Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

de socialistische beweging. Hier waren
partijleden, vakbondsleden en coöperanten
‘thuis’, onder kameraden. Hier werd
gedronken, gediscussieerd, gefeest, gedanst
en gelezen.
Met de opbrengsten van de bakkerij en de
winkels werden brochures, pamfletten en
verkiezingspropaganda bekostigd, stakende
arbeiders ondersteund en de op zich verlieslatende
initiatieven zoals De Volkswil
in leven gehouden. De gebouwen van de
coöperatie boden onderdak aan vervolgde
militanten en waren een vrijplaats om
tijdens betogingen en manifestaties in weg
te vluchten.
De Proletaar was de uitvalsbasis van een
wijdvertakt socialistisch verenigingsleven
met voor elk wat wils. De Volkskinderen
hield de meisjes van straat en de Pioniers
de jongens weg van de katholieke patronages.
Turnkringen ontstonden in de schoot
van de Socialistische Jonge Wachten, die
bedrijvig waren in antimilitaristische
acties tegen het lotelingsysteem.
In 1898 was zowaar sprake van een
alcoholbestrijdersbond opgericht onder
de veelzeggende benaming De Goede
Tempeliers. Het aanbod was eindeloos.
De fanfare trok mee naar meetings op
‘den buiten’ om de toespraken van de
propagandisten muzikaal kracht bij te
zetten. L’Echo des Proletaires zong bij
elke gelegenheid die zich voordeed, maar
steevast op de 1 meifestiviteiten en in het
stadspark ter gelegenheid van Leuven-kermis.
1886-1918 | 27
Beeld van Rouget de Lisle,
de componist van de Marseillaise
Dit beeldje sierde als kop het
vaandel van de zangmaatschappij
Koormaatschappij
l’Echo des Proletaires’ in 1914
‘Toneelavonden gingen gepaard met ‘een echt Breugelaan festijn, alles geleverd door de cooperatief,
en opgediend door vrouwelijke leden. Taart, koek, boerenpens, gehakt met broodjes, tot zelfs haringjes
uit het vaatje of kaas met brood. Bij ieder feest was er bal en krioelde “De Proletaar” van plezierig
dansende en smulende partijgenoten. Het werd steeds zaterdaags ingericht en duurde tot in de late
uurtjes. De andere dagen sloot de proletaar zijn deuren om 23 uur, er moest ook gewerkt worden.’
Onuitgegeven herinneringen van kleermaker en BWP-gemeenteraadslid Jan Vandensteen
(Amsab-ISG, fonds 75, nr. 64,1)