DRENTE ASSEN

D
„Alle man van Neerland's stam
voelen zich der vad'ren zonen".
AFDEELING I
INLEIDING
e bezoeker van het Rijksarchief te Assen waant zich — wanneer hij
het steenen wenteltrapje in het torentje achter het stadhuis op de Brink
heeft beklommen —• opgenomen in de sereene rust van een oud kloostertje.
Als hij, onwillekeurig zijn stappen dempend, door de gang loopt
waar op zomersche dagen de zon door de glas-in-lood-ruitjes speelsche
banen van stemmig licht op den roodgeplavuisden vloer werpt, verwondert hij
er zich in stilte over dat dit archiefgebouw eigenlijk veel en veel grooter is dan
hij het zich — verstopt achter provincie- en stadhuis — had durven voorstellen.
Romantische naturen tooveren zich voor hun geestesoog gekovelde monniken,
rustig biddend of mediteerend door de gangen schrijdend of contemplatieve nonnen,
uit wier verstilde gezichten, diep in de stijve witte hullen weggeschoven, de
bezonkenheid van hun levenswandel spreekt en wier zware rozenkransen tegen
elkander rikketikken onder het nijver beredderen van kloosterlijke aangelegenheden.
Meer nuchteren wagen de veronderstelling, dat de totstandkoming van dit gebouw
,,een bom duiten" moet gekost hebben en deze zijn er, gezien de verzorgde
inrichting en het uiterlijk van het gebouw, waarschijnlijk niet veel naast.
Het Rijksarchief ge bouw is onder leiding van wijlen Victor de Stuers in het begin
dezer eeuw gebouwd op de plaats waar eens de pastorie stond van het nonnenkloosterkerkje
van Sancta Maria in Campis, dat in de zestiende eeuw met het geheele
kloostergebouwencomplex der Cisterciensernonnen gesaeculariseerd en tot
zetel der regeering van de ,,olde landtschap" werd bestemd.
Deze pastorie was tegen het klooster aangebouwd, getuige de kloostergang, die
gerestaureerd, thans deel uitmaakt van de ruimten gelijkvloersch in het archiefgebouw,
alwaar het Provinciaal Museum van Oudheden in Drente is ondergebracht.
Onmiddellijk achter het archiefgebouw, waarin de bureau-ruimten van het Rijksrachicf
en het Provinciaal Museum zijn gevestigd, verrijst het ruime aan alle eischen
voldoende archiefdepot, dat door drie stalen deuren, verdiepingsgewijze ingebouwd,
bereikbaar is. Hierin zijn de archieven van den Staat der Nederlanden, de provincie
Drente en enkele gemeente- en kerkenarchieven veilig opgelegd.
De bovenverdieping bestaat uit vijf ruime vertrekken, n.1. de leeszaal, het bureau
van den archiefambtenaar, de archivariskamer, de pakkamer en de niet meer in
gebruik zijnde binderijkamer, die thans echter een nieuwe bestemming heeft gekregen,
doordat daarin de afdeeling Sïbbekunde is ondergebracht.
De V.V.V. Assen schrijft in een van haar aardige reclamefolders over het Rijksarchief
in Drente, dat het gelegen is midden in de stad, op een der mooiste, maar
ook rustigste plekjes.
Dat is niet teveel gezegd.
De leeszaal, die uitzicht geeft op een door de gemeente Assen bij het archiefgebouw
behoorend smaakvol onderhouden plantsoentje, biedt een ideale gelegenheid
voor studie of het raadplegen van archivalia en wetenschappelijke werken, waarvan
de bibliotheek rijkelijk voorzien is, en waarvan niet alleen door Drenten, doch
ook door personen buiten Drente een steeds toenemend gebruik wordt gemaakt.
Dat het meerendeel dezer bezoekers de sibbekunde beoefent, blijkt uit het steeds
grooter wordend aantal bezoeken en verzoeken om inlichtingen uit de registers
3