Download de factsheet (PDF) - Foodwatch

Factsheet E-nummers
Alomtegenwoordig: citroenzuur (E330)
De zuurfrisse smaak van frisdrank, jam en kwark is in veel gevallen te danken aan E330: citroenzuur. Maar dit E-nummer
vind je ook in producten waarin je het niet proeft, zoals kroketten en koekjes 1 . E330 is het meest gebruikte voedingszuur
in de Europese Unie – en misschien wel wereldwijd 2 .
Wat is E330?
Citroenzuur of E330 is een voedingszuur dat – de naam zegt het al – producten
zuurder maakt. Alle E-nummers tussen E300 en E400 zijn antioxidanten en
voedingszuren, ook bijvoorbeeld vitamine C3 .
Antioxidanten gaan oxidatie (verouderen) door zuurstof tegen. E330
versterkt antioxidanten en heeft een vergelijkbare werking doordat het
zozuur is: het voorkomt bijvoorbeeld dat fruit bruin wordt4 . Soms is E330
kunstmatig (chemisch) of genetisch gemodifi ceerd5 .
Van nature zit citroenzuur in – tja –
citroenen en andere citrusvruchten, en
in bijvoorbeeld kiwi, ananas en passievrucht
6 . Het zuur kan uit fruitafval worden
getrokken, maar dat is duur. Daarom
winnen producenten het via fermentatie
van melasse (een stroperig bijproduct
van de suikerproductie) met de schimmel
Aspergillius Niger 7 . Dit levert een wit
poeder op dat oplosbaar is in water.
Citroenzuur kan ook gewonnen worden
Waarom kiezen
voedselproducenten
voor E330?
Vooral omdat E330 makkelijk oplost in
vloeistof én omdat het een E-nummer is
met meerdere functies zoals smaakversterker,
conserveermiddel en versterking
van antioxidanten 21 .
Binnen de Europese Unie kiezen fabrikanten
in driekwart van de gevallen voor
E330 als ze een voedingszuur in hun
producten willen verwerken.
Hoe herken ik E330?
Citroenzuur en citraat zijn
benamingen voor E330 die je op
de verpakking kunt aantreffen 14 .
uit maïs en tarwe 8 .
E330 is in de Europese Unie het meest
gebruikte voedingszuur. E330 geeft een
zurige of frisse smaak aan een voedselproduct
en maakt het langer houdbaar.
Het zorgt ervoor dat fruit, in jam bijvoorbeeld,
niet verkleurt en zijn vitamine C
niet verliest 9 . E330 helpt ook te voorkomen
dat suiker in bewerkte producten
gaat kristalliseren 10 .
In welke voedselproducten zit E330?
Omdat E330 vetten in een product kan
conserveren, is de stof een handig hulpje
in de zuivelindustrie. Het helpt voorkomen
dat eiwit stolt tijdens het verhitten
van slagroom en melk (bij sterilisatie)
en bij het smelten van kaas 11 . De vleesverwerkende
industrie zet E330 in om
het rood kleuren van vlees te ondersteunen
12 . E330 is geschikt voor mensen van
alle religies, vegetariërs en veganisten 13 .
In 2010 werd wereldwijd 1,8 miljoen ton citroenzuur geproduceerd: een
enorme hoeveelheid 15 . Citroenzuur zit dan ook in honderden voedselproducten.
Een kleine greep: smeerkaas, kroketten, vissticks, (light) frisdranken,
chocolademelk, margarine, jam, compote, oploskoffi e, kwark, koekjes, cake,
mosterd, nootjes, groenten in blik, gemalen kruiden. Daarnaast zit het in
andere E-nummers als E472c, E331, E332, E333, E345 en E380 16 .

Wat zegt de wet
over E330?
Volgens de warenwet mag aan de meeste
voedselproducten net zoveel E330 worden
toegevoegd als de fabrikant nodig vindt 22 .
Uitzonderingen zijn onder meer voeding
voor baby’s en peuters, koffie, melk,
room, honing en boter: in deze producten
mogen producenten geen E330 verwerken.
En voor aan aantal producten heeft
de wetgever limieten vastgesteld (cacao
en chocoladeproducten, nectar, vruchtensap
en extra jam).
Hoeveel E330 mag
ik dagelijks eten?
De Wereldgezondheidsraad (WHO) en
de Europese voedselautoriteit EFSA
oordeelden dat E330 niet gevaarlijk
is. En dus bestaat al sinds 1973 geen
limiet voor de ‘acceptabele dagelijkse
inname’ van citroenzuur 27 .
Heeft E330 bijwerkingen?
Citroenzuur komt van nature voor in levende cellen, waar het een sleutelrol speelt
in de celstofwisseling 17 . E330 wordt volledig afgebroken in het menselijk lichaam en
wetenschappers beschouwen de stof dan ook als onschuldig. Wel lost citroenzuur
(net als elk zuur) tandglazuur op en dat kan tanderosie veroorzaken. Vooral jongeren
en kinderen zijn hier gevoelig voor, omdat zij meer frisdrank drinken dan volwassenen 18 .
In frisdranken en vruchtensappen zit meestal ook suiker. Deze twee ingrediënten
kunnen samen zowel tanderosie als de vorming van cariës bevorderen.
Verder neemt het bloed metalen als aluminium makkelijker op door E330 19 . Aluminium
kan schadelijk zijn voor diverse organen in het menselijk lichaam. Maar wat het effect
is van E330 voor de verspreiding en ophoping van aluminium in het lichaam, is nog
onvoldoende onderzocht. Directe lichamelijke reacties veroorzaakt E330 voor zover
bekend alleen bij mensen met een – zeer zeldzame – intolerantie voor citroenzuur
(eczeem, huidontstekingen, aften) 20 .
Wat vindt
foodwatch?
Citroenzuur of E330 lijkt geen schadelijke stof, behalve voor (kinder)tanden. Omdat de
stof in zo veel producten ongelimiteerd verwerkt mag worden, krijgen consumenten dit
regelmatig binnen. Vooral het drinken van frisdrank waaraan citroenzuur is toegevoegd
kan tanderosie veroorzaken en kan dus beter zoveel mogelijk beperkt worden.
Bestaan er alternatieven
voor E330?
Ascorbinezuur (E300) of vitamine C is
ook een voedingszuur en bovendien een
antioxidant, met soortgelijke functies in
voedselproducten als E330 23 . Ook voor
vitamine C geldt dat de concentraties
die in producten worden gebruikt geen
(bekende) bijwerkingen opleveren 24 .
Omdat E300 ook een zuur is kan het, net
als citroenzuur, bijdragen aan tanderosie 25 .
Andere alternatieven die de smaak en
het aroma van E330 bieden, en het bruin
worden van fruit en vlees voorkomen,
zijn zuren als E296 (appelzuur) en E334
(wijnsteenzuur) 26 .
1 E330, Goed Geweten.be 2 Citric acid: Europese Commissie, document nummer C(2001) 3923 3 E300- E400 Anti-oxidanten en voedingszuren, Food-info.net 4 E330, Food-info.net
5 Wat zit er in uw eten? Bouillon Uitgeverij 6 Zie noot 4 en Kamsteeg, J. (2011). E= eetbaar? Uitgeverij Gottmer/Becht BV 7 Zie noot 6 8 Zie noot 1 9 Zie noot 6 10 Kamsteeg, J. (2011). E= eetbaar?
Uitgeverij Gottmer/Becht BV 11 E330, zusatzstoffe-online.de 12 Zie noot 11 13 Zie noot 4 14 Zie noot 10 en Voedingscentrum.nl 15 Chinese citric acid industry begins to consolidate,
renewablechemicals.agra-net.com 16 Zie noot 1 en 10 17 Zie noot 4 18 Ivorenkruis.nl 19 Safety of aluminium from dietary intake, EFSA Journal, Van Ginkel et al., 1996, Effect of citric acid and
maltol on the accumulation of aluminum in rat brain and bone en Zitronensaeure, Fooddetektiv.de en richtig-essen.org 20 Zie noot 6 21 Zie noot 6 22 Warenwetregeling: Gebruik van additieven
met uitzondering van kleurstoffen en zoetstoffen in levensmiddelen 23 Zie noot 10 24 E300, Food-info.net 25 Tanderosie informatieblad, Academisch Centrum Tandheelkunde Amsterdam
26 Food-info.net 27 Opinion of the Scientific Panel on food additives, flavourings, processing aids and materials in contact with food (AFC) related to Magnesium Potassium Citrate as a source of
magnesium and potassium in food for particular nutritional uses, food supplements and foods intended for the general population, EFSA.
stichting foodwatch nederland • fizeaustraat 23 • 1097 sc amsterdam • +31 (0) 20 77 41 079 • www.foodwatch.nl • info@foodwatch.nl