Bekijk het PDF bestand. - digitale bibliotheek voor de Nederlandse ...

14
De eigenaardigheid van den Hollandschen geest, waardoor
het onderwijs hier meer bloeide dan in eenig ander
land, en het karakter der Hervorming leidden er toe, dat
Nederland een welbelijnd en ontwikkeld schoolstelsel
had, reeds lang vóór andere Europeesche volken.
Deze Nederlandsche karaktertrek oefende natuurlijk
ook invloed op het leven der kerk. Hij bracht mede, dat
ook de catechisatie onder ons zeer heeft gebloeid. Geen
Christenvolk werd zóó gecatechiseerd als het onze. Zelfs
de Schotten staan in dezen bij de Nederlanders ten achter.
Al ontaardde zij later veelszins in een dorre formaliteit,
toch is de catechisatie ten onzent altijd regel geweest.
Tengevolge van de genoemde factoren droeg de Zondagsschool,
toen zij hier werd opgericht, als vanzelf een
ander karakter dan in Engeland en Amerika. In het
besef van velen was zij iets, dat vrijwel overbodig kon
heeten. Een nieuwigheid, waarvoor de conservatieve
Hollandsche geest niet zoo spoedig plaats inruimde.
Ook volgde uit den toestand, gelijk wij dien schetsten,
dat de ' Zondagsschool geen kerkelijke stichting werd.
Niet de kerk, maar het individu of de vereeniging trad
hier op den voorgrond. Terwijl in het buitenland schier
alle Protestantsche kerken in haar jaarlijksche rapporten
op synodale vergaderingen een bijzondere afdeeling hebben
voor den arbeid der Zondagsschool, is dit in ons
land nooit het geval geweest. Hefboom ter reformatie
kon de Zondagsschool hier niet zijn. Noch bij de reformatie
van 1834, noch bij die van 1886 heeft zij als instrument
gediend. Niet de Zondagsschool, maar de cate-