Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

437
qui, uti nomine Iusti merito est exornatus, ita non dubium est, quin in isthoc tituli
illius partes velit imprimis explere, quod organon esse quam maxime desideret
removendae ex orbe Christiano summae iniustitiae, qua homines professionis
Christianae, et revera in Religione fratres, se ex vaecordi errore, sine iusta causa,
per summam iniuriam mutuo odio habent, persequuntur, mordent, discerpunt,
perdunt; et restaurare cupiat illam inter omnes iustitiae species primariam, quae
Familiae Christi restituat eam concordiam, quae omni iure in ea debet obtinere, quo
tum priscum Galliarum Regum epitheton Christianissimi novo iure in se renovaret
confirmaretque: utpote factum procurans sub sole omnium Christianissimum.
Praeterea tanto melius istud per Regem hunc obtineri posse iudico, quod certum
sit multos magnos ac praeclaros, summaeque authoritatis atque ingenii viros rem
hanc unice optare: qui Regi consultores, et nobis adminiculatores, non detrectabunt
rem hanc sanctam promovere. Ac nunquid in universum videmus praesens hoc
saeculum huc reservatum, ut multi passim egregii viri incipiant animadvertere, debere
hoc Ecclesiasticum dissidium cessare, et pacis aliquam rationem inire? Amor ipse
discordiae hic incipit de suis viribus amittere. Proximum elapsum saeculum commovit
concitavitque hominum animos ut hiulcissimum vulnus Ecclesiae inflictum sit: fateor,
non absque divina providentia, ad evellendum ex ea quam plurima infernalis satoris
zizania; at saeculum hoc praesens animos rursus praeparare videtur, - lolio nunc
lappaque exstirpatis non parum - ut iterum adduci et in unum debere coire
animadvertant; talium pectorum tanto feracior est Gallia, quanto in ea sagaciora
sunt sapientioraque capita. Adeo ut spes magna sit, non sine fructu aut infeliciter
operam hanc impensum iri. Certe conscientia mea me urget atque impellit, ne, quum
manifesta haec lux animo meo - et quidem non sine numine - oborta sit, eam audeam
obtectam relinquere. Tu porro is eris, cui ante omnes alios commendatum istud
commonstratumque cupio. Nam quantum tu rei huius successum in votis habeas,
nec tibi nec mihi incognitum. Tum vero nullus mihi notus, qui eius apud Regem
possit esse proxenetes, nullus qui possit esse melius, tum per temet, tum per alios
magnos homines, rei huic sacrae tum idoneos, tum haut difficulter in eo te adiuturos.
Macte igitur hoc animo et hac pietate! Esdram te reparationi huic Hierosolymorum
praebe. Audentes in pulcris et piis, non tam fortuna. quam fortunae magister et
moderator iuvat 1 . Non dubito quin si, quae parata habeo videres, plus de eis
iudicares, quam de non visis existimare potes: quod dictum velim per libertatem
eius, quae inter nos fuit familiaritatis, non per iactantiam. Erit quoque tibi non
indecorum, adiutorem te hic et quasi patronum in re tam laudabili fuisse. Itaque
quantum confido te sanctum hoc opus laudare et optare, tantum quoque te huc
collaturum operae sedulae spero; quod quidem unice tibi commendatum relinquo,
ut et istud, ut omnia communices quibus communicanda putes, suppresso meo
nomine, et ipsi Regi quidem, donec videas rem totam cum eo transactam: eaque
transacta, me inconsulto, nulli alii praeter Regem illud notum facias. Quid vero de
eo aut egeris, aut agere velis, mihi propere notum ut facias etiam atque etiam rogo;
sin vero agere aliquid tibi animus aut sit aut non sit, iterum obtestor nostram
amicitiam, tuamque fidem in nomine Christi, ne nomen meum institutumve palam
facias: ne sine fructu mihi odium atque inimici-
1 Audentes fortuna iuvat. Vergilius, Aen. X, 286.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2