Negatief polaire uitdrukkingen I* - Keur der Wetenschap ...
Negatief polaire uitdrukkingen I* - Keur der Wetenschap ...
Negatief polaire uitdrukkingen I* - Keur der Wetenschap ...
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
als (30) zou men ook in dit geval moeilijk als niet gemakkelijk<br />
kunnen ontleden, om zo zin (30) te herleiden tot (33), waar de<br />
negatie kennelijk verantwoordelijk is voor het verschijnen van de<br />
negatief <strong>polaire</strong> uitdrukking ook maar, te oordelen naar de<br />
onwelgevormdheid van (34).<br />
(33)<br />
Het is niet gemakkelijk om zulke ervaringen ook maar<br />
een moment te vergeten.<br />
(34) *Het is soms gemakkelijk om zulke ervaringen ook<br />
maar een moment te vergeten.<br />
We<strong>der</strong>om is het echter even goed denkbaar dat<br />
gemakkelijk als niet moeilijk wordt ontleed. In dat geval kunnen<br />
we de onwelgevormdheid van een zin als (34) herleiden tot die<br />
van (35), waar de negatie klaarblijkelijk onverenigbaar is met<br />
ook maar, getuige de tegenstelling tussen (30) en (35).<br />
(35)<br />
*Het is niet moeilijk om zulke ervaringen ook maar een<br />
moment te vergeten.<br />
Met een <strong>der</strong>gelijke vorm van lexicale decompositie lijkt<br />
dus ook nu weer te worden voorbijgegaan aan de vraag waarom<br />
uitgerekend moeilijk als de negatie van gemakkelijk moet worden<br />
opgevat en niet omgekeerd gemakkelijk als de negatie van<br />
moeilijk. Bovendien doet zich opnieuw de moeilijkheid voor dat<br />
een zin als (36) het karakter van een tegenspraak dient te dragen,<br />
indien moeilijk en niet gemakkelijk equivalente semantische<br />
waarden toebedeeld krijgen.<br />
(36)<br />
Deze opgave is weliswaar niet gemakkelijk, maar<br />
evenmin moeilijk.<br />
In strijd met de verwachtingen is (36) veeleer een<br />
zinvolle uitspraak, die ruwweg tot uitdrukking brengt dat de<br />
moeilijkheidsgraad van de bewuste opgave noch als uitzon<strong>der</strong>lijk<br />
hoog noch als uitzon<strong>der</strong>lijk laag kan worden aangemerkt.<br />
De vele omgevingen waarin negatief <strong>polaire</strong><br />
<strong>uitdrukkingen</strong> ongestoord hun opwachting kunnen maken, zijn<br />
hiermee geenszins uitputtend behandeld. Klima (1964: 311-315)<br />
wijst er bijvoorbeeld op dat negatief <strong>polaire</strong> <strong>uitdrukkingen</strong> ook in<br />
conditionele zinnen voorkomen. De tegenstelling in (37) vormt<br />
niet alleen een bevestiging van deze waarnemeing, maar toont<br />
tevens aan dat het optreden van negatief <strong>polaire</strong> <strong>uitdrukkingen</strong><br />
beperkt blijft tot de door als ingeleide bijzin.<br />
(37)<br />
a. Als dit kind ook maar iets bemerkt, moet het iemand<br />
waarschuwen.<br />
b. *Als dit kind iets bemerkt, moet het ook maar iemand<br />
waarschuwen.<br />
http://www.dbnl.nl/tekst/zwar007nega01/zwar007nega01_001.htm<br />
10 of 104 31-3-2005 8:22
Change language