Negatief polaire uitdrukkingen I* - Keur der Wetenschap ...

dergelijke nominale constituenten als regerend element dienst
doen.
De zinnen in (92)-(94), (121)-(123) en (128) lijken uit te
wijzen dat nominale constituenten alleen dan in staat zijn het
optreden van negatief polaire uitdrukkingen uit te lokken, als zij
de eigenschap van monotone daling bezitten. Het ligt dan ook
voor de hand om, zoals voorgesteld door Ladusaw (1980:
114-119), de klasse van regerende nominale constituenten te
vereenzelvigen met de klasse van monotoon dalende nominale
constituenten.
[p. 66]
Een dergelijk voorstel biedt onmiddellijk een verklaring voor het
feit dat negatief polaire uitdrukkingen wèl in de omgeving van
hoogstens, maar niet in de omgeving van minstens hun
opwachting kunnen maken, getuige de volgende voorbeelden
alsook de zinnen in (5).
(129)
a. De leerlingen zullen hoogstens één opstel hoeven te
schrijven.
b. *De leerlingen zullen minstens één verslag hoeven te
schrijven.
Het optreden van de negatief polaire uitdrukking hoeven
in (5) en (129) wordt niet zozeer bepaald door de elementen
hoogstens en minstens, als wel door de nominale constituenten
hoogstens één opstel en minstens één verslag. Aangezien de
uitdrukking hoogstens één opstel monotoon dalend is, maar de
uitdrukking minstens één verslag niet, moet het optreden van
hoeven in de (b)-zin van (129) tot onwelgevormdheid leiden, te
meer daar de nominale constituent de leerlingen evenmin de
eigenschap van monotone daling bezit.
Eveneens duidelijk wordt nu waarom negatief polaire
uitdrukkingen behalve in de omgeving van negatieve nominale
constituenten als niemand en niets, ook in de nabijheid van
nominale constituenten als alleen overspeligen en slechts één vel
hun opwachting kunnen maken, te oordelen althans naar de
voorbeelden in (130), alsmede de zinnen in (19) en (20).
(130)
a. Alleen overspeligen zullen rekenschap hoeven af te
leggen.
b. De beambte schijnt slechts één vel te hoeven
ondertekenen.
Waar Klima zich nog gedwongen zag om aan te nemen
dat de restrictieve elementen alleen en slechts de rol van
regerend element vervullen in (19), (20) en (130), kunnen we nu
staande houden dat het veeleer de nominale constituenten alleen
overspeligen en slechts één vel zijn die in (130) als zodanig
dienst doen. Beide nominale constituenten zijn immers
monotoon dalend en het is dan ook in deze eigenschap dat de
http://www.dbnl.nl/tekst/zwar007nega01/zwar007nega01_001.htm
36 of 104 31-3-2005 8:22