Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

155
verhoeden, oock de Coningen van Vrancrijck ende Engelant zyne oprechte intentie
tot 's Lands ruste verwittigen. Indien de burgerye van eenige Steden versocht
herstellinge van de oude Regierders, dat Sijn Excellentie door eenige gecommitteerde
soude doen letten off tot rust van de Stadt nae de dispositie van de humeuren van
de burgerye beter waer de oude vroedschappen te herstellen ende deselve te laeten
procederen tot nominatie van burgemeesters, schepenen ende afgestorven
vroedschappen, off de oude ende nieuwe vroedschappen te combineren ende
burgemeesters ende schepenen te doen nomineren by deselve tot het meeste
contentement van de burgerye. Indien op het exercitie van de Religie verschil rees,
de magistraten te autorizeren om by provisie reglement te stellen nae haere
constitutie sonder nochtans yemant in zijn exercitie buyten de publique kercke ende
plaetsen te beletten. Het schryven over de questieuse materien soude dienen
verboden als oock alle invectiven. Dit gedaen zijnde souden den Staten van Hollant
dienen beschreven, om te letten op 't stuck van de magistraten als oock op de delatie
van het gouvernement, ende reïnstitutie van het Collegie van de Gecommitteerde
Raden. In Gelderlant, Utrecht, Overijssel meene ick dat de provisionele delatie mede
by de Ridderschap soude connen geschieden; ende dat de Gedeputeerde Staten
aldaer mede by provisie souden dienen vermeerdert ende voordere vaste ordre
gestelt by de Staten. In Zeelant soude wel dienen gereguleert, om met den eerste
mede te comen in wettelicke, possessie van het Gouvernement ten minste by
provisie: ende soo daer eenige difficulteyt in viel soude my duncken dienstigh te
zijn de plaets van de Eerste Edele by noch twee anderen boven den ghene, dye
daer nu is, te doen bewaren, van welcke twee de eene soude dienen te zijn van
grooter qualiteyt als die het ampt bedient, ende den ander een clouck, aengenaem
persoon, die last souden hebben met de gequalificeerste van de steden te houden
goede correspondentie. Aen de respective Staten van de Provincien - wanneer
deselve met gemack soude connen vergaderen - soude by Sijn Excellentie
geschreven mogen werden te letten op een vaste voet tot rust in 't stuck van de
Religie ende tot dyen eynde gedeputeerden te senden wel gelast ter Generaliteyt
om te letten op de bequaemste middelen van eenicheyt. Onder die middelen schijnt
het apparentste te zijn een byeencomst te procureren tusschen de Lutherschen
ende Gereformeerden op sulcken voet als by de Keurvorst h.m. 1 , Moulyn 2 , Plessys 3
ende anderen menighmael is voorgeslagen, om te vinden een voet van kerkelicke
tolerentie. Want die voet met de Lutherschen zijnde gevonden - waer toe de Coning
van Groot Bretaigne zeer soude genegen zijn - waer met eene de saeck gevonden
met de Remonstranten. Can die voet met gemeene bewilliging niet getroffen werden,
soo soude resteren dat de Staten Generael, casserende de placcaten jegens de
Remonstranten om de rust van 't Landt, schreven aen de Staten van de Provincien,
dat elck in den haere ordre souden stellen tot het meeste contentement: by maniere
van religionsvrede volgens de practycq van Duitschland ende Vrancrijck. De rust
van 't Landt van binnen herstelt zijnde soude moeten vaste alliantien gemaeckt
werden met Vrancrijck ende Engelant ende voorts soude de Staten van de Provincien
toestaen haere dancbaerhyt aen Sijn Excellentie te bewysen, waertoe alsdan goede
voor-
1 Friedrich III, der Fromme.
2 Pierre du Moulin.
3 Ph. du Plessis-Mornay.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2