Multidisciplinaire Master Systems and Control - Technische ...

c o n g R e s
op 28 oktober vindt er op de tU/e een supertU/esday
met als onderwerp ‘Plasma’ plaats.
de supertU/esdays hebben als doel om een
bepaald vakgebied voor het voetlicht te brengen.
alle alumni van de tU/e zijn ook welkom op deze
supertU/esday.
s U P E R T U/ e s D Ay ‘ P l A s M A’
Het ontstaan en toepassen
van plasma’s
Het plasmamedium is alom aanwezig,
maar veel mensen hebben daar geen weet
van. Plasma’s zijn gassen (of vloeistoffen)
die gedeeltelijk geïoniseerd zijn. Deze
ionisatie gebeurt meestal onder invloed
van een elektrisch veld. Het bekendste
voorbeeld in de natuur is de bliksem.
Daar wordt het elektrisch veld opgewekt
door verticale stromingen in wolken.
Waterdruppeltjes bevriezen gedeeltelijk en
krijgen door wrijving en kosmische straling
een elektrische lading. De bliksemstraal
is het kanaal waardoor de elektrische
ontlading optreedt. Het kanaal geleidt
elektriciteit, de atomen en moleculen zijn
gedeeltelijk gedissocieerd, geïoniseerd en
aangeslagen en het kanaal zendt licht uit.
Andere voorbeelden van plasma’s in de
natuur zijn het noorderlicht. Ook sterren
zijn plasma’s, die zichzelf in stand houden
door middel van kernfusie.
Plasma’s om ons heen
Plasma’s hebben aan de basis gestaan van
veel van de moderne natuurkunde. De
atoomfysica is grotendeels opgebouwd
door elektrische ontladingen te bestuderen.
De mens heeft het plasmamedium
inmiddels naar zijn hand gezet. langs
kunstmatige weg worden tegenwoordig
plasma’s opgewekt. soms gebeurt dat
toevallig, zoals bij vonken die ontstaan bij
kortsluiting. Vaak gebeurt het ‘op commando’.
De reden daarvoor is dat plasma’s
een breed scala aan toepassingen hebben.
Zo is de moderne micro-elektronica niet
mogelijk zonder plasma-etsprocessen
die, dankzij de verticale wanden die
in het silicium geproduceerd kunnen
worden, het mogelijk maken dat de
wet van Moore nog steeds stand houdt.
De wet van Moore stelt dat het aantal
transistors op een computerchip elke
24 maanden verdubbelt. Corona-ontladingen
(een soort ‘minibliksems’ van
enkele bliksems) maken het mogelijk
dat textielbedrukking goed vast blijft
zitten en dat elektriciteitscentrales
nauwelijks nog roet uitstoten. Ook
kunnen ze giftige en kwalijk ruikende
gassen uit de uitstoot van een fabriek
verwijderen. Plasma-depositie is in staat
om snel efficiënte zonnecellen te produceren.
De meest efficiënte lamptypes
berusten op plasma’s: van Tl-buizen via
spaarlampen naar natriumlampen. Van
alle licht dat ’s nachts zichtbaar is op de
donkere zijde van de wereldbol wordt
meer dan 95 procent met plasma’s
opgewekt. Plasma’s wekken straling in
het extreme ultraviolet op, waardoor
nieuwe generaties lithografiemachines
ontwikkeld kunnen worden. Ultrakoude
plasma’s bieden perspectieven op revoluties
in de wereld van de elektronenmicroscopie.
Fusiereactoren, met als
exponent ITER (de grote fusiereactor
die momenteel in het Franse Cadarache
wordt gebouwd, door de Europese Unie
samen met o.a. Amerika, Rusland,
Japan en India. www.iter.org), bieden
een perspectief op duurzame energie in
overvloed. Kortom: plasma’s zijn overal om
ons heen en vervullen een veelvoud van
nuttige taken.
Programma
De superTU/esday heeft als doel u te
verwonderen met plasma’s. Er zullen demonstraties
plaatsvinden van vonken die
over een lengte van een meter worden getrokken
en die enorme knallen opwekken.
Gasontladingen in glazen buizen zullen allerlei
fraaie, maar ook interessante vormen
aannemen. Demonstraties in laboratoria
laten u zien hoe het huidige plasma-onderzoek
aan de TU/e vorm gekregen heeft. In
een wervelende show worden de principes
van kernfusie gedemonstreerd, waarna
uit de doeken gedaan wordt hoe ITER er
uit zal gaan zien. Demonstratiemodellen
van luchtreinigingsapparatuur worden
getoond. Mensen uit diverse industrieën
laten zien hoe plasma’s bij hen gebruikt
worden. Kortom: een afwisselende dag
die in het teken van de verwondering zal
staan.
Het volledige programma zal via de website
http://web.phys.tue.nl/supertuesday
beschikbaar komen. Via deze website kunt
u zich ook aanmelden voor de dag.
Alumni Technische Natuurkunde
De alumni van de faculteit Technische
Natuurkunde worden speciaal uitgenodigd.
Zij kunnen desgewenst een bezoek
brengen aan de groep waarin ze zijn afgestudeerd
of gepromoveerd. Hen zal na de
borrel een etentje in de University Club
worden aangeboden. Aanmelden voor dit
etentje (uiterlijk 21 oktober) is verplicht,
en kan via de alumnivereniging VENI
(www.veni.nl) en via Alumninet
(www.tue.nl/alumnus).
M a t r i x / 3 / 2 0 0 8 4 5