Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

‘ter verovering! de
arbeidersstand aan
kristus’
Vlak na de oorlog was de christelijke
arbeidersbeweging nagenoeg stilgevallen.
In 1919 staken een aantal oude getrouwen
o.l.v. Prosper Poullet opnieuw van wal.
In 1921 werd het Algemeen Christelijk
Werkersverbond opgericht. In hetzelfde
jaar was de grondlegger pater Claes vrij
onverwacht ontslagen als directeur van de
Sociale Werken. Onmiddellijk na de oorlog
had hij het met zijn pleidooi voor een
Vlaamse Katholieke Partij grondig verkorven
bij zijn franskiljonse oversten en
de katholieke burgerij. Ook bij zijn eigen
medewerkers en bij de nationale leiding
van het ACV kwam de ietwat eigenzinnige
‘rode capucijn’ onder vuur te liggen. Dat
hij in 1920 tijdens een harde actie van de
Leuvense naaisters de socialistische minister
Wouters om bemiddeling vroeg, werd hem
zeer kwalijk genomen.
Alle leden van vakbonden, coöperaties,
ziekenbonden, vrouwen- en
jeugdorganisaties werden in het ACW
samengebracht, o.m. om binnen de
katholieke partij als stand een duidelijke
politieke aanwezigheid af te dwingen. Het
weekblad De Nieuwe Tijd moest niet alleen
de strijd aanbinden met De Volkswil, het
‘rood leugenblad’, maar ook de christelijke
arbeider gehoor doen vinden bij de
conservatieve geloofs- en partijgenoten.
In de uitbouw van het ACW en de plaatselijke
werkliedenbonden speelden parochiepriesters
een grote rol. Ze waren niet
alleen geestelijke zielenzorgers, maar
deden alles: secretaris, penningmeester
en aanspreekpunt voor de leden van de
mutualiteit en vakbond. In Leuven bleef
‘De Vaartstraat’ het kloppend hart van de
beweging. Daar voelden katholieke arbeiders
zich even ‘thuis’ als de socialisten in
de Mechelsestraat. In de Lovanium werd
gefeest en later ook ‘deftige’ films gedraaid.
De loketten van de ziekenbond ‘Help u zelf,
zoo helpt u God’, de vakbondssecretariaten,
een filiaal van de BAC en een winkel
‘Het Volk van Leuven’ hadden er hun plek.
Dit bijhuis van de Limburgse Coöperatie
(later Welvaart) baatte zelf winkels uit in
de Bogaardenstraat, de Tervuursesteenweg
en de Naamsesteenweg.
Na de oorlog maakten de kerkelijke overheid
en de plaatselijke priester-directeurs
van de sociale werken (ACW) zich zorgen
over de ontkerkelijking van de arbeidersklasse.
De oorzaak lag volgens hen in het
succes van het socialisme.
Arbeidersorganisaties moesten op de
eerste plaats het socialisme en dus de
geloofsafval indijken. Dat kon door de
arbeider ook in materieel opzicht te geven
waar hij recht op had: betere arbeids- en
levensvoorwaarden. Daartoe moesten de
christelijke syndicalisten op de werkvloer
de strijd aanbinden met de socialisten. Ze
moesten het vooral opnemen tegen de conservatieve
geloofsbroeders aan de top van
de kerkelijke hiërarchie en de katholieke
partijleiding. Die vonden de democratisering
op zich maar niets, zelfs in strijd met
1919-1950 | 71
Vaandel uit de jaren dertig