Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

estuur nam uit voorzorg nooit geziene
veiligheidsmaatregelen. De burgerwacht
trok de bewaking op aan de huizen van
minister van Binnenlandse zaken De
Trooz, en van Kamervoorzitter Schollaert.
Kazernes waren in staat van paraatheid
gebracht. Voor een samenscholingsverbod
zoals de katholieken vroegen, schrok
de liberale burgemeester Vital De Coster
terug omdat hij de BWP - lokaal nog steeds
een kartelgenoot - niet voor het hoofd
wilde stoten. Op 15 april had de socialistische
vrouwenbond aan de soldaten
die de munitiedepots op de Mechelsevest
bewaakten, gevraagd om bij eventuele
botsingen niet op arbeiders te schieten.
Achter de schermen had een delegatie van
de BWP met Leuvense werkgevers onderhandeld.
De staking was niet tegen hen
gericht. Daarom vroeg De BWP-delegatie
hen om geen sancties te nemen. Sommige
katholieke patroons deden dat toch. Van
bedrijven bestuurd door radicale liberalen
werd aangenomen dat ze de staking juist
omwille van de politieke inslag eerder
genegen waren. Tussen de burgemeester
en de BWP-verantwoordelijken waren
afspraken gemaakt om de manifestatie in
goede en vreedzame banen te leiden: het
traject werd afgesproken, de rijkswacht
zou wegblijven uit het straatbeeld en voor
de ordehandhaving werd beroep gedaan
op de burgerwacht die omwille van haar
overwegend liberale samenstelling door
de BWP eerder als een bondgenoot beschouwd
werd. De paasvakantie werd door
de rector van de universiteit met een week
verlengd, waardoor de kans op schermutselingen
met tegenbetogers kleiner was. Er
kwam extrabewaking van de munitiedepots,
van de Nationale Bank op de Lei en
de gasfabriek in de Minckelersstraat. De
minst opgeleide, voornamelijk katholieke
compagnie, vatte post op het Damiaanplein
aan het huis van Schollaert, al jaren kop
van jut en zeker nu een mikpunt van de
betogers.
In de ochtend van 18 april was de staking
in de metaalbedrijven algemeen. Stakende
arbeiders betoogden overdag voor de huizen
van katholieke vooraanstaanden zonder
noemenswaardige incidenten. Tegen de
avond verzamelden ze zich voor het station,
waar gewacht werd op de parlementairen
met nieuws over de stemming in de
Kamer. Rond 18u. liep een telegram binnen
van Van Langendonck met als tekst:
‘Herziening verworpen. Tot straks. Kalm.
Kalm.’ Teleurgesteld trokken arbeiders
naar De Proletaar. Onderweg sneuvelden
ruiten van de Katholieke Eendracht.
Na de meeting in de Proletaar trokken
honderden arbeiders de straat op. Burgemeester
De Coster was verontrust door
incidenten in de Stationsstraat. Hij vaardigde
een samenscholingsverbod uit, maar
dat bericht kwam te laat bij de organisatoren.
In de Parijsstraat konden Van Langendonck
en de politiecommissaris beletten
dat de betogers de Minderbroederstraat
insloegen, waar de lokalen van de Gilde
en de Boerenbond lagen. De burgerwacht
vormde een haag rond het huis van Schollaert.
Van daar ging de manifestatie de
Sint-Antoniusberg op. Een paar honderd
betogers geraakten toch in de Minderbroederstraat,
overrompelden de burgerwacht
en koelden hun woede op de ruiten van de
Leuvense Eendracht, de Gilde, het Sint-
Pieterscollege en het Justus Lipsiuscollege.
In de Broekstraat (nu Janseniusstraat) liepen
ze tegen een eenheid van de burgerwacht op.
En vanaf hier lopen de versies over het
drama uiteen. De luitenant gaf het bevel
tot vuren. Tientallen betogers vielen op
de straatstenen neer. Vier van hen, onder
wie een lid van de Liberale Voorwacht en
iemand van de Katholieke Eendracht,
stierven ter plaatse. Onder de gewonden
vielen partijlozen en liberalen: een bewijs
dat de eis voor algemeen enkelvoudig
stemrecht een brede aanhang verworven
had in de arbeidersklasse. Sommige weggevluchte
arbeiders kwamen terug om de
doden en gekwetsten op te halen en werden
door de burgerwachten met de
bajonet aangevallen. Ondertussen stapte de
rest van de betoging door de Naamsestraat,
over de Grote Markt de Tiensestraat in. Op
de hoek met de Muntstraat - niet ver van
het katholieke partijlokaal en de woning
van minister De Trooz - opende de burgerwacht
zonder waarschuwing het vuur.
Twee arbeiders werden dodelijk getroffen.
1886-1918 | 39