DE STRIJD TEGEN DE PROSTIT[1TIE - digitale bibliotheek voor de ...

13
geeselen. In de 15áe eeuw nam men de overtreding nog zóó
ernstig op , dat de echtbreker een brandmerk op het aangezicht
ontving ; maar in de volgende eeuw vielen dergelijke straffen
nog slechts voor , indien er concursus van meerdere delicten
was, en oefenden verschillende omstandigheden grooten invloed
op het vonnis uit.Vooral echter de bevoorrechting en indemniteit
aan hoogere standen geschonken , waardoor deze straffeloos
of tegen een geringe geldelijke opoffering konden overtreden,
was bewijs van verslapping in de rechtspraak.
Nog in de 16e eeuw werd het dragen van de stedesteen aan
de overspelige vrouw als straf opgelegd. Evenzoo te Amsterdam
b.v. aan «die vrouwen ende huycke-vaecksters die goede
luyden , wyven , kinderen of oock weduwen ende andere
vrouwen met manspersoonen heymelyck in hare huyse laten
Beten , drincken , geselschap hebben ende al doen wat hem
belieft. » Als overspel werd eindelijk ook beschouwd de
anticipatie op de huwelijksregten van twee verloofden , die te
Middelburg daarvoor in 1567 nog gestraft werden.
In den loop dezer eeuw nam zoowel het composeren met
den rechter zelfs bij bigamie en bloedschande toe , 1) als de
verzachting der straffen, en moesten de overspeligen b.v. of
barrevoets en blootshoofds in de processie gaan , of de mis
op de knieën aanhooren , gepaard aan verbanning voor
eenigen tijd.
Zoo zien we aan de eene zijde den geestelijken stand
langzamerhand hier en daar door levenswandel ergernis geven,
maar daardoor ook minder. eerbied oogsten , hetgeen zelfs
in weerzin tegen allen godsdienst soms oversloeg , aan de
1) Van Hasselt: Kronyk van Arnhem (1557) ; Smallegange: Cronyk van
Zeeland. blz. 355.