Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

leuven.s.p.a.be
from leuven.s.p.a.be More from this publisher
09.08.2013 Views

84 | Het Socialisme in Leuven De stadsschouwburg en de stadsbibliotheek werden afgewerkt. De socialisten weten het teruglopen van de arbeidersbevolking van Leuven aan het stilvallen van de sociale woningbouw. De stad zou inderdaad nooit meer de 42 000 inwoners halen van weleer en bleef hangen op 38 000 inwoners. Het college meende dat de krotten pas afgebroken mochten worden nadat voor nieuwe woonst gezorgd was. Daartoe werd besloten de onteigening van de gronden tussen de Remyvest, de Tervuursestraat en de Brusselsestraat op gang te brengen. de beeldentuin van constantin meunier Het schepencollege stak heel wat geld in de verfraaiing van het openbare domein en in broodnodige investeringen. Het was echter niet altijd even duidelijk wie daarvan de vruchten plukte. Dat kwam tot uiting in de polemiek rond de aanleg van het Ladeuzeplein. Doms wilde de opsmuk van de stad afronden met een indrukwekkend cultureel hoogstandje ook om het imago van de BWP in de betere kringen op te vijzelen. De herwaardering van het Fochplein was al een eerste aanzet daartoe. In januari 1936 zocht het stadsbestuur Henry Van de Velde aan voor de bouw van een technische school aan de Rijschoolstraat, een lang gekoesterde wens van de BWP. De Volksplaats (nu het Ladeuzeplein) lag er, in contrast met de nieuwe universiteitsbibliotheek in 1928, wat droevig bij. Het plein was opgehoogd met asresten van het gasbedrijf en verhard met aangestampte aarde, weliswaar omzoomd met bomen. Sylvain Van de Weyer had op het Martelarenplein moeten wijken en troonde nu hoog over een zielloze vlakte. Als eerbetoon aan Constantin Meunier wilde Doms van het plein een streng geometrisch opgebouwde beeldentuin maken in harmonie met het bibliotheekgebouw. Dat plan beviel rector Ladeuze die zo zijn redenen had om Doms in zijn ambitie te volgen. De universitaire leidsman ergerde zich allang aan het lawaaierige volkse vermaak (markten en kermissen) voor zijn bibliotheek. Dat stoorde de academische stilte in de bibliotheek. Het plein zelf en het gebruik ervan deed in zijn ogen afbreuk aan de architectonische uitstraling van het gebouw en het prestige van de universiteit. En zo groeide een rooms-rood vergelijk rond een ode aan de arbeid, de ‘Voie triomphale ou sacrée du Travail’ van de ‘ouvriëristische’ Meunier. Deze laatste werd in sommige katholieke kringen trouwens gewaardeerd als de ‘Michelangelo des Travailleurs’. Ook bij socialisten stond deze grootmeester van het sociaal realisme goed aangeschreven. Stad en universiteit deelden het Leuvens chauvinisme rond de figuur van Meunier, die les had gegeven aan de stadsacademie. In het Anatomisch Amfitheater had hij zijn indrukwekkende werken gemodelleerd, waarvan gipsen replica lang in de wandelzaal van het stadhuis te zien waren. Henry Lacoste ontwierp een waterbassin in de vorm van een getrapte waterval afgezoomd met beelden en bomen. Op een schaalmodel na werd het nooit uitgevoerd. Het project dat de ontwerper in zijn artistieke ijver had uitgebreid tot en met het stadspark werd kort vóór de gemeenteraadsverkiezingen voorgesteld aan een geselecteerd publiek en meteen voorwerp

van een felle electorale polemiek. De oppositie kraakte het project af met argumenten waar de BWP als arbeiderspartij weinig kon tegen inbrengen. De katholieken vonden dat het voorstel niets te maken had met echte urbanisatie, die zich bij voorrang moest bezighouden met het probleem van de krotwoningen. Nieuwkomer Rex bezorgde het project de doodsteek door in een verkiezingsblad uit te pakken met een fotoreportage over de gangetjes, ‘haarden van tering, ontucht en communisme’. Doms kreeg het project ook moeilijk verkocht aan zijn volkse achterban, waarmee hij al overhoop lag. De BWP mocht nog repliceren dat huisjesmelkers de rangen van de katholieke partij en Rex bevolkten, de toon voor een afgang was gezet. Met de nieuwe coalitie van katholieken en Rex verdween de droom van Doms en Ladeuze in het stadsarchief. Het schaalmodel ging verloren in de bombardementen van de geallieerden. Beide promotoren stierven in 1940. De Volksplaats werd als een laat eerbetoon omgedoopt tot Monseigneur Ladeuzeplein. Het volksvermaak en de kermis bleef. De auto’s verdwenen ondergronds en ook de markt kwam terug. In een interview met De Nieuwe Tijd (mei 1938) moest voormalig burgemeester en katholiek lijsttrekker Van der Vaeren toegeven dat Leuven mooier geworden Schaalmodel Ladeuzeplein 1919-1950 | 85 was. Maar dat verbloemde letterlijk de ‘dictatuur’ van Doms. Die had niets gedaan aan de werkloosheid en de tientallen steegjes en krotten. Maar vooral: hij had de financiële reserves opgebruikt en een lege stadskas achtergelaten. De meer begoede kiezer mocht zich niet laten verleiden door de projecten van Doms. Hij bleef toch nog de kopman van een partij van ‘Godloochenaars die kristene werklieden broodroofden en met nieuwe belastingen de kleine burgerij lieten bloeden en de stadskas hadden leeg gemaakt.’ Grondplan Ladeuzeplein

<strong>van</strong> <strong>een</strong> felle electorale polemiek. De oppositie<br />

kraakte het project af met argumenten<br />

waar <strong>de</strong> BWP als arbei<strong>de</strong>rspartij weinig<br />

kon tegen inbrengen. De katholieken<br />

von<strong>de</strong>n dat het voorstel niets te maken had<br />

met echte urbanisatie, die zich bij voorrang<br />

moest bezighou<strong>de</strong>n met het probleem<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> krotwoningen. Nieuwkomer Rex<br />

bezorg<strong>de</strong> het project <strong>de</strong> doodsteek door in<br />

<strong>een</strong> verkiezingsblad uit te pakken met <strong>een</strong><br />

fotoreportage over <strong>de</strong> gangetjes, ‘haar<strong>de</strong>n<br />

<strong>van</strong> tering, ontucht en communisme’.<br />

Doms kreeg het project ook moeilijk verkocht<br />

aan <strong>zijn</strong> volkse achterban, waarmee<br />

hij al overhoop lag. De BWP mocht nog<br />

repliceren dat huisjesmelkers <strong>de</strong> rangen<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> katholieke partij en Rex bevolkten,<br />

<strong>de</strong> toon voor <strong>een</strong> afgang was gezet. Met<br />

<strong>de</strong> nieuwe coalitie <strong>van</strong> katholieken en Rex<br />

verdw<strong>een</strong> <strong>de</strong> droom <strong>van</strong> Doms en La<strong>de</strong>uze<br />

in het stadsarchief. Het schaalmo<strong>de</strong>l ging<br />

verloren in <strong>de</strong> bombar<strong>de</strong>menten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

geallieer<strong>de</strong>n. Bei<strong>de</strong> promotoren stierven<br />

in 1940. De Volksplaats werd als <strong>een</strong> laat<br />

eerbetoon omgedoopt tot Monseigneur<br />

La<strong>de</strong>uzeplein. Het volksvermaak en <strong>de</strong><br />

kermis bleef. De auto’s verdwenen on<strong>de</strong>rgronds<br />

en ook <strong>de</strong> markt kwam terug.<br />

In <strong>een</strong> interview met De Nieuwe Tijd<br />

(mei 1938) moest voormalig burgemeester<br />

en katholiek lijsttrekker Van <strong>de</strong>r Vaeren<br />

toegeven dat <strong>Leuven</strong> mooier gewor<strong>de</strong>n<br />

Schaalmo<strong>de</strong>l La<strong>de</strong>uzeplein<br />

1919-1950 | 85<br />

was. Maar dat verbloem<strong>de</strong> letterlijk <strong>de</strong><br />

‘dictatuur’ <strong>van</strong> Doms. Die had niets gedaan<br />

aan <strong>de</strong> werkloosheid en <strong>de</strong> tientallen<br />

steegjes en krotten. Maar vooral: hij had <strong>de</strong><br />

financiële reserves opgebruikt en <strong>een</strong> lege<br />

stadskas achtergelaten. De meer begoe<strong>de</strong><br />

kiezer mocht zich niet laten verlei<strong>de</strong>n door<br />

<strong>de</strong> projecten <strong>van</strong> Doms. Hij bleef toch nog<br />

<strong>de</strong> kopman <strong>van</strong> <strong>een</strong> partij <strong>van</strong> ‘Godloochenaars<br />

die kristene werklie<strong>de</strong>n broodroof<strong>de</strong>n<br />

en met nieuwe belastingen <strong>de</strong> kleine<br />

burgerij lieten bloe<strong>de</strong>n en <strong>de</strong> stadskas<br />

had<strong>de</strong>n leeg gemaakt.’ Grondplan La<strong>de</strong>uzeplein

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!