De breuk van het voorvredesverdrag van Versailles.

Wilson, de man met de veertien punten.
De onthullingen van de amerikaansche commissie voor krijgsbehoeften
hebben de herinnering aan de dappere mannen weer
wakker geroepen, die zich aanstonds na de beëindiging van
den wereldoorlog aan het werk gemaakt hebben, om het donker
te verhelderen waarmee evenwel de amerikaansche oorlogsverklaring
aan Duitschland als ook de beruchte boodschap van
de veertien punten omgeven was. Een van deze mannen, de
amerikaansche politicus Louis R o w 1 e y , publiceerde in Januari
1924 een schrift, onder den titel „War Criminals" (Oorlogsmisdadigers)
waarin hij o. a. het
volgende zegt:
„Wat ons Amerikanen betreft,
dat is de geweldige verantwoordelijkheid
die onze regeering op zich
heeft geladen, als zij door haar intrekken
in den oorlog tot de verlenging
van het duivelsch Europeesch
volkenmoorden heeft bijgedragen.
Het is zeker, dat het grootste
deel van het amerikaansche volk
nooit gewenscht heeft, zijn zonen
op de Europeesche slachtbank te
zien. Tot den beginne van den winter
1916/17 is er geen dozijn leidende
couranten geweest, die iets
anders geschreven hebben dan,
dat het de bovenste plicht van
Amerika was, een strikte neutraliteit
te bewaren.
Toen Woodrow Wilson in 1916
ten tweeden male de presidentschap
solliciteerde, verklaarde hij
te Milwaukee:
„Geen stem is ooit hoorbarer en
onverkenbarer tot een openlijk
man gekomen, als de stem van
dit groote volk tot mij, met de
uitdrukkelijke boodschap: „Wij
bouwen vast op U, ontrukt den
oorlog aan dit land"
Op basis van deze bekentenis
werd Wilson op 8 november 1916
weer tot president der U. S. A. gekozen.
De propaganda voor de kiezing
vond plaats onder het motto:
„Dankt üod voor Wilson,
hij ontrukt ons aan den
o o r 1 o g".
Dankwamdegrooteverr
a s s i n g. Drie maand na zijn kie­
zing vroeg Wilson het Congres
Woodrow Wilson
hem te veroorloven, amerikaansche
schepen te bewapenen en aan de Geallieerden hulp te brengen.
39 dagen later, op 6 april 1917 gaf Wilson de oorlogsverklaring
aan Duitschland aan het Congres. Zelfs een vriend der Entente,
de senator Watson uit Indiana, haastte zich, openlijk te verklaren:
„De wijze van handelen van den president is het verbazendste
verraadstuk dat de amerikaansche natie ooit heeft beleefd."
Een voorwendsel voor de oorlogsverklaring was spoedig gevonden
en werd aanstonds met uitstekende geschiktheid en met
bewogen woorden aan het amerikaansche volk tot verstaan
gebracht.
Kort na het uitbreken van den wereldoorlog had de regeering
van U. S. A. het voorstel van Morgan, een engelsche leening van
500 millioen pond sterling uit te geven, als niet neutraal wezende
terug gewezen. Doch had er de regeering in 1915 niets meer
op tegen. De amerikaansche bankiers haalden diep adem:
nu rustten de reusachtige leeningen die Engeland reeds van
hun gekregen had, niet meer op hun eigen schouders, maar wel
op die van het amerikaansche volk.
Een jaar later waren de leeningen der Entente in Amerika zoo
opgelopen, dat een militaire ondergang, den financiëelen ondergang
der amerikaansche hoogfinanciën zou beteekend hebben.
Te dien tijd kwam een brief van den amerikaanschen ambassadeur
Page in Londen binnen, waarin stond: „De geheele
geallieerde verbindingen van dezen kant des oceaans zijn veel
nader bij de volledige uitputting van hunne financiëele bronnen
dan men denkt of zich verbeeldt. Wij alleen kunnen hun helpen."
Toen de Vereenigde Staten in den oorlog trokken, had üroot
Brittanië zijn crediet bij de amerikaansche bankiers in een omvang
van 400 millioen pond sterling overtrokken en wist niet
waarmee het betalen zou. Dat Groot Brittanië van den ondergang
gered werd, is alleen aan het feit te danken, dat de amerikaansche
regeering de verlangde som bij Morgan deponeerde.
In geen ander land is ooit zulk een orgie van bankprofijten
gevierd geworden, als in de „neutrale"
Vereenigde Staten in den tijd
van 1914 tot 1917. Nieuwe millionairen
groeiden zoo te zeggen over
nacht uit den grond. Al deze menschen
zagen met ontzetting de
„vredesintrigen" der Hunnen. Toen
in december 1916 Duitschlands vredesaanbod
bekend werd, brak er
op de New Yorksche aktiënmarkt
in een woord een paniek uit. Op
dien dag echter, toen Amerika in
den oorlog trok, snelden de koersen
aan de beurs aanstonds precies
als een voorpijl omkoog.
Verklaren deze ongehoorde feiten
niet duidelijk genoeg, waarom
de Vereenigde Staten van Noord
Amerika in den oorlog zijn getrokken?
De U. S. A. trokken in den oorlog
om de zaken wil. Om dollars
te redden, offerde Wilson onheuglijk
tienduizenden zonen
van zijn eigen land.
Rowleys onthullingen zijn door
de ingangs betrokken commissie
voor krijgsbehoeften, die op 8 juni
1936 het uiteindelijke bericht over
zijn tweejarige onderzoekingen den
Senaat heeft voorgelegd, niet
alleen bevestigd maar wel nog
overtroffen geworden. Bijzonders
wordt in dit bericht noch vastgesteld,
dat het inzetten van de duitsche
onderzeeërs het intrekken van
Amerika in den wereldoorlog niet
heeft getroffen,
In zijn senaatsreden verklaarde
Wilson, dat het duitsche volk den
oorlog niet aangesticht had, dat er
geen landinlijvingen, geen oorlogschattingen zouden mogen zijn
en dat in ieder geval een openhartige consideratie van alle
koloniale wenschen moest plaats grijpen.
Om den zelfden tijd had de amerikaansche regeering in het
samenbrekende Rusland een propagandadienst opgericht onder
de firma „Committee on Public Information", wier regie in de
handen van een journalist, Edgar Sisson lag. Deze kabelde op
3 januari 1918 naar Washington o. a.:
„Kan vanuit Rusland Duitschland tot val brengen, indien president
krachtvolle rede houdt, die op groote volksmassas een
overtuigende werking hebben moet."
Reeds 24 uur later, na het binnenkomen van dit telegram had
Wilson de gewenschte rede uitgewerkt. Bevoor hij ze hield,
werd ze aan het hoofdpropaganda bureau overlegd, dat verklaarde
dat de rede aantrekkings-krachtig was. Toen verraste
Wilson vanuit Baltimore de wereld met zijn 14 punten.
Op 5 november 1918 kreeg de duitsche regeering het antwoord
op het aan den president Wilson gerichtte verzoek om wapenstilstand,
„dat de tegenstanders bereid zijn. op basis der in de Oongresboodschap
van den president van 18 januari 1918 opgestelde vredesvoorwaarden
en de in zijn verdere bekendgemaakte principen,
den vrede te sluiten."
Op basis van deze in rechtsgeldigen vorm geslotene overeenkomst
kwam het tot den wapen^tillstand, waarop dan de ge-
No. 474. Holland.