Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

70
his, qui eas penitus imbiberunt - quos inter tu emines - etiam illos a quibus modice
libatae sunt, - quos inter utinam poni merear! - valide commendent. Sed tamen ut
arbitror ipsa paucorum iniuria efficacius me et multorum, et optimorum affectibus
inseruit: neque enim frustra dictum est 1 , rem sacram esse hominem miserum,
praesertim innocentem. Vide autem quam propitia in me Dei providentia mala mea
similibus bonis pensarit. Fidem in patriam praestiti: in uxore inveni; ego publicae
libertati dum studeo, amisi meam: illa vicissim suam meae impendit: neque tu frustra
ipsam, qua mihi sum redditus, rationem miraris. Quis enim libertatem speraret ex
arctiori carcere? Quis coeli apertos haustus ex iis angustiis, quae vix animae
respiranti aerem transmitterent? quis denique tot custodum oculos effugere se posse
speraret ipsis custodum manibus et pedibus? Sed nimirum aequum erat inexspectata
ratione eum servari, quem adeo inexspectata pernicies oppresserat. Quis enim
futurum hoc credidisset? Patriae gloriam et eorum qui in patria eminebant, tum
vincta, tum soluta oratione, quantum potui connisus in sublime extuli. Pro hoc merito
merces mihi summa ignominia a civibus meis redditur. Publicas opes patrocinio
defendi, consiliis auxi: meas amitto; tutatus sum patriae libertatem: constat id mihi
tristissima servitute. Bene illud, quod uxorem in carcere reliqui, et quidem me elapso
arctius custodiendam, ne quis iam dubitaret capi et innocentes et bene de suis
meritos. Illa hoc tantum gnara elatum me, quod restabat eventus, anxia animi,
coniectura revolvens, vota fecit, quae ab amantissima mariti coniuge nemo
exspectaret, ut maritus a se quam longissime abesset. Ego tum demum intelligens
a quali uxore discessissem, tam graviter ferebam eius absentiam, ut potius quam
ea diu carerem, carceri me fuerim redditurus. Gratulandum est saeculo, quod hoc
potuerunt famae reverentia ac pudor, ut feminam illorum manibus extorquerent, qui
iam aliam non habebant irae suae materiam. Illa vero hoc laude dignior, quod tam
facilem exitum, cum me emitteret, sperare non ausa est, innocentiae meae mihi
conscia, atque inde intelligens in quos homines incidissemus. Non in aliam magis
isti versus 2 congruunt:
Tu melius certo meruisti pignore vitae,
Ut tibi non esset morte probandus amor.
Neque tamen iam defuncti sumus patientiae experimentis: superest pro carcere
exsilium, et nescio an Fata mihi totum mea sint agitanda per orbem. Sed post
carcerem in patria, exsilium patriae loco est. Gratiam habeo quod exemplis me
solaris, et quidem magnis, et quae possunt iacentem quoque animum erigere,
multoque magis sustinere erectum. Themistocles ille, qui Apolline certius salutis
viam Athenis monstraverat, coactus fugit, et quidem ad Salaminiaci praelii reliquias.
Similis Coriolani iracundia: sed utraque infelix. Melius Alcibiadi cessit exsilium
hostiliter exercitum, quem diris populus exsolvit propter illa facta per quae diras
verius mereri coeperat. Sed leniora libentius lego. Ostendit mihi Graecia Aristidem
contrarias Achilleis preces concipientem, ne unquam sui pulsi Athenas poeniteret;
et Phocionem ultimis verbis praecipientem filio, ne acceptae iniuriae meminisset.
Roma Rutilium, qui maledici sibi putavit, cum amici ex civili bello reditum ipsi
augurarentur, neque aliter ultus est ingratam urbem, quam quod ne revocatus quidem
ad eam redire voluit. Neque tuus ille Scipio aliud quam
1 Festus 467.
2 Martialis IV, 75, 7-8.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2