Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

37
Deo habemus gratias. Eiusdem clementiae patrem omnesque sanguine, affinitate
aut amicitia iunctos unice commendamus. 1620. Calendis Novembribus.
Tui amantissimus Frater
H. Grotius.
608. [1620 Nov./Dec.] Aan G.J. Vossius 1
.
Vir optime atque eruditissime.
Ad tragicorum fragmenta quae annotavi 2 ad te mittam, quanquam non multum
commendationis ad editionem afferent. In his quae sunt edita poteras, me quidem
valde volente, non in paucis dumtaxat locis nomen meum silentio tegere, ubi nihil
a nobis erat observatum quod non cuivis veniret in mentem, sed et alibi saepe
coniecturas nostras praeterire quibus probabiliores tibi aut a te aut ab aliis erant ad
manum. Satis est si veniam nostra merentur hoc loco scripta ac tempore; nam
fabulae, unde lux fragmentis petenda, pridem mihi exciderunt. Quare posthac nolo
uspiam me nomines nisi ubi coniectura nostra valde se tibi aliisque amicis probabit:
nam levium ariolationum facilis est iactura. De lingua Latina 3 caepto instes precor,
et diligenter conquiras quae usquam sunt linguae Æolicae et Siculae vestigia; inde
enim maiorem partem et vocum et variationum petendam iudico, si quid recto olim
observatum memini. Utinam eae essent res nostrae ut aliquem tibi usum nostri
possemus praestare aut hac aut aliis in rebus. De meis sequar, ut soleo, consilium
tuum. Primum sex libros Isagoges Christianismi 4 relegam: deinde pertexam
Gnomologicon ex Graeco versum 5 tum ad Evangelia 6 redibo. Gratias tibi habeo - et
quando autem debere desinam - pro perlecta Isagoge 7 . De sacrificiis non memini
apud Socinum legere; sed videtur mihi ea esse sententia Iustini Martyris, quem et
alii sequuntur, tum vere et inter Hebraeos Maimonidae et Albonis. Scio sententiam
esse probabilem tantum, nam ἀποϕατιϰῶς ex Sacris literis in rebus eiusmodi nihil
valide colligitur. Tu non quid censoribus placiturum sit, sed quid verum maxime
putes tecum et cum aliis cogita. Id enim sequi certum est; ac potius differre editionem,
vel ad mortem usque, quam aliorum captui servire. De Sabbato 8 ita sentio: pios ante
Mosem Sabbatis memoriam coluisse Creationis per preces et convivia familiaria.
Rigidum autem illud otium peculiariter indictum Hebraeis tum ut notam discretricem,
tum solatium adversus dominorum in servos saevitiam. Si quid habes melius rogo
me doceas. In Mosis lege - non dico in Veteri Testamento: nam de Prophetis
praesertim posterioribus res longe alia est - aeternae vitae non fieri mentionem nisi
per umbras, aut rationis consequentiam certissimum mihi videtur; Christi auctoritate
qui Saducaeos non verbis directis sed
1 o
Gedrukt Epistolae p. 49. Moet niet lang voor n . 609 geschreven zijn.
2 Zie p. 29 n. 8.
3 Ibidem.
4 Bewijs van den waren godsdienst, zie p. 26 n. 6.
5 Stobaeus, zie p. 15 n. 4.
6 Zie p. 27 n. 1.
7 Grotius heeft dus aan Vossius het ‘Bewijs’ reeds toegezonden, en diens opmerkingen
ontvangen.
8 e
Bewijs van den waren godsdienst (1 editie) p. 87.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2