Kunstboter als medicijn Becel Pro-activ - Foodwatch

| De Feiten |
Kunstboter als medicijn
Becel Pro-activ
Ingrediënten
Water | plantaardige oliën en vetten | plantensterolester (12,5%)* | gemodificeerd
zetmeel | droge melkbestanddelen | emulgator (mono- en diglyceriden van vetzuren,
lecithine) | conserveermiddel (kaliumsorbaat) | voedingszuur (citroenzuur) | vitamines (E,
B6, A foliumzuur, D, B12), aroma's | kleurstof (beta-caroteen).
*gelijk aan plantesterol (7,5%)
Voedingswaarde per 100 gr
Energie 320 kcal/1.300 kJ | eiwitten < 0,5 g | koolhydraten 2,5 g, waarvan suiker < 0,5 g |
vet (uitgezonderd plantensterol) 35 g, waarvan verzadigd 8 g, enkelvoudig onverzadigd 9
g en meervoudig onverzadigd 18 g (Omega 3-vetzuren 2,9 g en Omega 6-vetzuren 15 g) |
trans < 1 g | voedingsvezels < 0,5 g | zout 0,01 g.
De misleiding
Becel Pro-activ verlaagt actief uw cholesterol, belooft Unilever. Maar de multinational
suggereert meer: ook hart- en vaatziekten worden voorkomen dankzij deze kunstboter.
‘Aanbevolen door de Hartstichting’ staat prominent op de zijkant van Becel Pro-activ. Om
het geheel nog wat aan te dikken, tekent Unilever een zwierig hart om zijn merknaam. En
dankzij de ruime criteria van 'Ik kies bewust' prijkt ook dit logo op de bovenkant van de
verpakking. Het mag duidelijk zijn: dit product is goed voor uw hart!
De voedingsgigant schakelt Karin Bloemen in om u te vertellen dat u zelf uw cholesterol
omlaag kunt knutselen. Daarvoor heeft u helemaal geen huisarts of een gezond
voedingspatroon nodig! Tenminste, als u de commercial moet geloven.
Alleen aan de onderkant van het kuipje Becel Pro-activ staat dat u uw arts moet
raadplegen als u (ook) cholesterolverlagende medicijnen gebruikt. In diezelfde kleine
lettertjes adviseert Unilever ook zwangere vrouwen, vrouwen die borstvoeding geven en
kinderen jonger dan vijf om met hun huisarts te overleggen. Niet omdat ze Becel Proactiv
niet mogen eten, maar omdat ze 'speciale voedingsbehoeften' hebben.
De waarheid
Becel Pro-activ bevat plantensterol, een onnatuurlijk hoge hoeveelheid, en dat kan
inderdaad het bloedcholesterol verlagen. Maar het is niet bewezen dat u daarmee het
risico op hart- en vaatziekten kunt bestrijden. Integendeel: er zijn ook onderzoeken die
wijzen op een mogelijke toename van het risico op hart- en vaatziekten door consumptie
van plantensterolen. Mogelijk is het ook een risicofactor voor het ontstaan van
aderverkalking. Bovendien vermindert plantensterol de opname van bepaalde vitamines
en bètacaroteen (provitamine A). Mensen die een verhoogd cholesterolgehalte hebben,

kunnen niet zonder risico zelf gaan knutselen met cholesterolverlagende middelen.
De Europese voedselwaakhond EFSA en het RIVM , ze zijn het erover eens dat het
belangrijk is om niet meer dan 3 gram plantensterol per dag te eten. DE EFSA geeft
bovendien aan dat het product uitsluitend is bedoeld voor consumenten die een te hoog
cholesterol hebben. Uit vervolgonderzoek blijkt echter dat bijna de helft van de
gebruikers niet in die doelgroep valt: mensen zonder een te hoge cholesterolwaarde,
maar ook gezinsleden die meesmeren.
Bovendien kan een enthousiaste Becel Pro-active consument dankzij het brede
assortiment Pro-activ producten al snel een overdosis plantensterol binnenkrijgen. En zelf
dokterende patiënten kunnen ook te weinig binnenkrijgen om hun cholesterolgehalte
effectief te verlagen. Unilever laat de medicatie in feite over aan de argeloze consument.
Voor een flink bedrag per jaar (€ 225.000 in 2010) ‘werkt Unilever samen’ met de
Hartstichting en mag het logo van deze bekende organisatie op zijn kuipje prijken. Ook
het 'Ik kies bewust'-logo op het deksel versterkt de betrouwbare indruk van Becel Proactiv.
Maar de Duitse Hartstichting raadt consumptie van de kunstboter juist af. En de
Europese organisatie voor Cardiologie beveelt langetermijnstudies aan om de veiligheid
van plantensterolen te kunnen garanderen.
Becel Pro-activ is in feite een medicijn dat een bijsluiter vereist en uitsluitend op
doktersrecept verkrijgbaar zou moeten zijn. Want de dosering komt nauw, er zijn mogelijk
bijwerkingen (denk aan de aderverkalking) en voor bepaalde groepen is de kunstboter
ongeschikt. Dat Becel Pro-activ tussen de normale margarines in de schappen ligt is al
bijzonder misleidend. Maar een bijsluiter ontbreekt en Unilever geeft de risico's van
consumptie niet duidelijk aan. Als u de microscopisch kleine lettertjes op de onderkant
van het kuipje al leest, betekent dat nog niet dat u ook beseft wat er staat. Onderzoek
van de EFSA toont aan dat consumenten de richtlijnen op verpakkingen zelden begrijpen.
Het zou dan ook alleen toegelaten mogen worden na uitvoerig en meerjarig onderzoek
naar de gezondheidseffecten. Want de gevolgen van jarenlange consumptie van
plantensterolen zijn nog onduidelijk. Unilever heeft dan ook niets geleerd van de lessen
uit de jaren '70. Toen werd margarine geïntroduceerd met toegevoegde transvetten. Pas
later werd duidelijk hoe schadelijk die zijn.
De achtergrond
Gezondheid is voor veel consumenten een steeds belangrijker keuzecriterium als ze voor
de schappen staan. Voedselproducenten hebben dat haarfijn in de gaten en passen hun
marketing daar al jaren op aan. Talloze bestaande producten kregen het predicaat
'gezond', al dan niet na een kleine aanpassing in de ingrediëntenlijst. Veel van die
gezondheidsclaims worden volstrekt niet waargemaakt, zoals foodwatch al diverse keren
aantoonde. Ook Unilever heeft een keur aan 'gezondheidsbevorderende' levensmiddelen
over zijn consumenten uitgestrooid. 'Functioneel voedsel' heet dat in voedingsland. Maar
met Becel Pro-activ maakt het bedrijf het wel heel bont. De suggestie dat dit
levensbedreigende kwalen helpt voorkomen, gaat verder dan veel voedselproducten die
claimen u slank of gezonder te maken.
Maar als Unilever zou toegeven dat zijn voedingslijn een medicijn is, dan zou de
multinational veel geld moeten uitgeven om dit officieel toegelaten te krijgen. Want in
tegenstelling tot Becel Pro-activ mogen medicijnen pas op de markt gebracht worden na
uitvoerig onderzoek naar alle risico's en bijwerkingen, ook op de lange termijn. Dus roept
het bedrijf vooral níet dat Becel Pro-activ een medicijn is, maar suggereert het wel een

medicinale werking. En het introduceert de kunstboter heel slim via vertrouwde medische
kanalen als de Hartstichting, ziektekostenverzekeraar VGZ én de apotheken!
De bottom line
Voedselproducenten gaan ver in hun pogingen de bewuste, gezond etende consument
aan zich te binden. Zo ver, dat ze de gezondheid van hun klanten juist op het spel kunnen
zetten. Door, zoals in het voorbeeld van Becel Pro-activ, een medicijn als voedselproduct
in de markt te zetten. Zónder het uitvoerige onderzoek dat vereist is bij de introductie
van een 'echt' medicijn. En zonder de consument nadrukkelijk en helder te informeren
over de risico's en de uitsluitingen. Maar mensen die ziek zijn, horen thuis bij de dokter.
En niet in de supermarkt op zoek naar een oplossing voor hun kwaal. foodwatch vindt dat
producten als Becel Pro-activ niet in de winkels mag liggen zolang de
langetermijneffecten onduidelijk zijn. Dat is het voorzorgprincipe: bij twijfel niet doen.