet-geregistreer<strong>de</strong>) schenking zijn er wel<br />
successie rechten verschuldigd.<br />
→ Huwelijkscontract: contract dat voor of tij<strong>de</strong>ns het<br />
huwelijk door bei<strong>de</strong> echtgenoten bij een notaris wordt<br />
afgesloten en minstens het huwelijksvermogensstelsel<br />
vastlegt. Er kunnen ook overlevingsrechten in wor<strong>de</strong>n<br />
opgenomen.<br />
→ Huwelijksvermogensstelsel: het stelsel – erkend<br />
door het huwelijksvermogensrecht – dat bepaalt welke<br />
echtgenoot eigenaar is van bepaal<strong>de</strong> bezittingen, hoe<br />
die wor<strong>de</strong>n beheerd, op welk vermogen een bepaal<strong>de</strong><br />
schuld kan wor<strong>de</strong>n verhaald en hoe <strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren en<br />
schul<strong>de</strong>n wor<strong>de</strong>n ver<strong>de</strong>eld bij ontbinding van het<br />
huwelijk. De meest voorkomen<strong>de</strong> stelsels zijn het wettelijk<br />
stelsel, het stelsel van algehele gemeenschap en<br />
het stelsel van scheiding van goe<strong>de</strong>ren.<br />
→ Legaat: testamentaire beschikking, waarmee <strong>de</strong><br />
erflater bepaal<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren aan een legataris toekent.<br />
Ook <strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren zelf noemt men een legaat.<br />
→ L e g a t a r i s : elke persoon of instelling die door een<br />
testament wordt begunstigd met een legaat.<br />
→ Onver<strong>de</strong>eldheid: bezitting of schuld die aan verschillen<strong>de</strong><br />
personen toebehoort of die op verschillen<strong>de</strong><br />
personen kan wor<strong>de</strong>n verhaald. Komt on<strong>de</strong>r meer voor<br />
bij personen gehuwd on<strong>de</strong>r het stelsel van scheiding<br />
van goe<strong>de</strong>ren, wanneer niet kan wor<strong>de</strong>n aangetoond<br />
wie van bei<strong>de</strong>n <strong>de</strong> eigenaar of schul<strong>de</strong>naar is.<br />
→ Overlevingsrechten: in een huwelijkscontract<br />
opgenomen rechten die uitwerking krijgen op het<br />
moment dat een van bei<strong>de</strong> echtgenoten overlijdt.<br />
Er zijn twee soorten overlevingsrechten: huwelijksvoor<strong>de</strong>len<br />
en contractuele erfstellingen.<br />
→ Plaatsvervulling: plaatsvervulling is een wettelijke<br />
fictie waarbij afstammelingen van een vooroverle<strong>de</strong>n<br />
persoon in diens plaats komen in het ka<strong>de</strong>r van een<br />
nalatenschap. Bijvoorbeeld: een nichtje erft samen<br />
met haar oom en tante, omdat ze “<strong>de</strong> plaats inneemt”<br />
van haar vooroverle<strong>de</strong>n va<strong>de</strong>r.<br />
→ Reservataire erfgenamen: wettelijke erfgenamen die<br />
aanspraak kunnen maken op hun reserve of een <strong>de</strong>el<br />
ervan. De wet kent drie soorten reservataire erfgenamen:<br />
<strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot, <strong>de</strong> afstammelingen<br />
en – indien <strong>de</strong>ze eersten er niet zijn – <strong>de</strong> voorou<strong>de</strong>rs.<br />
→ Reserve: <strong>de</strong>el van <strong>de</strong> nalatenschap dat is voorbehou<strong>de</strong>n<br />
voor <strong>de</strong> reservataire erfgenamen. Met an<strong>de</strong>re<br />
woor<strong>de</strong>n: <strong>de</strong> volledige fictieve massa min het beschikbaar<br />
<strong>de</strong>el.<br />
→ Restlegaat: het restlegaat is een testamentaire<br />
beschikking waarbij <strong>de</strong> erflater een <strong>de</strong>el of het geheel<br />
van zijn vermogen legateert aan een bepaal<strong>de</strong> persoon<br />
(<strong>de</strong> bezwaar<strong>de</strong>), maar daarbij tevens bepaalt dat wat<br />
bij overlij<strong>de</strong>n van die bezwaar<strong>de</strong> overblijft van <strong>de</strong><br />
gelegateer<strong>de</strong> goe<strong>de</strong>ren, moet toekomen aan een of<br />
meer<strong>de</strong>re an<strong>de</strong>re personen (<strong>de</strong> geroepenen).<br />
→ Te s t a m e n t : document waarin <strong>de</strong> testator zijn nalatenschap<br />
geheel of ge<strong>de</strong>eltelijk ver<strong>de</strong>elt on<strong>de</strong>r bepaal<strong>de</strong><br />
personen.<br />
→ Testator: persoon die een testament nalaat.<br />
→ Verblijvingsbeding: huwelijksvoor<strong>de</strong>el dat het<br />
gemeenschappelijk vermogen volledig toekent aan<br />
<strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot. “Langst leeft, al heeft”<br />
wordt het verblijvingsbeding in <strong>de</strong> volksmond genoemd.<br />
→ Volle eigendom: <strong>de</strong> som van <strong>de</strong> blote eigendom en het<br />
vruchtgebruik. De volle eigendom omvat het recht op<br />
het gebruik, <strong>de</strong> vruchten en <strong>de</strong> beschikking van een<br />
bepaald goed.<br />
→ Vruchtgebruik: omvat het recht op het gebruik en<br />
<strong>de</strong> vruchten, zoals huurinkomsten, van een goed. De<br />
vruchtgebruiker mag een goed echter niet verkopen<br />
of wegschenken.<br />
→ Wettelijke erfgenaam: persoon die op basis van <strong>de</strong><br />
wet wordt geroepen tot een nalatenschap of een<br />
<strong>de</strong>el ervan. De wettelijke erfgenamen zijn <strong>de</strong> naaste<br />
verwanten van <strong>de</strong> erflater en <strong>de</strong> langstleven<strong>de</strong> echtgenoot.<br />
Deze <strong>brochure</strong> is gebaseerd op <strong>de</strong> wetgeving van kracht op<br />
1 augustus 2012 en geeft u een eerste inzicht in <strong>de</strong> wetgeving<br />
over en <strong>de</strong> tarieven bij nalatenschappen, maar is zeker niet<br />
volledig. Er bestaan immers tal van specifieke situaties waarop<br />
specifieke regels van toepassing zijn. Successie is en blijft een<br />
complexe materie.<br />
Meer informatie en uitgewerkte voorbeel<strong>de</strong>n vindt u in het<br />
successiedossier op onze website www.belfius.be. Uiteraard<br />
bent u ook welkom in uw <strong>Belfius</strong> Bank-kantoor voor een klare<br />
kijk op uw eigen, specifieke situatie.
Verantwoor<strong>de</strong>lijke uitgever: Dirk Smet, <strong>Belfius</strong> Bank NV, Pachecolaan 44, 1000 Brussel –<br />
IBAN BE23 0529 0064 6991 – BIC GKCCBEBB – RPR Brussel BTW BE 0403.201.185 – FSMA nr. 19649 A –<br />
SPRB0076-2 – 10/2012 – www.belfius.be