Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

156
slagen souden connen geschieden. Voor ende aleer op 't stuck van de Religie een
vaste Resolutie soude zijn genomen, dunkt my dat Sijn Excellentie in de Capelle,
ende verreysende, in zijn huysgesin soude moeten laeten predicken een persoon
van buyten ontboden, dye gehouden wierd moderaet in 't stuck van de verschillige
questien, ende die deselve in zyne predicatie soude vermyden opdat Sijn Excellentie
te minder partydigh mochte werden gehouden. Een placcaet van amnestie sonder
quetsing van yemants ere soude misschyen oock niet ondienstigh zijn. Dit alles
onder correctie, alsoo het een, dye lang is gevangen geweest ende nu is buyten 's
lands niet wel mogelick en is te weten hetgunt hyer op comt te considereren, ende
de volgende tyden noch meerdere occurrentien connen voortbrengen, dye het advys
souden doen veranderen. In 't eerlick ende haestigh aennemen van het provisioneel
gouvernement is veel gelegen, alsoo andersins te beduchten staet, dat men Pr.
Hyndrick goede woorden sal geven, sonder op hem te passen ofte immers hem te
stellen onredelicke conditien. Dient oock wel gelet op de frontiersteden ten eynde
den vyant geen proffyt en doe met de oneenicheden. Ick soude oock van opinie zijn
dat men in 't regard van de Roomsch Catholycken sachtelick soude handelen, om
geen alteratie te causeren. Voorts alsoo in de Collegien van Justitie veele zijn
ingebracht by de nieuwe Regenten, souden deselve dienen versterckt, om te mogen
besoigneren met twee cameren. Nopende de Schouten ende Secretarissen souden
die van de Reckeninghe mogen gelast werden om het verschil tusschen de oude
ende nieuwe bedienaers by transactie ofte lotinge af te doen. In de Universiteyt
soude oock dienen herstellinge te geschieden van alle die om de religie zijn afgeset,
als oock in de scholen.
Voorts ick verwonder my zeer dat ick in lang geen schryven van den heer van
Maurier en heb vernomen. Doet u best om te weten off d'heer van Langerack gaende
nae de Coning geen last en heeft gehadt om yet te doen jegens my ende wat: alsoo
my dunckt dat daer yet aen moet zijn.
Ick com nu om den uwe van den XX e te beantwoorden. Ick houde dat Aersens
de Legatie nae Venegie 1 aenneemt om buyten 't peryckel te zijn by alle
veranderingen. Hoe hy by de Fransche Ambassadeur ende Agenten sal werden
bejegent weet ick niet wel. D'heer van Maurier heb ick in lang niet geschreven,
omdat ick brieven van hem was verwachtende dye lang zijn opgehouden mids de
absentie van den heer Marbaud 2 die nu is aengecomen. In de saecke van Oost
Indië sal ick niet doen buyten kennisse van den heer van Maurier 3 . In 't uytgeven
van de historie 4 vind ick swaericheyt, omdat de waerhyt niet en can geseyt werden
sonder offensien, die my niet en dienen. 's Geloofs voorbericht 5 meen ick dat mijn
broeder tot Antwerpen sal vinden ende vandaer mede brengen. Met de Apologie 6
ben ick besigh ende begeer dat deselve wel werde
1 Aerssen ging niet naar Venetië.
2 Marbault, zie p. 60 n. 4.
3 Zie n o . 702.
4 Zie p. 75 n. 8.
5 ‘Geloofs voorbericht’ schijnt de oorspronkelijke titel van het ‘Bewijs van den waren godsdienst’
te zijn (waarvan Grotius het handschrift aan Grevinchoven in Antwerpen had gestuurd, zie
p. 149 n. 7); althans Rogge vond in de Bibliothèque Nationale te Parijs een afschrift van het
oorspronkelijke ontwerp met het opschrift: ‘Geloofs voorbericht’. Rogge in De Gids, 1893, III
p. 469 n. Een nader onderzoek van dit handschrift is wel gewenscht.
6 De Verantwoordingh; zie p. 76 n. 1.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2