Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

posteerde of de straat optrok voor politieke rechten, betere lonen en menswaardige
arbeidsomstandigheden. Daar stonden zelden fotografen of verslaggevers op de eerste rij.
Ook moeten we voorzichtig zijn om naar het verleden te kijken met denkpatronen die
vandaag logisch lijken, maar dat vroeger niet waren en omgekeerd. Onze ouders en
grootouders keken anders tegen problemen aan dan vandaag. Zo kunnen we ons verbazen
over de felheid van het politieke en levensbeschouwelijke debat rond bv. het onderwijs.
Voor tijdgenoten speelde dat zich af tegen een achtergrond die reëel was, maar vandaag
- gelukkig maar - niet meer. Er bestaat vandaag geen ‘goede’ openbare school waarin de
ziel van het kind voor god en gebod verloren ging en de ‘verderfelijke’ katholieke school,
waar paters, pastoors en nonnen hel en verdoemenis predikten, net zomin als goede
sociale huurwoningen of malafide koopwoningen de exclusieve woonnorm zijn. Andere
aandachtspunten die ook voor controverse zorgden, blijven dat doen. Een oud socialistisch
gevleugeld woord luidt: ‘Ieder werkt naar vermogen en ontvangt naar behoeften’. Een
gezegde om bij het lezen van dit boek bij stil te staan?
Dat socialisme groeide tot een boom met vele verscheiden takken, waaronder vakbonden
en mutualiteiten. Na de Tweede Wereldoorlog werden de banden tussen partij en
organisaties doorgeknipt. Naarmate deze laatste - op de vakbeweging na - aan ideologisch
belang inboette, wordt de geschiedenis van het socialisme ook meer en meer het wel en
wee van een partij. Vooral bij de beoordeling van de meest recente periode was het gissen
naar het historisch belang van sommige gebeurtenissen. Een zekere afstand in de tijd
is voor elke historicus nodig. Maar in dit geval nog meer omdat ik betrokken was bij de
recente ontwikkelingen. Kiezer en partij lieten mij toe als schepen van de stad Leuven het
nieuwe Leuven mee vorm te geven. Dat dit engagement de kijk op die jaren wat troebel en
subjectief zou kunnen kleuren, was niet denkbeeldig. Daarom werd voor het hoofdstuk
dat die betrokken jaren beschrijft een beroep gedaan op Knack-journalist Walter Pauli, die
dat onder de sprekende titel Louisville aan de Dijle met verve doet.
Voetnoten zijn voor vakhistorici een graadmeter voor de ernst van het afgeleverde
werkstuk. Van die ‘wetenschappelijke’ norm wijk ik bewust af. Het leek me zinniger de
marges in de tekst letterlijk te gebruiken voor inhoudelijke toelichtingen, verhelderende
citaten of weetjes zonder meer. De doorworstelde literatuur werd achteraan per hoofdstuk
gegroepeerd. Wie tijdens de lectuur op zijn of haar honger blijft zitten, wordt daar
verder op weg gezet. Ik ben bijzonder schatplichtig aan de inspanningen van studenten,
wetenschappers en amateurhistorici.
Dat het leesboek ook een kijkboek werd is te danken aan Amsab-medewerkers Hendrik
Ollivier, Paule Verbruggen en in het bijzonder Geert Bonne voor het drukklaar afwerken
van het beeldmateriaal. In de persoon van stadsarchivaris Marika Keunen gaat veel
waardering uit naar het personeel van het stadsarchief, dat steeds klaar stond om op elke
vraag een gepast antwoord te vinden. Mark Derez wees mij de weg in het archief van de
K.U.Leuven. Gunther Blauwens, Mich De Winter, An Jamar, Alain Storme, Guy Missotten
en Leo Zagers lazen over mijn schouder kritisch mee. Tom Van Thienen zette cijfers om
in grafieken, die door Anne Rooseleer leesbaar werden gemaakt. Ontwerper Nico Nelsen
onderging met veel geduld mijn opmerkingen over de vormgeving van het boek en zette
desondanks een fraai resultaat neer.
Mijn kinderen Tom, Lize en Elena wil ik even in het zonnetje zetten. Zij lieten hun vader
met rust tijdens de vele uren dat die achter het beeldscherm vastgeklonken zat. Nu het
resultaat van die noeste arbeid op tafel ligt, mogen ze voor alles en nog wat terug beginnen
zagen.
augustus 2011
Inleiding | 7
Een heel bijzondere
vermelding verdienen
‘oudgedienden’ Sylvain
Libert en Frans Peeters.
Hun herinneringen
vulden tal van gaten,
die ook na intens
archiefonderzoek bleven
hangen. Frans ontviel
ons onverwacht. Zijn
engagement staat gegrift
in het geheugen van ieder
die hem als socialist, als
kameraad en als vriend
mocht beleven. Dit
historisch overzicht draag
ik met veel eerbied en
bewondering aan hem op.