Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

waren doeltreffend gebleken in de verovering
van de arbeidersbuurten. Vanaf
de vroege jaren ’20 werden ze ook actief
ingezet in de meer landelijke gemeenten,
als uitvalsbasis voor werkersbonden.
Vooral de diensten van de mutualiteit
moesten de dorpsbewoners overtuigen
van de overstap naar de socialisten. Op het
arrondissementscongres van 1924 kon partijsecretaris
Klein tevreden terugblikken:
‘Waar we vroeger met steenen het dorp
werden uitgejaagd, daar hebben we nu
politieke groepen. Waar we vroeger geen
stoel konden krijgen om op te staan en om
daar de menschen te spreken, daar vinden
we nu partijgenoten die ons hunne herberg
en zaal afstaan. We worden dus niet meer
aanzien als baanstroopers en dieven en
zulks is te danken aan de opoffering die
sommige kameraden zich getroosten om
tot de buitelieden te gaan spreken en te
verbroederen.’
De verkiezingen van 1925 waren een eerste
test. De nederlaag van 1921 was verteerd,
de onderbouw geconsolideerd en verschillende
groepen bloeiden. De socialistische
vooruitgang overtrof de stoutste verwachtingen
met een nationale score van 40%.
De BWP werd de grootste partij. Leuven
bleef daar niet veel onder. In de landelijke
kantons was de stijging gemiddeld 5%.
Zowel de christendemocraten als de
liberalen gaven toe dat dit succes toe
te schrijven was aan de invloed van de
socialistische organisaties. Ondanks de
vooruitgang, bleef het aantal behaalde
zetels op 2 steken. Vandemoortele was
rechtstreeks verkozen senator. In de zomer
zocht de partij een bevestiging bij de
provincieraadsverkiezingen. In het district
Leuven behaalde de partij 35% van de
stemmen. Louis Tielemans werd bestendig
afgevaardigde in een paarse coalitie.
Na deze successen kende de Leuvense BWP
ernstige groeistoornissen. De ontgoocheling
over de sabotage van de regering-Poullet-
Vandervelde veroorzaakte een diepe
malaise. De partijlokalen werden minder
bezocht, feesten en voordrachten waren
niet langer in trek en vaak afgelast en de
oplage van De Volkswil tuimelde omlaag.
Na de stabilisatie van de frank volgde een
1919-1950 | 77
De regering-Poullet-Vandervelde (17 juni 1925 - 8 mei 1926) van socialistische en
christendemocratische signatuur werd van meet af aan onder vuur genomen door de
gegoede burgerij. O.m. met het voornemen om nieuwe inkomsten bij de hoge inkomens
te halen, ontketende de regering een speculatie van bankierskringen tegen de frank met
slechts één doel: de val van de regering. De bankiers weigerden een consolidatielening
aan de staat en ondermijnden daardoor het vertrouwen van de buitenlandse bankiers,
die op hun beurt afhaakten. Deze mislukking werd in grote koppen bekendgemaakt in
de burgerlijke pers, met paniek en kapitaalvlucht tot gevolg.
De Belgische frank tuimelde omlaag van 105 frank voor een pond bij het begin van de
regering tot 217 frank in juli 1926. Daarmee was het lot van de regering bezegeld. Onder
druk van de mutualiteiten en de coöperaties (‘de bedreigde frank is ook de frank van
de arbeider’, zo heette het) nam de BWP deel aan de regering Jaspar, waarin juist de
banksector rijkelijk vertegenwoordigd was. Zij vreesden dat de almaar slechter wordende
financiële toestand het voortbestaan van de socialistische organisaties in gevaar kon
brengen. Bovendien voorkwam de partij daarmee een heruitgave van een regering-
Theunis met haar politiek van sociale afbraak.
uitzonderlijke economische heropleving.
De werkloosheid schommelde tussen 1,3
en 4,2%. Er was zelfs nood aan bijkomende
arbeidskrachten: meer vrouwen en
migranten werden aangetrokken. De
koopkracht steeg in 1929 met 11%.
De parlementsverkiezingen van 1929
liepen slecht af. De BWP viel in het
arrondissement terug op 28%. Het kanton
Leuven tekende een verlies op van 4%
(naar 35%).
Socialistische affiches