Wij zijn de bouwers van een komende aarde - Leuven

pompen of ziek worden
Epidemieën, veroorzaakt door het drinken
van besmet (vervuild) water waren in het
Leuven van de 19 de eeuw een weliswaar niet
welgekome, maar toch veel geziene gast.
De cholera deed de stad aan in 1832-1833,
in 1849 (er vielen toen 577 slachtoffers) en
in 1866 (424 slachtoffers). Ook tyfus (1848)
en pokken (1871) richtten ware ravages
aan in de gangetjes. Statistieken bewijzen
dat er bij de arme Leuvenaars veel meer
slachtoffers vielen dan bij de rijke burgers.
Bovendien waren er de strenge hongerwinter
van 1855 en de overstroming van 1891. De
wolkbreuk van 1906 maakte van de benedenstad
een grote modderpoel. Vanaf 1850
zocht het stadsbestuur naar een oplossing
door de aanleg van de zogenaamde artesische
putten en de overwelving van de Voer,
niet meer dan een open riool. De Dijlearm
aan Craenendonck werd gedempt. De moderne
tijd droeg een nieuwe, veel radicalere
oplossing aan: zuiver leidingwater.
De verschrikkingen van vroeger werden
teruggedrongen: gezondere levensomstandigheden,
betere drinkwatervoorzieningen
en de vooruitgang van de geneeskunde
droegen hiertoe bij. Aan de ingang van de
gangetjes kwamen de gietijzeren openbare
‘pompekes’, paalbronnen die aan het
waterleidingnet aangesloten waren. Tegen
betaling van een borg voor de sleutel kon
je daar aanschuiven voor proper water.
Het buurtleven rond pompen en kranen,
dat de burgerij danig irriteerde, viel met
het drinkbaar leidingwater aan huis weg.
De burgers waren niet te spreken over die
‘samenscholingen’ van ‘schorremorrie‘
rond de pompen. Tijdens de crisis van de
jaren dertig werd er in de gemeenteraad
nog gedebatteerd over het feit dat rond
deze paalbronnen ook veel werklozen
samen kwamen en dat ze haarden van
sociale onrust waren.
paupers worden
weggesaneerd
Gangetjes en krottenwijken onttrokken de
armoede wel aan het zicht van de rijkere
1886-1918 | 21
Pompje in de Fonteinstraat