K-,\ (., mai el 4

100
DE VRIJHEIDSOORLOG VAN 1880-81.
President Brand van den Oranje-Vrijstaat zou ook naar
de vergadering opkomen, ten einde zijn invloed aan te wenden
om tot een overeenkomst te geraken.
De samenstelling van de zoogenaamde Koninklijke Kommissie
gaf aanleiding tot lange besprekingen. De Engelsche
Regeering wenschte, dat de Kommissie uitsluitend uit Britsche
onderdanen zou bestaan, behalve President Brand, die
voor beide partijen zitting er in zou nemen ; terwijl de Boerenleiders
begeerden dat de Kommissie uit vertegenwoordigers
van beide zijden zou worden samengesteld. Ook wilde
de Engelsche Regeering een gedeelte van de Republiek,
nl. de districten Wakkerstroom en Utrecht voor zich behouden.
Dit wilde Kruger in geen geval toestaan. Sir Evelyn
Wood zeide toen : „Als wij op dit punt niet toegeven, zult
gij dan doorvechten ?" waarop Kruger antwoordde : „Dat
is een onbillijke vraag. Als wij niet willen toegeven zult
gij dan doorvechten ?" Wood antwoordde : „Ja", waarop
Kruger zijn hoed nam, opstond en zeide : „Dan behoeven
wij niet verder te onderhandelen."
Wood greep Kruger daarop bij den arm en zeide : „Neen,
kom terug, gij moet niet zoo haastig zijn". Generaal Smit
gaf reeds als zijn meening te kennen, dat het zwaard dan
maar zou moeten beslissen.
Een andere moeilijke kwestie was de proviandeering der
Engelsche bezettingen in de dorpen gedurende de onderhandelingen
en de terugtrekking van H. Ms. troepen uit de Republiek.
Het scheen een oogenblik alsof de onderhandelingen
schipbreuk zouden lijden op dit punt. Toen stelde Dr.
Jorissen, in opdracht van Kruger, zijn zoogenaamde Derde
Proclamatie 1) op. Deze Derde Proclamatie liet Kruger aan
President Brand voorlezen, die juist aangekomen was en
deze deed alle moeite hem te bewegen dit stuk niet te
publiceeren, doch de onderhandelingen voort te zetten. Dit
gebeurde dan ook en wel in het huis van O'Neill.
x) Deze Derde Proclamatie is opgenomen in de „Transvaaische Herinneringen
1876-1896" door Dr. E. J. P. Jorissen. (Biilage No. 5.)