Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

18
als een byeencomste van Predicanten onder het beleid van de Staten van Holland
ofte de interventie van neutrale ende onpartydige Theologanten. Maer de questie
te stellen aen die ghenen dye haer als parthyen hadden verthoont, jae door de
scheuring prejudicie hadden gegeven - gelijck in de Nationale Synode most
geschieden - heb ick gehouden dangereux te zijn, ende dat het effect daervan soude
zijn een zeer bittere alienatie van gemoederen. Ick en conde ooc niet verstaen dat
dese Synode Nationael de Staten van Hollant, om groote redenen daervoren
beschroomt zijnde, met recht conde overgedrongen werden, nyet alleen omdat sulcx
was sonder exempel, maer oock omdat nae alle acten ende recessen die hierop
souden mogen werden geallegeert de Staten Generael ende Sijn Excellentie hebben
verstaen ende in de Instructie van Sijn Excellentie als Gouverneur van Utrecht
goedgevonden dat gestelt soude werden dat volgens het XIII e artyckel van de Unie
de dispositie over de Religie de Staten van de Provincie competeerde. Ick en heb
ooc noyt anders connen verstaen, dan dat de meninge van de Staten van Hollant
in het maecken van de repartitie was geweest eenig eygen ende bysonder recht
over de soldaten van haere repartitie te bedinghen, te weten om soo veel de
inlandsche Regiering van de Provinciën aengaet, midsgaders de uytvoering van
Staetsgewijs genomen resolutiën, defensie van de Magistraten ende publycque
plaetsen, over de selve soldaten absolutelijc te commanderen, sonder daerin de
Generaliteit subject te zijn, maer wel in 't beleid van het oorlogh ende 'tgunt daervan
dependeert. Alsoo nu Sijn Excellentie de saecke anders verstont ende gaf
commandementen aen de crijgsluiden van haer met de saecken ter eener ofte ter
andere nyet te moeyen, soo zijn de Magistraten beraiden geworden haer selve te
verseeckeren, 'twelc tot Rotterdam geschiet is volgens de oude possessie ende
sonder mijn aenraden. De gedeputeerden van Utrecht heb ick, vergeselschapt zijnde
met anderen dye nyet eens aengesproocken en werden, te bedencken gegeven off
het nyet beter en waer de cassatie van de Waertgelders op te houden, totdat men
de selve soude mogen doen met gemene verseeckering. De reise van Utrecht heb
ick nyet gaeren aengenomen, door last; gedaen verscheide voorslagen tot
accommodatie ende nyet anders voorgehadt dan nieuwicheit ende verandering voor
te comen met vaste hoop dat door de gemene intercessie van de geallieerden alles
soude werden bevredight. Syende evenwel dat de anderen voor hadden alle haere
macht te gebruicken tot uitvoering van hare intentie, heb ick om bloedstorting te
verhoeden my geemployeert tot afdancking van de waertgelders, doch met
toesegginge van Sijn Excellentie dat myne meesters de Regierders van Rotterdam
gheen oneer en soude geschieden. Ick heb oock in de vergadering van de Staten
ende in particuliere communicatie so tot Utrecht als ellewaert dickmael geseyt middel
te weten tot cassatie van de waertgelders indyen men de Magistraten wilde
verseeckeren nae behooren. My staet ook zeer wel voor dat de Burgemeester Bas 1
in de vergadering van de Staten Generael verclaerde 't verstandt van Amsterdam
te zijn, dat de Staten Generael de Steden van Hollant geen wet en hadden voor te
schriven op 't stuck van haere verseeckering. Is 't recht van 't Landt anders geweest,
sulcx is my nevens meer anderen onbekent geweest. My is oock wel indachtigh,
dat die van Dordrecht ende Amsterdam in de vergaderinge van Hollant haere
bedenckingen op de Resolutiën aengaende de
1 De Amsterdamsche burgemeester Dr. Dirck Bas Jacobszn.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2