Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

19
kerckelycke saecken hebben verclaert, sonder oyt voor het alderlaeste te sustineren
dat de kennisse ende dispositie van soodaenige saecken de Generaliteit soude
competeren. Jae die van Dordrecht hebben eenige Resolutiën helpen nemen ende
voorslagen gedaen om door de authoriteit van de Staten van Hollant de saecken
te accommoderen sulcx dat ick hyerin mede nyet en hebbe gelooft buyten het
gemeene gevoelen. Ick heb soo wel aen den Heer Charleton 1 , dye seyde met my
te willen spreecken door last van zynen Coning, vóór het doen van zyne propositie,
als aen den Heere van Maurier 2 , die my mede tot verscheyden maelen by hem heeft
ontboden, geopent myne bedenckingh op 't Synode Nationael ende de intentie van
myne principalen, oock voorslagen gedaen tot accommodatie, versoeckende dat
zy by haere meesters debvoir wilden doen tot vrundelycke accommodatie, om alle
swaericheden te verhoeden. Ick heb oock de selve myne consideratiën eenige
Prelaten 3 , groot credyt hebbende by Syne Majesteit van Groot Bretaigne, doen
verstaen tot gelijcken eynde gelijc myne ende hare brieven connen uytwysen. Onder
anderen heb ick den Bisschop van Spalata 4 in bedencken gegeven, off het nyet
goed en waer, dat Syne Majesteit een goed Theologant herrewaerts sond alleen
om recht te verstaen den stant des geschils ende daervan rapport te doen, opdat
Syne Majesteit als dan te beter soude letten op de noodige remediën die ic naerder
heb aengewesen in een Latijnsch geschrift 5 , ingestelt om aen Syne Majesteit
gesonden te werden, als de Staten van Holland sulcx soude goed duncken; zijnde
my zeer leedt dat het voors. schryven aen den Bisschop van Spalata sulcx werdt
geduydt als off ick een successeur aen Charleton soude hebben gesolliciteert,
'twelck ick oprechtelic verclare geweest te zijn buyten myne intentie. Dat ick nu met
dit voornemen van door een moderate voet van leringe de scheuring, in de
Gereformeerde kerck sonder mijn toedoen geresen zijnde, te verhelen ende myne
meesters in haere authoriteit te conserveren, door middelen dye ick met reden nyet
anders conde houden als wettelijc, de hals soude hebben verbeurt, gelijck eenige,
oock dye sulcx minst betaemt, sustineren, ofte immers myne vryheyt, gelijck het de
Rechters belieft heeft te verstaen sulcx en heb ick tot noch toe in mijn hart nyet
connen gevoelen; maer vinde ter contrarie, dat men met my in vele deelen nyet wel
en heeft gehandelt. Ick hadde nae myne eerste examinatie een memorie geschreven
aen Voochd 6 , tot dilucidatie van yet dat my in de examinatie nyet en was
voorgecomen. Van der Meulen 7 seyde my daerop dat hy de memorie hadde gelevert
ende dat Voochd ende Coeners 8 by den anderen waeren, my zeer toegedaen zijnde;
dat zy gemeent hadden dat ick een van hun beiden soude versocht hebben om by
my te comen. Ick seyde soo
1 Sir Dudley Carleton, de Engelsche gezant in Den Haag.
2 Benjamin Aubéry du Maurier, de Fransche gezant in Den Haag. Zie H. Ouvré, Aubéry du
Maurier ministre de France à La Haye, 1853.
3 Overall en Andrewes; zie I, register i.v., en dit deel p. 24 n. 1.
4 M.A. de Dominis; zie I p. 592 n. 1.
5 Epistola ad Regem, waarover zie I p. 600 n. 1.
6 Nicolaas de Vooght, burgemeester van Arnhem, een der commissarissen van de
Staten-Generaal tot de instructie van het proces; de namen dezer commissarissen o.a. bij
Brandt, Historie der Rechtspleging (3 e ed.) p. 5. Hij was een der 24 rechters.
7 Pieter van der Meulen, de kapitein die Grotius gevangen nam.
8 Abel Coenders van Helpen, lid van de Staten Generaal wegens Groningen, evenals de Vooght
(n. 6) een der commissarissen.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2