Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

75
ideoque in Republica parum posset. Antequam foedus renovetur, diligenter
explorabuntur animi et nostrorum et Britannorum; nec quicquam temere fiet. Principis
Palatini 1 , ut primi processus suspecti hic fuerant, ita nunc adversa miserationem hic
movent, et metum ne plus aequo invalescat Austriaca potentia: ita ut pro pace
Germaniae arbitrer non minus laboraturos esse Gallos, quam ipsum Palatini socerum
qui pacis spem ferme omnem corrupit, pacis studium nimium praeferendo. Pro
patriae interna quiete ego non desinam vota concipere; nam profecto sine eximio
quodam Divini Numinis beneficio vix id bonum sperari potest, adeo omnia contra
facta sunt quam fieri oportuit. Ultionis omnem cupiditatem partim abieci, partim
abiicio quotidie, non ignarus haud alium affectum magis pugnare cum Evangelicis
praeceptis. Rem gratissimam feceris, si schedas omnes meas diligentissime colligas,
ita ut nihil desiderem. Atque utinam ipsum te videre liceat! ut coram de rebus meis
deliberemus; quod si negotia tua non ferunt, tamen nisi intellecto consilio tuo nihil
magni aggrediar. Quae a populari meo 2 desiderari scribis, effecta dabo, simul Hagae
te esse cognovero. Sed et hoc me mone, an quam fratri Davidi 3 dederam σϰυτάλην 4
acceperis: deinde an ea placeat, an alia uti malis, quam primis literis poteris
transmittere. De honore tibi quondam publicis suffragiis delato nihil est hoc rerum
statu, quod sperari debeat, neque tamen deerunt qui sperare te iubeant. Iudicium
de bonis a nobis intentatum quiescat nonnihil; suum interim promoveat Hogerbetius,
cui argumenta nostra suppeditari aequum et ex usu censeo. Velim ad me mitti
exemplum literarum, quas ad Ordines et Principem scriptas 5 tradidistis, quia hic
Langeracensis 6 , nescio cur,...................... 7 rumorem mihi noxium spargunt et qui
mihi accelerandae defensionis necessitatem augebit.
Historia nostra 8 ita perscripta nondum est, ut quicquam eius edi cum gloria possit;
nam ex quo Reipublicae negotia interius inspexi, tempus emendandi atque
1 De z.g. Winterkoning, Frederik V van de Palts, schoonzoon van Jacobus I. Zie I p. 217 n. 8.
2 Popularis meus, ook in n o . 645; zie p. 80 n. 2. Waarschijnlijk wordt Frederik Hendrik bedoeld,
die in de brieven van Nicolaas van Reigersberch onder den schuilnaam ‘Landsman’ voorkomt.
Hetgeen de ‘popularis’ begeert, zal de bij n o . 649 afgedrukte Nota zijn.
3 David van Reigersberch, zie I p. 143 n. 2. Hij was blijkbaar te Parijs geweest.
4 De stok, die bij de Spartanen gebruikt werd voor het geheimschrift, heet σϰυτάλη; hier het
cijfer voor het geheimschrift.
5 N o . 622 en n o . 626.
6 De gezant te Parijs, Van den Boetzelaer van Langerak, had in een brief aan de
Staten-Generaal van 30 April 1621 geschreven, dat Grotius aan eenigen uit den Raad des
Konings gezegd had, dat hij aan de Staten-Generaal vergiffenis voor zijn ontvluchting had
gevraagd, en beloofd had zich voortaan naar den wil der Staten te gedragen. Men vindt de
passage uit dien brief o.a. bij Brandt, Leven I p. 271; bij Rogge, de Verantwoording van Hugo
de Groot in Bijdragen Vaderl. Geschiedenis 3e R. VII (1893) p. 94, en bij den brief van Maria,
hierachter n o . 647. Het verhaal ging weldra door het geheele land en werd ‘als een
buitengewone tijding in de couranten gedrukt’. Grotius schreef daartegen een korte verdediging,
een vliegend blaadje, in het Fransch en in het Latijn, die ook in het Nederlandsch vertaald
werd als: ‘Stuytinghe van een tastelycken loghen, al heymelijck gesonden uyt Vranckrijck’,
1621 (Knuttel 3255: Rogge 430). Exemplaren van de Fransche en Latijnsche edities zijn tot
heden niet bekend.
Volgens Rogge l.l. p. 93 zou Grotius het eerste bericht van Langerak's brief gekregen hebben
in een ‘nu verloren.... brief van Maria van begin Mei’. Ik meen dat Rogge zich vergist zie mijn
aanteekening p. 33 n. 1.
7 Opengelaten in de uitgave. Vul aan: ‘et Arsenius’; zie p. 69 n. 4.
8 Over de Historiae zie I p. 40 n. 4.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2