You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
DE BURGER-OORLOG (186 —1864 ) • 47<br />
had te Pretoria plaats. Zij werd bijgewoond door een groot<br />
aantal Burgers uit alle de<strong>el</strong>en van de Republiek, en met<br />
groote meerderheid werd het besluit, vroeger door den<br />
Volksraad genomen, waarbij werd bepaald, dat het Hooggerechtshof<br />
in de gehe<strong>el</strong>e kwestie zou beslissen, gehandhaafd<br />
; Schoeman verzette zich echter tegen deze beslissing<br />
en riep al zijne manschappen, die nog buiten Pretoria waren,<br />
op, om hem te volgen, waarop van Rensburg aan Kommandant-Generaal<br />
Snijman bev<strong>el</strong> gaf een krijgsraad bijeen te<br />
roepen en schildwachten uit te zetten, zoodat Schoeman niet<br />
nog meer boodschappers naar buiten kon zenden.<br />
Op verschillende plaatsen in den omtrek van het dorp<br />
Pretoria worden nu wachten geplaatst, waaronder een zeer<br />
sterke aan de Aapies-rivier, waar nu Arcadia is. De oude<br />
Jacob Malan was Kommandant van die wacht. Den volgenden<br />
dag liet hij den Kommandant-Generaal weten, dat zij daar<br />
onnoodig op wacht stonden, want dat de rapportrijders<br />
van Schoeman tusschen hen doorjoegen en hen door hun<br />
paarden lieten omverrijden, als zij niet uit den weg gingen.<br />
Snijman gaf Coen bev<strong>el</strong>, dat, wanneer er weer een rapportrijder<br />
van Schoeman kwam en niet wilde staan blijven, als hij<br />
daartoe aangemaand werd, het paard onder hem moest worden<br />
doodgeschoten. Kort na het ontvangen van dit bev<strong>el</strong> kwam<br />
een rapportrijder aan, die weigerde stil te houden, waarop<br />
de wacht met loopers (grove hag<strong>el</strong>) op het paard schoot.<br />
De rapportrijder joeg daarop terug naar Schoeman, doch het<br />
paard zakte halverwege in <strong>el</strong>kander. Hij z<strong>el</strong>f had een looper<br />
door zijn arm gekregen. Zoo was dan het eerste schot<br />
gevallen, dat den Burgeroorlog opende.<br />
Denz<strong>el</strong>fden avond werd er door den Kommandant-Generaal<br />
en de krijgsofficieren bev<strong>el</strong> gegeven, dat alle Burgers<br />
die in het dorp waren, bijeen moesten komen om Schoeman<br />
vast te leggen, (te omsing<strong>el</strong>en) om hem den volgendm<br />
inorgen gevangen te nemen. Doch Schoeman wist in den<br />
nacht met de zijnen naar Potchefstroom te ontkomen. De<br />
krijgsraad legde verschillende straffen op aan diegenen, die<br />
tot Schoeman's partij behoorden, en in Pretoria waren
Change language