Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

387
916. 1624 Aug. 3. Aan T. Guiscardi 1
.
Viro Illustri Traiano Guiscardi Magno Cancellario Montisferratensi, Casalium.
Facis tu pro perpetua tua humanitate, virtutum tuarum suavissimo condimento,
Vir amplissime, quod de loco qui exstat Gen. XXXV. 3 meam quoque sententiam
sciscitaris. Neque enim nescis quam mihi ad veterum librorum lectionem tempus
exiguum aetas in foro publicisque negotiis trita concesserit, et quanta hos labores
adversa exceperint, quorum ea vis est ut etiam his, quibus natura plurimum indulsit,
facile memoriam omnem exturbent; deinde et hic me vivere librorum inopem, nisi
quorum usus amicorum beneficentiae debetur. Verumtamen ut videas non eo haec
a me dici, quod ullo a te imposito onere levari cupiam, qui potius venaturus sim
occasiones per quas summae tuae in me bonitati aliquid referre possim gratiae,
dicam quod in mentem venit, praefatione qua iam usus sum nihil aliud consequi
cupiens, quam facilem veniam eius operae ex qua laudem sperare non possum.
Iacobus igitur narratur Deo parentum suorum, Abrahami et Isaaci, id est coeli
terraeque opifici, sacra facere voluisse eo in loco, quem ob exhibitam sibi ὀπτασίαν
Bethelem, id est Dei domum, dixit, quoque in loco postea monumentum statuit
lapideum. Solebant enim in rei insignis memoriam accumulatis lapidibus monumenta
constitui, quale illud quod Iacob Hebraeo sermone גל עד Laban Syro ײגר שהדותא
appellaverat Gen. XXXI. 48; Xenophon 2 Graece ϰολωνὸν dixit: aut etiam unus poni
lapis eximius, quales ipsi quoque Graeci βαιτύλια dixere, accepto haud dubie a
Phoenicibus vocabulo quod hanc ipsam Iacobi historiam et Bethelis nomen referebat.
Sic et apud Graecorum antiquissimos narrat Clemens Alexandrinus 3 rudia primum
nullamque figuram praeferentia ligna Diis consecrata. Sed Iacobus antequam sacrum
inciperet, duplicem instituit purgationem, non a parentibus tantum sed ab ipsa quoque
natura edoctus ad sacra homines non nisi quam maxime purgatos accedere debere,
unde ϰαϑαρίζεσϑαι, ἁγνίζεσϑαι - qua voce et in hac historia Iosephus 4 utitur - in
casto esse et similia apud Graecos Latinosque legimus. Est autem purgatio alia
principalis, alia symbolica. Principalis est qua ea amoventur, quae Deum possent
offendere, id est peccata, in quibus est cultus Deorum falsorum. Quanquam vero
penes se habere sine usu alio instrumenta talis cultus naturaliter illicitum non videatur,
tamen incitamenta peccandi a se amovere et paenitentiae signum est et vitae melioris
initium. Huc ergo pertinet quod familiae suae praecipit Iacobus ut a se removeant
את-אלהי הנכר, Deos alienigenae, id est Deos alienigenarum, ut solet numerus
singularis sumi pro plurali indefinito: Deos nimirum Abrahamo et Isaaco incognitos.
Deos autem intellige τύπους τῶν Θεῶν, Deorum effigies, ut in explicanda historia
superiore Gen. XXXI. 19, quae cum hac connexa est, loquitur Iosephus, ubi in
Hebraeo est תרפיס quod Chaldaeus exponit צלמניא imagines: quae ipsae imagines
eodem capite Gen. XXXI. 30. אלהי. Dii vocantur. Purgatio symbolica fuit mutatio
vestium, quod mutatae in melius vitae indicium est: quo alludens Paulus Apostolus
1 Afschrift Bibl. Nat. Parijs, fonds Dupuy 675 f. 14.
2 Xenophon, Anab. IV, 7, 25.
3 Clemens Alex. Cohort. c. IV (Migne P.G. VIII, 134).
4 Flavius Iosephus, Ant. Iud. I, 21, 2.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2