De breuk van het voorvredesverdrag van Versailles.

Van \oKoii tot Cliureliili
De Britsche heerschappij ter zee werd in den loop
van de vorige eeuw vooral door Nelson tot haar overheerschende
grootte gebracht. Nelson geniet daarom
bij de Britten als nationale held een bijzondere waardeering.
Toen tengevolge van de onafhankelijkheidsoorlogen
van de Vereenigde Staten het belangrijkste
gedeelte van het Noordamerikaansche koloniale gebied
verloren ging, en Engeland in tegenstelling tot
zijn voortdurende beweringen toch den laatsten slag
verloor, heeft Nelson samen met den Britschen staatsman
Pitt een nieuw koloniaal rijk gesticht. Als een van
de jongste Britsche admiraals heeft Nelson in 1800 het
eiland Malta aan de Franschen ontnomen, dat samen
met Sicilië het belangrijkste strategische steunpunt
voor de Fransche vloot in de Middellandsche zee
vormde.
Reeds in 1797 had Nelson de Hollandsche vloot
vernietigd. In het jaar 1801 vernietigde hij onder
de forts van Kopenhagen in diepsten vrede de
Deensche vloot.
In aansluiting daaran gelukte het hem in het jaar
1805, de Fransche en Spaansche vloot bij Trafalgar
een vernietigende nederlaag toe te brengen. Door deze
daden heeft Nelson de onbeperkte heerschappij van
Groot-Brittannië op alle wereldzeeën gesticht.
,,Groot-Brittannië kon zich", zooals de Britsche
hisoricus George Macauley Trevelyan in zijn .Geschiedenis
van Engeland' schrijft, ,,onder de kolonies
van zijn bondgenoot Frankrijk uitzoeken wat het
verkoos.
Kaap de Goede Hoop en Ceylon werd'aan de Hollanders
ontnomen om den zeeweg naar Indië te
beveiligen."
De Engelschen hebben onder gebruikmaking van
hun heerschappij ter zee nog veel meer in de wereld
geroofd; beperken wij ons echter tot de daden van
Nelson in het streven om de heerschappij over de
Middellandsche zee te vermeesteren. De resultaten beteekenden
het hoogtepunt van Engelands machtspositie
in Europa en de beveiliging van de Engelsche heerschappij
in Voor-Indië.
Engeland was in 1797 in groote moeilijkheden geraakt.
Frankrijk met Spanje aan zijn zijde begon den
oorlog tegen Engeland en zij sloten de Middellandsche
zee voor Engeland af. Napoleon, die toen nog Fransen
generaal was, rustte in Toulon een vloot uit, waarvan
niemand wist, waarheen zij gaan zou. Pitt zond toen
den toen 39-jarigen admiraal Nelson uit om het
Fransche eskader op te sporen en te verslaan.
Nelson moest de Middellandsche zee voor Engeland
weder openstellen en de „levensader" herstellen.
Nelson kon een half jaar later de Fransche expeditievloot
bij de mondingen van den Nijl in het jaar
1798 vernietigend verslaan. Deze zeeslag bij Aboukir
was de beslissendste gebeurtenis van den geheelen
oorlog. Daardoor werd de Engelsche heerschappij ter
zee hersteld op een oogenblik waarop zij merkbaar
aan hat wankelen geraakt was. Toenmaals maakten
Nelson's kanonnen aan de Egyptische kust de Britsche
heerschappij in het nabije Oosten veilig.
De slag bij Trafalgar, de laatste zeeslag die Nelson
streed, werd zijn schitterendste overwinning. Zij zette
de kroon op een reeds beslisten veldtocht en op een
leven dat met 47 jaren zijn taak reeds volbracht had.
Hier in de Straat van Gibraltar verloren de vereenigde
Fransche en Spaansche vloten onder Admiraal Villeneuve
bijna al hun eenheden. Te zelfder tijd echter
werd de vlag op het admiraalsschip halfstok geheschen.
Horatio Nelson werd, toen de overwinning
reeds behaald was, door een kogel doodelijk getroffen.
Engeland heeft steeds getracht den nimbus van
zijn onoverwinnelijkheid ter zee te handhaven; maar
de tijden zijn veranderd. De volkomen twijfelachtig
geworden overmacht van de vloot was in het tijdperk
van het luchtwapen niet meer voldoende om de onbeperkte
heerschappij uit te oefenen. W i n s t o n
Churchill zelf heeft in zijn oorlogsredevoeringen
steeds weer op de beteekenis van het luchtwapen gewezen.
Hij, de vroegere Lord van de Britsche Admiraliteit,
heeft nog in het jaar 1942 op de beteekenis
van de Middellandsche Zee en de Engelsche heerschappij
in Libye nadrukkelijk de aandacht gevestigd.
Hij moest later de vlucht van de Britsche vloot uit de
oostelijke Middellandsche Zee en het opgeven van belangrijke
steunpunten voor de verdediging van de
Britsche landbrug naar den Indischen Oceaan verdedigen.
Bij de vlucht van de landstrijdkrachten uit
Frankrijk (Duinkerken) en Noorwegen (Andalsnes)
kon de Britsche vloot, onder gebruikmaking van
bijzonder gunstige omstandigheden, nog als machtsfaktor
optreden. Bij de vlucht der Engelschen uit
Griekenland en van het eiland Kreta slaagde de
Britsche vloot er nog in, bij den terugtocht eenigszins
ordenend in te grijpen. Toen het er echter op aan
kwam de sterke vesting Tobruk tegen den stormaanval
van Generaal Rommel te beschermen,
werden de van Gibraltar en Alexandrië onder sterke
bescherming van de vloot komende konvooien
door de Duitsche en Italiaansche luchtstrijdkrachten
uiteengejaagd en op de vlucht geslagen.
De Britsche vloot moest zelfs, om zich in veiligheid
te brengen, door het Suezkanaal naar de Roode Zee
en den Indischen Oceaan vluchten. Met deze vreeselijke
nederlaag echter hadden Churchill en zijn
admiraals en generaals niet alleen een geweldig
prestigeverlies geleden, maar ook het erfdeel van
Nelson verspeeld. Dit feit trad vooral weer bij het
avontuur van Dieppe op den voorgrond.
Toen Nelson in den zeeslag van Trafalgar de Middellandsche
Zee voor Engeland veroverd had, verloor hij
zijn leven. De tegenwoordige Britsche generaals zijn
knap op het gebied van „zegevierende terugtochten",
waarbij zij hun leven in veiligheid brengen en op zijn
ergst door Churchill van hun post verwijderd worden,
waarop dan een opvolger van soortgelijk karakter geplaatst
wordt.
Terwijl Nelson voor het Britsche Empire het symbool
van de macht en de overwinning beteekende, is
Churchill thans het symbool van den Britschen ondergang
in alle werelddeelen geworden. Waar Churchill's
voorgangers daden verrichtten, trachten thans hun
opvolgers overwinningen op papier uit te vechten.
Zijn bondgenoten zijn dit voorbeeld gevolgd.
1544 — H.