Bussum - Ruimtelijkeplannen.nl

Ruimtelijke en functionele analyse plangebied 17
Op de vraag of in het eigenlijke ontwerp de hoogteverschillen zijn afgegraven, de aanwezige
bebossing is verdwenen en de perceelsgrootte inderdaad 1.000 tot 1.500 m² bedraagt, zal nooit
met zekerheid kunnen worden bevestigd. Toch wordt De Bazel als de ontwerper van de wijk
gezien.
Een andere architect die zich veel met het ontwerp van het Brediuskwartier heeft beziggehouden
is de landschapsarchitect Tersteeg. Burgemeester en wethouders van de gemeente Bussum
gaven in 1919 Tersteeg de opdracht tot "herziening van het uitbreidingsplan tot exploitatie
van de aan de gemeente toebehorende gronden, gelegen tussen de Brediusweg en Huizerweg".
Uit stukken van het gemeentearchief is op te maken dat Tersteeg benadrukt dat ernaar
gestreefd is om het verschil in hoogte in hoofdzaak te behouden. Op de ontwerptekening staan
de hoogteverschillen, het wegenplan en de bestaande omringende bebouwing aangegeven. De
opzet van het groen in het plan maakt creatief gebruik van hoogteverschillen en water in de
vorm de zanderijvaarten. De manier van werken van Tersteeg volgens de "nieuwe landschapsstijl"
met architectonische elementen die gevormd worden door zichtlijnen en geometrisch aangelegde
plantsoenen, komt uit het ontwerp voor het Brediuskwartier duidelijk naar voren. De
situatie die in de toelichting van het ontwerp beschreven wordt en op het ontwerpplan weergegeven
wordt, komt in grote mate overeen met de huidige situatie. De grootste afwijking tussen
het ontwerp en de werkelijkheid is de voortzetting van het water onder de s'Jacoblaan door,
naar de Obrechtlaan. Deze voortzetting kwam in het ontwerp van Tersteeg niet voor, maar is
later ingevoegd naar een schets van De Bazel. De bedoeling was dat het water tot aan het
landgoed De Beek en het Bosch van Bredius door zou lopen, ook dit plan is niet in zijn geheel
uitgevoerd. De geplande waterverbinding loopt nu dood bij de Obrechtlaan. Het door Tersteeg
aangepaste wegenplan van De Bazel werd in 1925 door de raad vastgesteld.
Aanvankelijk was de gemeente uitgegaan van een wijk bestemd voor welgestelden. In de definitieve
planning werd besloten een bredere doelgroep te benaderen en ook middenstands- en
arbeiderswoningen te realiseren. Villabebouwing vond in eerste instantie plaats rond de Hooftlaan
en de Brediusweg, gevolgd door het gedeelte met middenstands- en arbeiderswoningen
rond het Jacob Catsplein. Het Brediuskwartier werd in de beginjaren in hoog tempo bebouwd,
maar het zou tot in de jaren dertig duren voordat alle kavels waren benut. Na de Tweede Wereldoorlog
zijn enige nieuwbouwprojecten gerealiseerd.
Ruimtelijk karakter
Het karakter van de wijk is een unieke mengeling van villapark en tuindorp, waarvoor de bestaande
natuurwaarden onderlegger waren. Met name de restanten van de zandafgravingen
werden in het landschappelijk ontwerp voor de plantsoenen opgenomen, wat (ook) kostenbesparend
werkte. Openbaar en privégroen lopen in elkaar over. Opvallende meerwaarde vormen
de bomenlanen en de kleine groene parkjes verspreid over de wijk.
In het Brediuskwartier staan voornamelijk vrijstaande of in korte rijtjes aaneengebouwde villa's
in ruime groene tuinen. De vrijstaande en in korte blokken aaneengebouwde villa's zijn één tot
twee lagen hoog en hebben een nadrukkelijke kap. De geschakelde villa's zijn als eenheid ontworpen.
De villa's zijn gesitueerd langs de Brediusweg en net als de twee-onder-een-kapmiddenstandswoningen
verspreid door het gebied. De arbeiderswoningen bevinden zich voornamelijk
rond het Jacob Catsplein, maar ook aan de Bellamylaan is de bebouwing kleinschaliger
van karakter. De kavels aan de Brediusweg en ook die aan de Amersfoortsestraatweg zijn beduidend
groter dan elders in de wijk.
In de wijk is sprake van een sterke ruimtelijk-visuele samenhang. Alleen de scholen aan de
Amersfoortsestraatweg alsmede de nieuwbouw van en rond Zorgcentrum Godelinde zijn qua
schaal, maat en detaillering sterk afwijkend. Behalve de kerk van de Vrije Evangelische Gemeente,
enkele scholen, een kinderdagverblijf en een zorgcentrum zijn er weinig bijzondere
functies in de wijk. Langs de Brediusweg zijn enkele kantoorpanden gevestigd. Op de hoek van
de Amersfoortsestraatweg en de Jan Toebacklaan is van oudsher de herberg van Jan Toeback
gevestigd. Inmiddels is ter plaatse reeds enkele keren een nieuw en groter gebouw neergezet.
De nieuwbouw aan de Herman Gorterhof vormt een inbreuk op de oorspronkelijke plantsoenaanleg.
Adviesbureau RBOI
Rotterdam / Middelburg
111.12510.00