Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

25
finiri leges iubeant. Preces saepe repetitae, ut iudices darentur nobis, ordinarii ac
legitimi, aut certe non palam inimici, nihil valuere. Sed neque illud impetratum, ut
aut publice, aut saltem apud ipsos iudices causam dicere liceret. Sed defensione
ademta damnati sumus rerum multarum, quarum nunquam nos reos peraget
conscientia, neque summus ille iudicum iudex. De controversiis Ecclesiasticis eadem
plane mea sententia est, quam ex veterum scriptis, me quoque hortante et adiuvante,
vir optimus ac doctissimus, Gerardus Vossius, libello de Historia Pelagii 1 quem visum
tibi spero, dilucide explicavit. Facile mihi videtur ex Canonibus Milevitanis et
Arausicanis talis constitui potuisse docendi formula, quae nec in Gratiam esset
ingrata, nec hominibus faceret peccandi commeatum. Multa alia, quae inter doctos
disputantur, potuisse extra definitionem relinqui. Nunc aliter res evenit, quo tandem
exitu scit Deus. Ego perpetuae damnatus servituti, uni cubiculo inclusus, nec
proximorum, nec amicorum, neque vero eorum saltem, qui Evangelii doctrinam viva
voce annuntient, ullo fruor solatio: tantum optima uxor et parvi liberi, nescio solatio
magis sint, an conspectu suo onerent infelicitatem. Neque ab iis, qui rerum potiuntur,
spes melior ostenditur, nisi ipsorum causam meo iudicio probem, meque ipse
damnem, non damnante conscientia, quod Deus misericors, uti plane confido,
avertet. Plane enim statui potius hoc, quicquid est mali, ad finem vitae pertrahere,
quam aut veritatem mihi cognitam oppugnare, aut in eo culpam fateri, in quo culpam
animus non agnoscit. Interim valetudo, mire afflicta, utpote ademto caeli usu, mei
curam mihi commendat. Dictat ipsa natura, dictat Apostolus 2 : si liber fieri potes, eo
potius utere. Neque alienum a vero est illud: ἥμισυ τῆς ἀρετῆς ἀποαίρει δούλιον
ἧμαρ 3 . Studia certe, optimum omnis maestitiae levamen, quam sint aspera atque
incondita, ademto doctorum virorum commercio, nemo est qui nesciat. Haec igitur
ad te, Reverendissime Domine, perscribenda duxi, non impatientia doloris, quem
non mea ope, sed divino praesidio moderate fero, verum ne mihi desim, eoque te
orem, ut siqua se praebeat occasio, facias, quod facturum te scio, ut meam
calamitatem subleves. Audio ab optimo Rege mandata quaedam data pro me: ea,
quae aut qualia fuerint, quomodo aut curata, aut impedita sint, equidem nescio.
Utinam D. Carletonus mihi esset paulo aequior; cui mitigando propinqui mei operam
dant. Sed partium studia mire homines occaecant. Ego, ut in partem ullam reipublicae
veniam non postulo, ac ne cupio quidem, quanquam et id mihi oblatum est, sed
conditionibus, quae vim animo adferant. Sum tamen iis natus, qui per multa saecula
cum laude ac gloria patriae meae praefuerunt. De ademtis mihi bonis quaesitis a
me innocentissime, sine ulla cuiusquam iniuria, sine ullis sordibus, quod norunt et
fatentur etiam inimici, non sum sollicitus. Unum est, quod opto, ut mihi me uti liceat:
hoc est, ut libertatem, quam proxime vitam omnes habent, multi etiam vitae
praetulerunt, recuperem, ita tamen, ne quid iniungatur mihi cui reluctetur animus,
ne propter vitam perdam vivendi causas 4 . Utinam Regum doctissimus ad aliquam
nos literariam opellam dignetur advocare, ut apud vos sim, dum nostrae procellae
desaeviant, aut aliquam reperiat viam, qua me
1 Historia de controversiis quae Pelagius eiusque reliquiae moverunt. Zie I reg. i.v.
2 I Cor. VII, 21.
3 Homerus, Od. p. 322 v.:
ἥμισυ γάρ τ᾽ἀρετῆς ἀποαίνυται εὐρύοπα Ζεὺς ἀνέρος, εὖτ᾽ ἄν μιν ϰατὰ δούλιον ἧμαρ ἕλῃσιν.
4 Iuvenalis, Sat. VIII, 84.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2