Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

24 | Het Socialisme in Leuven
De Belgische grondwet kende
de wetgevende macht toe aan
Kamer en Senaat, die de wetten
goedkeurden, en aan de Koning,
die ze moest afkondigen en
bekrachtigen. Van 1831 tot 1893
gold voor de samenstelling
ervan het cijnskiesstelsel. Voor
de Kamer mochten alleen
mannen boven de 25 die een
zeker bedrag aan belastingen
betaalden, stemmen. Tot
1899 gold bovendien het
meerderheidsstelsel, waarbij
een partij die in één kieskring de
meerderheid van de stemmen
behaalde, alle zetels toegewezen
kreeg. Om verkiesbaar te zijn
voor de Senaat moest men
een nog veel groter bedrag aan
belastingen betalen (ook aan
grondbelasting) en minstens 40
jaar oud zijn.
L.: Niet iedereen vond de
coöperatie broodnodig
Katholieke verkiezingsaffiche
R.: De Proletaar in de
Mechelsestraat
de opkomst van het socialisme
leuven, een liberaal nest
Ondanks de aanwezigheid van de katholieke
universiteit en talrijke kloosters kleurde
de stad Leuven in de 19 de eeuw blauw. De
meeste cijnskiezers, meestal noeste nijveraars,
waren liberaal gezind. Het arrondissement
Leuven echter stuurde, dank zij het
overwicht van het platteland op de stad,
steevast katholieken naar het parlement.
Tijdens de eerste decennia na de Belgische
revolutie was er tussen liberalen en
katholieken - de enige twee min of meer
politiek georganiseerde politieke stromingen
- nog geen vuiltje aan de lucht. Vanaf
1848 was het ook in Leuven gedaan met de
lieve vrede: de stedelijke politiek geraakte
in de ban van de levensbeschouwelijke
tegenstelling tussen katholieken en vrijzinnigen.
Op een korte periode na waren de
liberalen tot 1914 heer en meester op het
stadhuis. Ze waren de grondleggers van
het openbaar onderwijs in de stad. Rond
kerkhoven en bibliotheken vochten ze menig
robbertje uit met de katholieken. Voor het
overige zorgden ze met instemming van de
katholieke cijnskiezers voor de verfraaiing
van de stad, het stadspark, de aanleg
van de vesten op de oude stadswallen en
de verdere ontsluiting van de stad door
de afschaffing van de octrooien (1860) en
bareelrechten op de grote steenwegen.
Weinig spectaculair allemaal voor het
grootste deel van de bevolking, niet in het
minst voor het hongerige proletariaat dat
in steegjes en gangetjes, aan het oog van
de rijken onttrokken was. De paupers en
fabrieksarbeiders - het onderscheid was
flinterdun - woonden dicht bij de bedrijven
in overvolle steegjes en achterkoertjes, die
de burgerij niet kon zien of ruiken.
Hen maakte het weinig uit of de liberalen dan
wel de katholieken op het stadhuis de dienst
uitmaakten. Het stadsbestuur bleef doof voor
de noden van de paupers, maar bezorgde
Leuven wel brede lanen, gasverlichting, een
schouwburg en protserige drankhuizen.