Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2

87
grassaturus, quanto alias gentes navium numero anteimus. Mali huius magnitudinem
coniectare licet ex gravissimis damnis, quae duae Punicae urbes Algeria et Tunetum
nobis per annos retro actos aliquot intulere. Quota enim illa pars est maritimarum
urbium quas per Europam, Asiam atque Africam Turca possidet? Neque deesse ei
poterit navium tractandarum perita multitudo. Nam ut de aliis populis sileam-quorum
copia laboramus-spe belli domi amissa ibi bellum quaeret. Controversias cum
Germanis pridem habemus non paucas et quidem maximis de rebus. Exempli causa
duas adferam; Queruntur Germani merces quae a nobis illuc subvehuntur gravibus
premi vectigalibus, idque ipsum dictitant non modo communi libertati, sed et
peculiariter iuri Germaniae, cuius flumen sit Rhenus apud nos in mare exiens,
adversari. Neque minus nos incusant quod piscium ex mari venientium capturam
omnem ipsis intercipiamus interpositis septis quibusdam quae transitum prohibent.
Satis nota sunt quae contra has querelas a nobis dici soleant. Sed hactenus
possessionis retinendae certi sumus praesidio summae potestatis, quae penes nos
fuit alienis arbitriis non obnoxia. At Germaniae illigatis certe super his rebus
subeundum erit iudicium aut Auditorii Spirensis, aut aliorum qui cognitores a
Conventu Imperii dabuntur. Incerti autem eventus est res ad iudicem ire: ac nobis
eo magis metuenda quo plures in Germania invidentes nobis quam faventes
habebimus. Praeter has aliae multae controversiae ex re nata incident ad mercaturam
praecipue pertinentes ex qua opes nostrae publicae privataeque pendent. Transeo
ad religionem, cuius studia in animos humanos vim habent maximam. In omni
Imperio Germanico duo tantum instituta publico iure nituntur: Catholicorum
Romanensium et Augustana. Iam Reformatorum dogma, quod Palatinatum aliasque
regiones occupavit, dissimulari, non publico iure niti saepissime professi sunt
Romanenses et Augustani, atque etiamnum profitentur: unde apparet quam incerto
in loco futurae sint res Reformatorum quorum maxima est apud nos multitudo, si
Imperio Germanico misceantur. Dicat aliquis caveri ea de re pactionibus posse. Sed
inanem hanc ease fiduciam, praeter vetera et externa, docent res apud nos intra
novissimi belli tempora gestae: Nullis enim pactionibus unquam impediri potuit,
quominus ea religionis forma a qua stabat pars corporis maior, libertatem sibi primum
assereret, deinde aliis quem vellet statueret modum. Foedera quoque externa quibus
securitas nostra maxima ex parte continetur, hac rerum nostrarum mutatione
corruent. Scio quidem etiam a Principibus Germaniae foedera fieri: sed cum
exceptione obsequii, quod Imperatori et Imperio debent. Quis autem pure obligare
se velit ei qui talem adferat exceptionem in tot effugia patentem? Amplius dicam,
ne talia quidem foedera ab Imperatore et quibusdam Germaniae Proceribus iusta
atque legitima haberi, nisi aut Conventus Germanici, aut Imperatoris auctoritas
disertim accesserit. Contra si fiat, litigandi materia, et si qua in nos audendi detur
occasio, grave periculum. Et haec quidem incommoda frons ipsa rei praefert. Sed
multo maius est quod in recessu occultatur. Si quis palam suaderet rediri sub
Imperium Regis Hispaniae, haud dubie horrerent omnium animi. At timendum ne
clam et per cuniculos eodem eatur. Nam et antehac Imperatoriam dignitatem
obtinuerunt Hispaniae Reges, atque idem rursus accidere posse quis non videt?
praesertim cum Austriaca domus longa possessione eam dignitatem quasi iuris sui
fecerit. Neque illud novum, Imperatores ex eo, quod publicum est Imperii, suum
privatim facere varios per obtentus et fiducia potestatis, quam nemo irritare audet.
Ita Carolus Imperator Cameracum, Traiectum, Mediolanum
Hugo de Groot, Briefwisseling van Hugo Grotius. Deel 2