Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

139
fateor ad gloriam Scaligeri, Lipsii, et aliorum, qui in hoc studio primas sibi vindicarunt:
verum tamen multa praeclare observavit, quod cum Scaliger in suis ad Manilium
notis 1 dissimulat, candorem in eo requiro. Verum istoc studium mitto. Quem
theologum Romana, quem Reformatae Ecclesiae dabunt, in quo vasta adeo tum
linguarum, tum philologiae, historiae externae, philosophiaeque cognitio fuerit?
Quam ille sedulo Scholasticos, Thomam cum primis, quanta industria antiquos
Theologos legebat? cuius ego rei non tantum ex scriptis indicium capio, sed etiam
illis, quae ad Theologos veteres manu sua adscripsit. Sed neque hic substitit error
maximi Thuani. Addit in Batavia studuisse rebus novis, ac propterea ab Illustribus
Ordinibus esse hinc eiectum: tum Noribergam abiisse, atque ibi esse defunctum.
Quid horum verum est? Sane autores aliqui fuere, ut pagellas aliquot adversus
Thuani historiam ederem, quibus gloriam soceri vindicarem. Posse eum argui
testimonio Academiae ac Illustrium Ordinum, imo et Noribergensium, atque adeo
totius orbis reformati, Verum nihil agendum putavi te inconsulto. Ad haec videbar
mihi hoc pacto tantummodo fluctus in simpulo excitaturus. Praeterea cogitabam
hominem etiam Thuanum fuisse, et facile potuisse contingere, ut duos Gallos,
quorum uterque Lugduni sit professus, confunderet. Scis enim, ut Donellus
Leicestrianis partibus impense faverit, ac propterea e Batavia ab Ordinibus exire sit
iussus, Saravia quoque iisdem temporibus fuga in Angliam sibi consulente 2 . Scis
quoque Donellum concessisse Noribergam, atque ibi docuisse ius civile. Et potuit
iustior causa esse, cur Thuanus minus bene vellet Donello, quam Iunio. Nam
Cuiacium Amplissimus ille ὁ μαϰαρίτης Thuanus faciebat maximi. Et, ni valde fallor,
praeceptor fuerat. At Donellus nec caussam saepe habuit, nec modum invenit
exagitandi Cuiacium, quem, ut audio, ita in praelectionibus suis solet περιϕράζειν:
homo nescio CUIAS. Quid igitur evidentius, quam Donellum animo Thuani obversatum,
dum ista scriberet? Calami interim lapsum non esse, indicat, quod ista annotavit ad
illud tempus, quo Iunius e vivis excessit. Vellem scire, an eadem in αὐτογράϕῳ
habeantur. Nam fuere qui suspicarentur a Genevensibus fucum esse factum lectori,
vel Italis potius, quorum in manibus liber fuit priusquam ederetur. Mihi id minus
verisimile fit, ob ea quae dixi. Interim cogitabis, qua ratione et Thuani, et Iunii nomini
consuli optime possit. Quid si filius eius, vel alius, ad calcem libri moneat μνημονιϰὸν
plane ἁμάρτημα esse, quod de Iunio scriptum fuit, quem nihil minus quam desultoriae
fuisse scientiae constet, quique in gratia apud Ordines semper fuerit, Lugdunique
Batavorum magno bonorum omnium dolore decesserit, ubi etiam versibus ei a
Scaligero, te, Heinsio, et aliis summis viris sit parentatum 3 ? Cogitabis, et quid factu
opus putes perscribes.
Sed loquaci adeo epistola ulterius molestus esse desinam. Neque enim me fugit,
recenti adeo uxoris adventu, et rebus vestris nondum compositis, alia maioraque
esse, de quibus sit cogitandum. Rogarem te, ut me, quamvis nunc tanto disiungamur
intervallo, non minus propterea ames. Sed scio te amicum animo possidere, qui, ut
Seneca 4 ait, nunquam abest, ac quemcunque vult,
1 Manilius, Astronomicon ll. V. Ios. Scaliger rec. 1579; herhaaldelijk herdrukt.
2 Over Donellus en Saravia zie Molhuysen, Bronnen Leidsche Universiteit I p. 51 en 53 en de
daar geciteerde werken.
3 De Epicedia op Junius in F. Iunii Opera theologica I (Genève 1607) p. 24 en 25; zie ook
Scaligers Funera n o . XIV; Grotius' Poemata (1670) p. 178.
4 Seneca, Epist. 83.
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2