Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

X
Staten moet schrijven, doch anderen ontraden dit, omdat het den schijn kon wekken,
dat hij het gezag dier Staten in zijn zaak daardoor zou erkennen, hetwelk hij steeds
ontkend had. Een brief aan de Staten der verschillende provinciën zou een nieuw
plakaat kunnen uitlokken. Jeannin raadt een ‘open brief’ aan een vriend aan; een
ander een nieuwe en vermeerderde editie van de Verantwoordinghe zelf, of wel
een verklaring in de voorrede op den Stobaeus, die weldra verschijnen zal. Dezen
laatsten weg, hoewel uit Holland algemeen afgeraden, heeft Grotius toch gekozen.
In de Prolegomena der ‘Dicta poetarum quae apud Io. Stobaeum exstant’, welk
boek 1623 bij Buon uitkwam (de dedicatie is van 2 Mei 1623), geeft hij een overzicht
van zijn letterkundige en juridische studiën in de Haagsche gevangenis, op
Loevestein, thans in Parijs. De aanleiding, om dit in deze Voorrede te doen, lag voor
de hand: ‘Ik had, schrijft Grotius, met het plan om deze uitgave van Stobaeus te
bewerken, al lang rondgeloopen, maar mijn drukke ambtsbezigheden lieten mij geen
tijd. Toen werd ik in de gevangenis geworpen; zoo kon ik thans mijn Stobaeus ter
hand nemen, en ik werkte er aan, tot ook dit mij verboden werd. Op Loevestein kon
ik het werk voortzetten en beëindigen’. Dan spreekt Grotius over andere werken,
over zijn wonderbaarlijke ontvluchting, zijn komst in Frankrijk. ‘Daar heb ik het
allereerst mijn plicht geacht, de waarheid over hetgeen door mij en tegen mij gedaan
was, der menschheid mede te deelen, wat ik bondig en geheel naar waarheid in de
Verantwoordinghe heb gedaan, en wat ik uitvoeriger in de Annales zal doen, die ik
bijna gereed heb, die mij voldoende zullen schoonwasschen, indien door de leugens
bij sommigen nog een verkeerde meening over mij mocht zijn blijven bestaan’.
Ziedaar Grotius' antwoord op het plakaat, dat hem, in zijn eigen meening, vogelvrij
verklaarde. De Staten hebben het bij het plakaat gelaten; ‘brutum fulmen’ noemt du
Maurier het, dat was het ook. Het was spoedig vergeten; voor een uitgave der
Annales was geen directe aanleiding, integendeel, nu het niet noodig was, hield
Grotius ze liever nog onder zich, om niet opnieuw olie op het vuur te storten. Zij
verschenen eerst in 1657, lang na zijn dood.
En nu gaat hij met zijn andere werk door; allereerst de Annotationes op de
Evangeliën, waaraan hij reeds op Loevestein gewerkt had, en die hij thans voltooide,
doch die eerst in 1641 bij Blaeu te Amsterdam zouden verschijnen: de Dicta poetarum
quae apud Io. Stobaeum exstant, straks reeds genoemd; kleiner werk, als de veel
geprezen Silva, aan den zoon van zijn vriend J.A. de Thou gericht; en dan het
meesterwerk, De Iure Belli ac Pacis. De Groot spreekt er het eerst over in een brief
van 12 November 1622 aan Willem: ‘Mitto indiculum librorum quibus opus habeo
ad aliquid de iure commentandum’. Het lijstje met de gevraagde boeken is niet meer
aanwezig. Maar in een brief van 13 April van dit jaar aan Nicolaas van Reigersberch
had hij reeds om 't geschrift ‘De Piscatura’ gevraagd, waarom hij Nicolaas 10 Juni
nog eens vraagt: ‘'t stuck van de visscheryen’. Hij bedoelt hiermede het geschrift
onder den naam van:
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2